Wat is gehechtheidstheorie? Definitie en fasen

Gehechtheid beschrijft de diepe, langdurige banden die zich tussen twee mensen vormen. John Bowlby ontstond de gehechtheidstheorie om uit te leggen hoe deze banden zich vormen tussen een baby en een verzorger, en Mary Ainsworth ging later in op zijn ideeën. Sinds de introductie ervan is hechtingstheorie een van de meest bekende en invloedrijke theorieën op het gebied van psychologie geworden.

Belangrijkste afhaalrestaurants: gehechtheidstheorie

• Gehechtheid is een diepe, emotionele band die zich tussen twee mensen vormt.
• Volgens psycholoog John Bowlby evolueerde het hechtingsgedrag van kinderen in de context van de evolutie om ervoor te zorgen dat ze met succes onder de bescherming van hun zorgverleners konden blijven om te overleven.
• Bowlby heeft vier fasen van ontwikkeling van gehechtheid tussen kind en verzorger gespecificeerd: 0-3 maanden, 3-6 maanden, 6 maanden tot 3 jaar en 3 jaar tot het einde van de kindertijd.
• Voortbordurend op Bowlby's ideeën, wees Mary Ainsworth op drie hechtingspatronen: veilige hechting, vermijdende hechting en resistente hechting. Een vierde gehechtheidsstijl, ongeorganiseerde gehechtheid, werd later toegevoegd.

Oorsprong van de gehechtheidstheorie

Tijdens het werken met onaangepaste en delinquente kinderen in de jaren dertig, merkte psycholoog John Bowlby op dat deze kinderen moeite hadden om nauwe relaties met anderen aan te gaan. Hij bekeek de familiegeschiedenis van de kinderen en merkte op dat velen van hen op jonge leeftijd verstoringen in hun thuisleven hadden doorgemaakt. Bowlby kwam tot de conclusie dat de vroege emotionele band tussen een ouder en hun kind de sleutel is tot een gezonde ontwikkeling. Dientengevolge kunnen uitdagingen voor die band gevolgen hebben die een kind gedurende zijn leven beïnvloeden. Bowlby verdiepte zich in een aantal perspectieven om zijn ideeën te ontwikkelen, waaronder psychodynamische theorie, cognitieve en ontwikkelingspsychologie en ethologie (de wetenschap van menselijk en dierlijk gedrag in de context van evolutie). Het resultaat van zijn werk was gehechtheidstheorie.

Destijds geloofde men dat baby's gehecht raken aan hun verzorgers omdat ze de baby te eten gaven. Dit behavioristische perspectief zag gehechtheid als een aangeleerd gedrag.

Bowlby bood een ander perspectief. Hij zei dat menselijke ontwikkeling moet worden begrepen in de context van evolutie. Baby's overleefden gedurende een groot deel van de menselijke geschiedenis door ervoor te zorgen dat ze in de buurt van volwassen zorgverleners bleven. Het hechtingsgedrag van kinderen evolueerde om ervoor te zorgen dat het kind met succes onder de bescherming van zijn zorgverleners kon blijven. Bijgevolg zijn de gebaren, geluiden en andere signalen die baby's afgeven om de aandacht van volwassenen te trekken en contact te houden met volwassenen adaptief.

Fasen van gehechtheid

Bowlby specificeerde vier fasen waarin kinderen gehechtheid aan hun verzorgers ontwikkelen.

Fase 1: geboorte tot 3 maanden

Vanaf het moment dat ze worden geboren, hebben baby's de voorkeur om naar menselijke gezichten te kijken en naar menselijke stemmen te luisteren. Tijdens de eerste twee tot drie maanden van het leven reageren baby's op mensen, maar ze maken geen onderscheid tussen hen. Na ongeveer 6 weken zal het zien van menselijke gezichten sociale glimlachen opwekken, waarin baby's gelukkig zullen glimlachen en oogcontact maken. Terwijl de baby naar elk gezicht zal glimlachen dat in hun gezichtsveld verschijnt, suggereerde Bowlby dat sociaal glimlachen de kansen vergroot dat de verzorger met liefdevolle aandacht zal reageren, waardoor gehechtheid wordt bevorderd. De baby moedigt ook gehechtheid aan zorgverleners aan door gedrag zoals brabbelen, huilen, grijpen en zuigen. Elk gedrag brengt het kind in nauwer contact met de verzorger en bevordert verder de hechting en emotionele investeringen.

Fase 2: van 3 tot 6 maanden

Wanneer baby's ongeveer 3 maanden oud zijn, beginnen ze onderscheid te maken tussen mensen en beginnen ze hun hechtingsgedrag te reserveren voor de mensen die ze verkiezen. Terwijl ze zullen glimlachen en babbelen naar de mensen die ze herkennen, zullen ze niet meer doen dan naar een vreemde staren. Als ze huilen, kunnen hun favoriete mensen hen beter troosten. De voorkeuren van baby's zijn beperkt tot twee tot drie personen en geven meestal de voorkeur aan één persoon in het bijzonder. Bowlby en andere gehechtheidsonderzoekers gingen er vaak van uit dat dit individu de moeder van het kind zou zijn, maar het zou iedereen kunnen zijn die het meest succesvol reageerde en de meest positieve interacties met de baby had.

