Uitdrukking: Par contre
Uitspraak: [par co (n) tr]
Betekenis: anderzijds, maar
Letterlijke vertaling: door tegen
Registreren: normaal
De Franse uitdrukking par contre wordt gebruikt om twee uitspraken te contrasteren:
Franse grammatici en woordenboeken hebben ruzie gemaakt par contre voor honderden jaren. Alles behalve puristen zijn het daar nu algemeen over eens par contre is acceptabel wanneer er een duidelijk contrast is tussen twee ideeën en de tweede negatief is, zoals in de bovenstaande voorbeelden. Ze beschouwen het echter minder par contre wanneer het een tweede verklaring introduceert die de eerste ondersteunt, compenseert of informatie toevoegt. Veel Franstaligen gebruiken par contre op deze manier, maar over het algemeen is het beter om het te reserveren voor negatieve betekenissen en in plaats daarvan te gebruiken uit wraak wanneer de betekenis positief of neutraal is.
Wanneer de twee beweringen niet tegengesteld zijn - dat wil zeggen, wanneer je echt gewoon een opvuller of overgang nodig hebt - zoiets mais heeft de voorkeur.
Franse grammatici en woordenboeken hebben ruzie gemaakt par contre voor honderden jaren. Het begon allemaal met die van Voltaire Conseils à un journaliste (1737):
La plupart des gens de lettres qui travaillent en Hollande, où se fait le plus grand commerce de livres, s'infectent d'une autre espèce de barbarie, qui vient du langage des marchands; ils commencent à écrire par contre, gieten in tegendeel.
De kritiek van Voltaire werd meer dan een eeuw later in het jaar verfraaid Dictionnaire de la langue française, beter bekend als Littré (1863-1872), waarmee de weg is vrijgemaakt voor het debat dat zelfs vandaag nog voortduurt:
Par contre est une locution dont plusieurs se servent, pour dire en compensatie, uit wraak : Si les artisans sont ordinairement pauvres, par contre ils se portent bien ; Si le vin est cher cette année, par contre il est bon. Cette locution, qui a été tout particulièrement critiquée par Voltaire et qui paraît provenir du langage commercial, peut se justifier grammaticalement, puisque la langue française admet, en zekere cas, de doubles prépositions, de contre, d'après, etc. mais elle ne se justifie guère logiquement, par contre signifiant bien plutôt contrairement que en compensatie, et devant provenir de quelque ellipse commerciale (par contre ayant été dit pour par contre-envoi); en tout cas, il convient de suivre l'avis de Voltaire et de ne transporter cette locution hors du langage commercial dans aucun style.