Als der Nikolaus kam De Duitse Night Before Christmas

In het Duits is "Als der Nikolaus kam" een vertaling van het beroemde Engelse gedicht "A Visit from St. Nicholas", dat ook bekend staat als "The Night Before Christmas".

Het werd in 1947 in het Duits vertaald door de Duitse auteur Erich Kästner. Er is controverse over wie "A Visit from St. Nicholas" meer dan een eeuw eerder schreef. Hoewel Clement Clark Moore (1779-1863) meestal wordt gecrediteerd, lijkt er veel bewijs te zijn dat de oorspronkelijke auteur een andere New Yorker was met de naam Henry Livingston, Jr. (1748-1828).

Vergelijk deze Duitse versie met de Engelse versie.

Als der Nikolaus kam

Duits door Erich Kästner (1947)

In der Nacht vor dem Christfest, da regte im Haus
sich niemand und nichts, nicht mal eine Maus.
Die Strümpfe, die hingen paarweis am Kamin
und warteten drauf, daß Sankt Niklas erschien.
Die Kinder lagen gekuschelt im Bett
und träumten vom Äpfel- und Nüsseballett.

Die Mutter schlief tief, und auch ich schlief brav,
wie die Murmeltiere im Winterschlaf,
als draußen vorm Hause ein Lärm losbrach,
daß ich aufsprang und dachte: Siehst rasch einmal nach!
Ich rannte zum Fenster und, fast noch im Lauf,
stieß ich die knarrenden Läden auf.

Es hatte geschneit, und der Mondschein lag
dus silbern auf allem, als sei's heller Tag.
Acht winzige Renntierchen kamen gerannt,
vor einen ganz, ganz kleinen Schlitten gespannt!
Auf dem Bock saß ein Kutscher, so alt und so klein,
daß ich wußte, das kann nur der Nikolaus sein!
Die Renntiere kamen daher wie der Wind,
und der Alte, der pfiff, und er rief laut: "Geschwind!
Renn, Renner! Tanz, Tänzer! Flieg, fliegende Hitz '!
Hui, Sternschnupp '! Hui, liegen! Hui, Donner und Blitz!
Die Veranda hinauf und die Hauswand hinan!
Immer fort mit euch! Fort mit euch! Hui, mein Gespann! "

Wie das Laub, das der Herbststurm die Straßen lang fegt
und, steht was im Weg, in den Himmel hoch trägt,
so trug es den Schlitten hin auf unser Haus
samt dem Spielzeug und samt dem Sankt Nikolaus!
Kaum war das geschehen, vernahm ich schon schwach
das Stampfen der zierlichen Hufe vom Dach.
Dann wollt 'ich die Fensterläden zuzieh'n,
da plumpste der Nikolaus in den Kamin!
Sein Rock oorlog aus Pelzwerk, vom Kopf bis zum Fuß.
Jetzt klebte er freilich voll Asche und Ruß.
Sein Bündel trug Nikolaus huckepack,
dus wie die Hausierer bei uns ihren Sack.

Zwei Grübchen, wie lustig! Wie blitzte sein Blick!
Die Bäckchen zartrosa, die Nas 'rot und dick!
Der Bart war schneeweiß, und der drollige Mund
sah aus wie gemalt, so klein und halbrund.
Im Munde, da qualmte ein Pfeifenkopf,
und der Rauch, der umwand wie ein Kranz seinen Schopf.
[Kästner koos er blijkbaar niet voor ...
... om deze twee regels te vertalen.]
Ich lachte hell, wie er so vor mir stand,
ein rundlicher Zwerg aus dem Elfenland.
Er schaute mich an und schnitt ein Gesicht,
als wollte er sagen: "Nun, fürchte dich nicht!"
Das Spielzeug stopfte er, eifrig und stumm,
in die Strümpfe, war fertig, drehte sich um,
kookplaat den Finger zur Nase, nickte mir zu,
kroch in den Kamin und war fort im Nu!
In den Schlitten sprang er und pfiff dem Gespann,
da flogen sie schon über Täler und Tann.
Doch ich hört 'ihn noch rufen, von fern klang es sacht:
"Frohe Weihnachten allen-und allen gut 'Nacht!" 

Auteurschap controverse van "A Visit from St. Nicholas"

* Dit gedicht werd voor het eerst anoniem gepubliceerd in de Troy Sentinel (New York) in 1823. In 1837 claimde Clement Clarke Moore auteurschap. In een gedichtenboek zei Moore dat hij het gedicht op kerstavond in 1823 schreef. Livingston's familie beweert dat het gedicht een familietraditie was die in 1808 begon. Universitair professor Don Foster en de Britse onderzoeker Jil Farrington deden afzonderlijk onderzoek dat dit kan bewijzen was Livingston in plaats van Moore, die de auteur van het gedicht was.