Fase 3: van 6 maanden tot 3 jaar

Na ongeveer 6 maanden wordt de voorkeur van baby's voor een specifiek individu intenser, en wanneer dat individu de kamer verlaat, zullen de kinderen verlatingsangst hebben. Zodra baby's leren kruipen, zullen ze ook proberen hun favoriete persoon actief te volgen. Wanneer deze persoon na een periode van afwezigheid terugkeert, zullen baby's hen enthousiast begroeten. Vanaf ongeveer 7 of 8 maanden oud zullen baby's ook vreemden gaan vrezen. Dit kan zich manifesteren als iets van een beetje extra voorzichtigheid in de aanwezigheid van een vreemde tot huilen bij het zien van een nieuwe persoon, vooral in een onbekende situatie. Tegen de tijd dat baby's een jaar oud zijn, hebben ze een werkmodel ontwikkeld van hun favoriete persoon, inclusief hoe goed ze reageren op het kind.

Fase 4: van 3 jaar tot de kindertijd eindigt

Bowlby had niet zoveel te zeggen over de vierde fase van gehechtheid of de manier waarop gehechtheid mensen na de kindertijd bleef beïnvloeden. Hij merkte echter wel op dat kinderen van rond de 3 jaar beginnen te begrijpen dat hun verzorgers eigen doelen en plannen hebben. Als gevolg hiervan maakt het kind zich minder zorgen als de verzorger voor een bepaalde tijd vertrekt.

De vreemde situatie en patronen van hechting bij kinderen

Nadat ze in de jaren vijftig naar Engeland was verhuisd, werd Mary Ainsworth de onderzoeksassistent en medewerker van John Bowlby. Hoewel Bowlby had opgemerkt dat kinderen individuele verschillen in gehechtheid vertoonden, was het Ainsworth die het onderzoek naar scheidingen tussen kind en ouder verrichtte die een beter begrip van deze individuele verschillen opleverde. De methode die Ainsworth en haar collega's ontwikkelden om deze verschillen bij kinderen van één jaar te beoordelen, werd de 'vreemde situatie' genoemd.

De vreemde situatie bestaat uit twee korte scenario's in een laboratorium waarin een verzorger het kind verlaat. In het eerste scenario blijft het kind achter met een vreemdeling. In het tweede scenario wordt het kind even met rust gelaten en vervolgens vergezeld door de vreemdeling. Elke scheiding tussen verzorger en kind duurde ongeveer drie minuten.

Ainsworth en de observaties van haar collega's van de vreemde situatie brachten hen ertoe om drie verschillende hechtingspatronen te identificeren. Een vierde hechtingsstijl werd later toegevoegd op basis van de bevindingen van verder onderzoek.

De vier bevestigingspatronen zijn:

• Veilige gehechtheid: zuigelingen die veilig vastzitten, gebruiken hun verzorger als een veilige basis om de wereld te verkennen. Ze zullen eropuit trekken om weg van de verzorger te verkennen, maar als ze bang zijn of geruststelling nodig hebben, zullen ze terugkeren. Als de verzorger vertrekt, zullen ze net als alle baby's van streek raken. Toch zijn deze kinderen ervan overtuigd dat hun verzorger zal terugkeren. Als dat gebeurt, zullen ze de verzorger met vreugde begroeten.
• Vermijdende gehechtheid: kinderen die vermijdende gehechtheid vertonen, zijn onzeker in hun gehechtheid aan de verzorger. Vermijd gehecht kinderen zullen niet overdreven van streek raken wanneer hun verzorger vertrekt, en bij terugkeer zal het kind opzettelijk de verzorger vermijden.
• Resistente gehechtheid: Resistente gehechtheid is een andere vorm van onveilige gehechtheid. Deze kinderen worden erg overstuur wanneer de ouder vertrekt. Wanneer de zorgverlener terugkeert, zal hun gedrag echter inconsistent zijn. Ze lijken aanvankelijk misschien blij om te zien dat de verzorger alleen resistent wordt als de verzorger ze probeert op te pakken. Deze kinderen reageren vaak boos op de verzorger; ze vertonen echter ook momenten van vermijding.
• Gedesorganiseerde hechting: het uiteindelijke hechtingspatroon wordt meestal weergegeven door kinderen die het slachtoffer zijn geweest van misbruik, verwaarlozing of andere inconsistente opvoedingspraktijken. Kinderen met een ongeorganiseerde hechtingsstijl lijken gedesoriënteerd of verward te zijn wanneer hun verzorger aanwezig is. Ze lijken de zorgverlener te zien als een bron van zowel troost als angst, wat leidt tot ongeorganiseerd en tegenstrijdig gedrag.

