Het klassebewustzijn en het valse bewustzijn van Karl Marx begrijpen

Klassebewustzijn en vals bewustzijn zijn concepten geïntroduceerd door Karl Marx die later werden uitgebreid door sociale theoretici die na hem kwamen. Marx schreef over de theorie in zijn boek 'Capital, Volume 1', en opnieuw met zijn frequente medewerker, Friedrich Engels, in het gepassioneerde traktaat 'Manifesto of the Communist Party'. Klassebewustzijn verwijst naar het bewustzijn door een sociale of economische klasse van hun positie en belangen binnen de structuur van de economische orde en het sociale systeem waarin ze leven. Daarentegen is vals bewustzijn een perceptie van iemands relaties met sociale en economische systemen van individuele aard, en een falen om zichzelf te zien als een deel van een klasse met specifieke klassenbelangen ten opzichte van de economische orde en het sociale systeem.

Marx 'Theory of Class Consciousness

Volgens de marxistische theorie is klassenbewustzijn een bewustzijn van iemands sociale en / of economische klasse ten opzichte van anderen, evenals een begrip van de economische rang van de klasse waartoe u behoort in de context van de grotere samenleving. Bovendien omvat klassenbewustzijn inzicht in de bepalende sociale en economische kenmerken en collectieve belangen van uw eigen klasse binnen de constructies van de gegeven sociaal-economische en politieke orde.

Klassebewustzijn is een kernaspect van Marx 'theorie van klassenconflicten, die zich richt op de sociale, economische en politieke relaties tussen werknemers en eigenaars binnen een kapitalistische economie. Het voorschrift werd ontwikkeld in samenhang met zijn theorie over hoe arbeiders het kapitalisme omver zouden kunnen werpen en vervolgens een nieuw economisch, sociaal en politiek systeem kunnen creëren op basis van gelijkheid in plaats van ongelijkheid en uitbuiting.

Het proletariaat versus de bourgeoisie

Marx geloofde dat het kapitalistische systeem geworteld was in klassenconflicten, met name de economische uitbuiting van het proletariaat (arbeiders) door de bourgeoisie (degenen die de productie bezaten en beheersten). Hij redeneerde dat het systeem alleen functioneerde zolang de arbeiders hun eenheid als een klasse van arbeiders, hun gedeelde economische en politieke belangen en de inherente macht van hun aantal niet erkenden. Marx betoogde dat wanneer arbeiders het geheel van deze factoren zouden begrijpen, zij klassenbewustzijn zouden bereiken, en dit op zijn beurt zou leiden tot een arbeidersrevolutie die het uitbuitende systeem van het kapitalisme omver zou werpen.

De Hongaarse sociale theoreticus Georg Lukács, die volgde in de traditie van de marxistische theorie, breidde het concept uit door te zeggen dat klassenbewustzijn een prestatie is die zich verzet tegen individueel bewustzijn en het resultaat is van de groepsstrijd om het 'geheel' van sociale en economische systemen te zien.

Het probleem van vals bewustzijn

Volgens Marx leefden werknemers, voordat ze een klassenbewustzijn ontwikkelden, eigenlijk met een vals bewustzijn. (Hoewel Marx nooit de eigenlijke term heeft gebruikt, ontwikkelde hij de ideeën die het omvat.) In wezen is vals bewustzijn het tegenovergestelde van klassenbewustzijn. Individualistisch in plaats van collectief van aard, geeft het een beeld van zichzelf als een enkele entiteit die in concurrentie staat met anderen van iemands sociale en economische status, in plaats van als onderdeel van een groep met verenigde ervaringen, worstelingen en belangen. Volgens Marx en andere sociale theoretici die volgden, was vals bewustzijn gevaarlijk omdat het mensen aanmoedigde om te denken en te handelen op manieren die niet intuïtief waren voor hun economische, sociale en politieke eigenbelangen.

Marx zag vals bewustzijn als een product van een ongelijk sociaal systeem bestuurd door een krachtige minderheid van elites. Het valse bewustzijn onder arbeiders, waardoor ze hun collectieve belangen en macht niet konden zien, werd gecreëerd door de materiële relaties en voorwaarden van het kapitalistische systeem, door de ideologie (het dominante wereldbeeld en waarden) van degenen die het systeem beheersen, en door sociale instellingen en hoe ze functioneren in de samenleving.

Marx noemde het fenomeen van goederenfetisjisme - de manier waarop kapitalistische productie relaties tussen mensen (werknemers en eigenaren) omkadert als relaties tussen dingen (geld en producten) - met een sleutelrol in het produceren van vals bewustzijn onder werknemers. Hij geloofde dat grondstoffenfetisjisme diende om het feit te verdoezelen dat relaties met betrekking tot productie binnen een kapitalistisch systeem feitelijk relaties tussen mensen zijn, en dat ze als zodanig veranderlijk zijn.

Voortbouwend op de theorie van Marx breidde de Italiaanse wetenschapper, schrijver en activist Antonio Gramsci de ideologische component van vals bewustzijn uit door te stellen dat een proces van culturele hegemonie geleid door degenen die economische, sociale en culturele macht in de samenleving hadden, een "gezond verstand" -methode opleverde denken dat de status-quo met legitimiteit omarmde. Gramsci merkte op dat een persoon, door in het gezond verstand van zijn leeftijd te geloven, daadwerkelijk instemt met de voorwaarden van uitbuiting en overheersing die men ervaart. Dit 'gezond verstand' - de ideologie die vals bewustzijn voortbrengt - is eigenlijk een verkeerde voorstelling van en misverstand van de sociale relaties die de economische, sociale en politieke systemen bepalen.

Vals bewustzijn in een gestratificeerde samenleving

Een voorbeeld van hoe culturele hegemonie werkt om vals bewustzijn te produceren - dat geldt zowel historisch als vandaag - is de overtuiging dat opwaartse mobiliteit mogelijk is voor alle mensen, ongeacht de omstandigheden van hun geboorte, zolang ze ervoor kiezen zich te wijden aan onderwijs , training en hard werken. In de VS is deze overtuiging vervat in het ideaal van 'de Amerikaanse droom'. Het beschouwen van de samenleving en iemands plaats daarin op basis van de set aannames die zijn afgeleid van het "gezond verstand" -denken, resulteert in een perceptie van een individu in plaats van een deel van een collectief. Economisch succes en falen rusten volledig op de schouders van het individu en houden geen rekening met de totaliteit van de sociale, economische en politieke systemen die ons leven vormen.

In de tijd dat Marx over klassenbewustzijn schreef, beschouwde hij klasse als de relatie van mensen tot de productiemiddelen - de eigenaars versus de arbeiders. Hoewel het model nog steeds nuttig is, kunnen we ook nadenken over de economische gelaagdheid van onze samenleving in verschillende klassen op basis van inkomen, beroep en sociale status. De waarde van tientallen jaren aan demografische gegevens onthult dat de American Dream en zijn belofte van opwaartse mobiliteit grotendeels een mythe is. In werkelijkheid is de economische klasse waarin een persoon is geboren de belangrijkste bepalende factor voor hoe hij of zij economisch volwassen zal zijn. Zolang iemand de mythe gelooft, zal hij of zij echter blijven leven en werken met een vals bewustzijn. Zonder een klassenbewustzijn zullen ze niet erkennen dat het gelaagde economische systeem waarin ze opereren is ontworpen om alleen het absolute minimum aan geld aan werknemers te veroorloven, terwijl enorme winsten naar de eigenaars, leidinggevenden en financiers aan de top worden gekluisterd.