De rendiernamen "Donner" en "Blitzen" zijn ook gerelateerd aan de claims van Livingston. In de eerste versies van het gedicht waren die twee namen verschillend. Merk op dat Kästner de rendiernamen wijzigt en de meer Duitse "Donner und Blitz" gebruikt voor die twee namen.

Twee ontbrekende lijnen

Om de een of andere reden is Kästner's "Als der Nikolaus kam" twee lijnen korter dan het originele "A Visit from St. Nicholas". Het Engelse origineel heeft 56 lijnen, de Duitse versie slechts 54. Waren de lijnen "Hij had een breed gezicht en een kleine ronde buik / dat schudde toen hij lachte, als een kom jelly!" een probleem om te vertalen? Wat de reden ook was, Kästner nam die twee regels niet op in zijn Duitse versie. 

Sinterklaas in Duitstalige landen

De gebruiken rond St. Nicholas in Duitstalige landen zijn heel anders dan het bezoek dat in het gedicht wordt afgebeeld. Het hele scenario van St. Nicholas bezorgen in de nacht voor Kerstmis komt niet overeen met hoe ze de vakantie vieren.

De feestdag van St. Nicholas (Sankt Nikolaus of der Heilige Nikolaus) Is 6 december, maar de ontwikkelde vakantietradities hebben weinig te maken met de historische figuur. Sinterklaasdag (der Nikolaustag) op 6 december is een voorronde voor Kerstmis in Oostenrijk, katholieke delen van Duitsland en Zwitserland. Dat is wanneer der Heilige Nikolaus (of Pelznickel) brengt zijn geschenken voor kinderen, niet de nacht van 24-25 december.

De traditie voor de nacht van 5 december of de avond van 6 december is dat een man gekleed als een bisschop en een staf draagt ​​om te poseren als der Heilige Nikolaus en ga van huis naar huis om kleine geschenken aan de kinderen te brengen. Hij wordt vergezeld door verschillende haveloze, duivelsachtige Krampusse, die de kinderen mild doen schrikken.

Hoewel dit in sommige gemeenschappen nog steeds kan worden gedaan, verschijnen ze in andere niet persoonlijk. In plaats daarvan laten kinderen hun schoenen bij het raam of de deur staan ​​en worden op 6 december wakker om ze te zien gevuld met goodies van St. Nicholas. Dit is enigszins vergelijkbaar met het verlaten van kousen opgehangen aan de schoorsteen om te worden gevuld door de Kerstman.

Protestantse hervormer Martin Luther geïntroduceerd das Christkindl (een engelachtig Christuskind) om kerstcadeaus te brengen en het belang van Sint Nicolaas te verminderen. Later dit Christkindl figuur zou evolueren naar der Weihnachtsmann (Kerstman) in protestantse regio's. Kinderen kunnen op 5 december een verlanglijstje achterlaten in hun schoenen voor Nikolaus om door te geven aan de weihnachtsmann voor Kerstmis.

Kerstavond is nu de belangrijkste dag van de Duitse viering. Familieleden wisselen geschenken uit op kerstavond. In de meeste regio's, de engelachtige Christkindl of meer seculier weihnachtsmann breng geschenken mee die niet van andere familieleden of vrienden komen. Santa Claus en St. Nicholas zijn niet betrokken.

Vertaler en auteur Erich Kästner

Erich Kästner (1899-1974) was een populaire auteur in de Duitstalige wereld, maar elders is hij niet erg bekend. Hij staat vooral bekend om zijn grappige werken voor kinderen, hoewel hij ook serieuze werken schreef.

Zijn bekendheid in de Engelstalige wereld is te danken aan twee humoristische verhalen die in de jaren zestig werden omgezet in Disney-films. Deze waren Emil und die Detektive en Das doppelte Lottchen. Disney-studio's maakten van deze twee boeken respectievelijk de films "Emil and the Detectives" (1964) en "The Parent Trap" (1961, 1998).

Erich Kästner werd geboren in 1899 in Dresden. Hij diende in het leger in 1917 en 1918. Hij begon te werken bij de Neue Leipziger Zeitung krant. In 1927 was Kästner theatercriticus in Berlijn, waar hij woonde en werkte tot na de Tweede Wereldoorlog. In 1928 schreef Kästner ook een parodie op een traditioneel Duits kerstlied ("Morgen, Kinder") uit ongeveer 1850.

Op 10 mei 1933 zag de auteur zijn boeken verbrand door de nazi's in Berlijn. Alle andere auteurs wiens boeken die nacht in vlammen opgingen, hadden Duitsland al ver achter zich gelaten. Later werd Kästner tweemaal gearresteerd en vastgehouden door de Gestapo (in 1934 en 1937). Het is onzeker of hij een Joodse achtergrond had of niet.

Na de oorlog bleef hij werken publiceren, maar produceerde hij nooit de grote roman die hij van plan was te schrijven door tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland te blijven. Kästner stierf op 75-jarige leeftijd in zijn geadopteerde stad München op 29 juli 1974.