Duitse dialecten - Dialekte

Je zult het niet altijd horen Hochdeutsch

Duitstaligen die voor het eerst in Oostenrijk, Duitsland of Zwitserland uit het vliegtuig stappen, staan ​​een schok te wachten als ze niets weten over Duitse dialecten. Hoewel standaard Duits (Hochdeutsch) is wijdverbreid en wordt vaak gebruikt in typische zakelijke of toeristische situaties, er komt altijd een moment dat u plotseling geen woord kunt verstaan, zelfs als uw Duits redelijk goed is.

Wanneer dat gebeurt, betekent dit meestal dat u een van de vele dialecten van het Duits bent tegengekomen. (Schattingen over het aantal Duitse dialecten variëren, maar variëren van ongeveer 50 tot 250. De grote discrepantie heeft te maken met de moeilijkheid om de term dialect te definiëren.) Dit is een volkomen begrijpelijk fenomeen als je je realiseert dat in de vroege middeleeuwen in wat nu het Duitstalige deel van Europa is, bestond ALLEEN de vele verschillende dialecten van de verschillende Germaanse stammen. Tot veel later was er geen gemeenschappelijke Duitse taal. In feite werd de eerste gemeenschappelijke taal, Latijn, geïntroduceerd door de Romeinse invallen in de Germaanse regio, en je kunt het resultaat zien in "Duitse" woorden zoals Kaiser (keizer, van Caesar) en Leerling.

Dit taalkundig lappendeken heeft ook een politieke parallel: tot 1871 was er geen land bekend als Duitsland, veel later dan de meeste andere Europese natiestaten. Het Duitstalige deel van Europa valt echter niet altijd samen met de huidige politieke grenzen. In delen van Oost-Frankrijk in de regio die bekend staat als Elsace-Lorraine (Elsaß) een Duits dialect bekend als Elzasser (Elsässisch) wordt vandaag nog steeds gesproken.

Taalkundigen verdelen de variaties van de Duitse en andere talen in drie hoofdcategorieën:Dialekt/Mundart (Dialect), Umgangssprache (idiomatische taal, lokaal gebruik) en Hochsprache/Hochdeutsch (standaard Duits). Maar zelfs taalkundigen zijn het niet eens over de precieze grenzen tussen elke categorie. Dialecten bestaan ​​bijna uitsluitend in gesproken vorm (ondanks transliteratie voor onderzoek en culturele redenen), waardoor het moeilijk is vast te stellen waar het ene dialect eindigt en het andere begint. Het Germaanse woord voor dialect, Mundart, benadrukt de "mond-tot-mond" -kwaliteit van een dialect (Mund = mond).

Taalkundigen zijn het misschien niet eens over een precieze definitie van wat een dialect is, maar iedereen die het heeft gehoord plattdeutsch gesproken in het noorden of de Bairisch gesproken in het zuiden weet wat een dialect is. Iedereen die meer dan een dag in Duits Zwitserland heeft doorgebracht, weet dat de gesproken taal,Schwyzerdytsch, is heel anders dan de Hochdeutsch gezien in Zwitserse kranten zoals de Neue Zürcher Zeitung .

Alle opgeleide sprekers van het Duits leren Hochdeutsch of standaard Duits. Dat "standaard" Duits kan in verschillende smaken of accenten komen (wat niet hetzelfde is als een dialect). Oostenrijks Duits, Zwitsers (standaard) Duits of de Hochdeutsch gehoord in Hamburg versus dat gehoord in München heeft misschien een iets ander geluid, maar iedereen kan elkaar verstaan. Kranten, boeken en andere publicaties van Hamburg tot Wenen hebben allemaal dezelfde taal, ondanks kleine regionale verschillen. (Er zijn minder verschillen dan die tussen Brits en Amerikaans Engels.)

Een manier om dialecten te definiëren is om te vergelijken welke woorden voor hetzelfde worden gebruikt. Het algemene woord voor 'mug' in het Duits kan bijvoorbeeld de volgende vormen aannemen in verschillende Duitse dialecten / regio's: Gelse, Moskito, Mugge, Mücke, Schnake, Staunze. Niet alleen dat, maar hetzelfde woord kan een andere betekenis krijgen, afhankelijk van waar je bent. Eine (Stech-) Mücke in Noord-Duitsland is een mug. In delen van Oostenrijk verwijst hetzelfde woord naar een mug of huisvlieg, terwijl Gelsen zijn muggen. In feite is er geen universele term voor sommige Duitse woorden. Een met jam gevulde donut wordt door drie verschillende Duitse namen genoemd, zonder andere dialectische variaties.Berliner, Krapfen en Pfannkuchen allemaal gemeen donut. Maar een Pfannkuchen in Zuid-Duitsland is een pannenkoek of crêpe. In Berlijn verwijst hetzelfde woord naar een donut, terwijl in Hamburg een donut een is Berliner.

In het volgende deel van deze functie gaan we dieper in op de zes belangrijkste Duitse dialecttakken die zich uitstrekken van de Duits-Deense grens naar het zuiden tot Zwitserland en Oostenrijk, inclusief een Duitse dialectkaart. U vindt ook enkele interessante gerelateerde links voor Duitse dialecten.

Duitse dialecten

Als je tijd doorbrengt in bijna elk deel van het Duits taalgebied ("taalgebied") komt u in contact met een lokaal dialect of idioom. In sommige gevallen kan het kennen van de lokale vorm van Duits een kwestie van overleven zijn, terwijl in andere gevallen het meer een kwestie is van kleurrijk plezier. Hieronder schetsen we kort de zes grote Duitse dialecttakken die over het algemeen van noord naar zuid lopen. Alle zijn onderverdeeld in meer variaties binnen elke tak.

Friesisch (Fries)

Fries wordt gesproken in het noorden van Duitsland langs de Noordzeekust. Noord-Fries ligt net ten zuiden van de grens met Denemarken. West-Fries strekt zich uit tot modern Nederland, terwijl Oost-Fries wordt gesproken ten noorden van Bremen langs de kust en, logisch genoeg op de Noord- en Oost-Friese eilanden net voor de kust.

Niederdeutsch (Nederduits / Plattdeutsch)

Laagduits (ook wel Nederlands of Plattdeutsch genoemd) dankt zijn naam aan het geografische feit dat het land laag is (onderwereld, nieder; vlak, platt). Het strekt zich uit van de Nederlandse grens oostwaarts naar de voormalige Duitse gebieden Oost-Pommerania en Oost-Pruisen. Het is onderverdeeld in vele variaties, waaronder: Noord-Neder-Saksisch, Westfaals, Oostfalisch, Brandenburgisch, Oost-Pommeraniaans, Mecklenburg, enz. Dit dialect lijkt vaak meer op het Engels (waaraan het verwant is) dan het standaard Duits.

Mitteldeutsch (Midden-Duits)

De Midden-Duitse regio strekt zich uit over het Duitse midden van Luxemburg (waar het Letztebuergisch sub-dialect van Mitteldeutsch wordt gesproken) oostwaarts naar het huidige Polen en de regio Silezië (Schlesien). Er zijn te veel subdialecten om hier op te noemen, maar de belangrijkste verdeling is tussen West-Midden-Duits en Oost-Midden-Duits.

Fränkisch (Frankisch)

Het Oost-Frankische dialect wordt vrijwel overal in het centrum van Duitsland langs de Duitse Main gesproken. Vormen als Zuid-Frankisch en Rijn-Frankisch strekken zich uit in noordwestelijke richting naar de rivier de Moezel.