Onderzoek heeft aangetoond dat vroege hechtingsstijlen gevolgen hebben die weergalmt voor de rest van het leven van een individu. Bijvoorbeeld, iemand met een veilige hechtingsstijl in de kindertijd zal een beter zelfbeeld hebben naarmate hij ouder wordt en in staat zijn om sterke, gezonde relaties te vormen als volwassenen. Aan de andere kant kunnen mensen met een vermijdende hechtingsstijl, omdat kinderen mogelijk niet emotioneel kunnen worden geïnvesteerd in hun relaties en moeite hebben om hun gedachten en gevoelens met anderen te delen. Evenzo hebben degenen die als eenjarige een resistente hechtingsstijl hadden, moeite met het aangaan van relaties met anderen als volwassenen, en vragen ze zich vaak af of hun partners echt van hen houden.

Institutionalisering en scheiding

De noodzaak om vroeg in het leven gehechtheden te vormen, heeft ernstige gevolgen voor kinderen die opgroeien in instellingen of gescheiden zijn van hun ouders als ze jong zijn. Bowlby merkte op dat kinderen die opgroeien in instellingen vaak geen gehechtheid vormen aan een volwassene. Hoewel aan hun fysieke behoeften wordt voldaan, omdat aan hun emotionele behoeften niet wordt voldaan, binden ze zich als kind niet aan iemand en lijken ze dan niet in staat liefdevolle relaties te vormen als ze ouder worden. Sommige onderzoeken hebben gesuggereerd dat therapeutische interventies de tekorten van deze kinderen kunnen helpen goedmaken. Andere gebeurtenissen hebben echter aangetoond dat kinderen die geen hechtingen hebben ontwikkeld als zuigelingen emotionele problemen blijven ondervinden. Verder onderzoek over dit onderwerp is nog steeds vereist, maar op de een of andere manier lijkt het duidelijk dat de ontwikkeling het beste verloopt als kinderen in de eerste levensjaren een band met een verzorger kunnen hebben..

Scheiding van gehechtheidsfiguren in de kindertijd kan ook leiden tot emotionele problemen. In de jaren vijftig ontdekten Bowlby en James Robertson dat toen kinderen van hun ouders werden gescheiden tijdens langdurig verblijf in het ziekenhuis - in die tijd een veel voorkomende praktijk - dit tot veel leed voor het kind leidde. Als kinderen te lang van hun ouders werden weggehouden, leken ze te stoppen met het vertrouwen van mensen en konden ze, net als de geïnstitutionaliseerde kinderen, geen hechte relaties meer aangaan. Gelukkig resulteerde het werk van Bowlby in meer ziekenhuizen waardoor ouders bij hun jonge kinderen konden blijven.

Implicaties voor opvoeding

Het werk van Bowlby en Ainsworth aan gehechtheid suggereert dat ouders hun baby's als volledig uitgerust moeten zien om aan te geven wat ze nodig hebben. Dus als baby's huilen, glimlachen of brabbelen, moeten ouders hun instinct volgen en reageren. Kinderen met ouders die snel en zorgvuldig op hun signalen reageren, hebben de neiging om veilig gehecht te zijn tegen de tijd dat ze een jaar oud zijn. Dit betekent niet dat ouders het initiatief moeten nemen om naar het kind te gaan wanneer het kind niet heeft gesignaleerd. Als de ouder erop staat het kind bij te staan, of het kind nu al dan niet zijn aandacht voor aandacht aangeeft, zei Bowlby dat het kind verwend kan raken. Bowlby en Ainsworth vonden dat zorgverleners in plaats daarvan gewoon beschikbaar moeten zijn, terwijl hun kind zijn eigen onafhankelijke belangen en verkenningen kan nastreven.

bronnen

• Kers, Kendra. "Bowlby & Ainsworth: wat is de gehechtheidstheorie?" Erg goed, 21 september 2019. https://www.verywellmind.com/what-is-attachment-theory-2795337
• Kers, Kendra. "De verschillende soorten bevestigingsstijlen" Erg goed, 24 juni 2019. https://www.verywellmind.com/attachment-styles-2795344
• Crain, William. Theorieën van ontwikkeling: concepten en toepassingen. 5e editie, Pearson Prentice Hall. 2005.
• Fraley, R. Chris en Phillip R. Shaver. "Gehechtheidstheorie en haar plaats in de hedendaagse persoonlijkheidstheorie en onderzoek." Handbook of Personality: Theory and Research, 3e editie, bewerkt door Oliver P. John, Richard W. Robins en Lawrence A. Pervin, The Guilford Press, 2008, pp. 518-541.
• McAdams, Dan. De persoon: een inleiding tot de wetenschap van persoonlijkheidspsychologie. 5th ed., Wiley, 2008.
• McLeod, Saul. "Verbindingstheorie." Gewoon psychologie, 5 februari 2017. https://www.simplypsychology.org/attachment.html