In de kunst beschrijft de term "toon" de kwaliteit van kleur. Het heeft te maken met of een kleur als warm of koud, helder of saai, licht of donker en puur of 'vies' wordt ervaren. De toon van een kunstwerk kan verschillende effecten hebben, van het instellen van de stemming tot het toevoegen van nadruk.
Je hebt hoogstwaarschijnlijk de uitdrukking 'toon het af' gehoord. In de kunst betekent dit dat een kleur (of een algemeen kleurenschema) minder levendig moet zijn. Omgekeerd kan "het afzwakken" betekenen dat kleuren uit een stuk springen, soms in een nogal verrassende mate. Maar toon in de kunst gaat veel verder dan deze eenvoudige analogie.
'Toon' is een ander woord voor 'waarde', een van de kernelementen in de kunst. Soms gebruiken we de zin toonwaarde, hoewel schaduw kan ook worden gebruikt. Hoe je het ook noemt, ze betekenen allemaal hetzelfde: de lichtheid of duisternis van een kleur.
Een verscheidenheid aan tonen is te vinden in alles om ons heen. De lucht is bijvoorbeeld geen effen blauwtint. In plaats daarvan is het een reeks blauwe tinten die een gradiënt vormen van licht naar donker.
Zelfs een object met een effen kleur, zoals een bruin lederen bank, zal tonen hebben wanneer we het schilderen of fotograferen. In dit geval worden de tonen gecreëerd door de manier waarop licht op het object valt. De schaduwen en hoogtepunten geven het dimensie, zelfs als het in werkelijkheid één uniforme kleur is.
In de kunst kan een schilderij een algehele toon hebben - we noemen dit de 'globale toon'. Een vrolijk landschap kan bijvoorbeeld een levendige globale toon hebben en een sombere kan een donkere globale toon hebben. Dit specifieke type toon kan de sfeer voor het stuk bepalen en een algemene boodschap overbrengen aan de kijker. Het is een van de tools die kunstenaars gebruiken om ons te vertellen wat ze willen dat we voelen wanneer we naar hun werk kijken.
Evenzo gebruiken kunstenaars ook 'lokale toon'. Dit is een toon die een bepaald gebied binnen een kunstwerk omvat. U ziet bijvoorbeeld een schilderij van een haven op een stormachtige avond. Over het algemeen kan het een donkere globale toon hebben, maar de kunstenaar kan ervoor kiezen om licht toe te voegen in het gebied van een boot alsof de wolken er recht boven opruimen. Dit gebied zou een gelokaliseerde lichte toon hebben en kan het stuk een romantisch gevoel geven.
De eenvoudigste manier om een variatie in toon voor te stellen, is door verschillende grijstinten te bedenken. Van de diepste zwarttinten tot de helderste witten, je kunt de intensiteit variëren bij elke stap terwijl je langs de grijswaarden beweegt.
Een zwart-witfoto is bijvoorbeeld niets meer dan een reeks tonen; de meest succesvolle hiervan hebben een volledig bereik, wat visuele interesse toevoegt. Zonder het contrast tussen zwart en wit met daartussen verschillende grijstinten, is het beeld saai en 'modderig'.
Wanneer we onze gedachten op kleur zetten, kan dezelfde oefening worden gedaan. Elke kleur kan een eindeloze verscheidenheid aan tonen hebben, maar het kan moeilijk zijn om dat te zien omdat de kleur ons afleidt. Om de toonwaarden van kleuren te zien, kunnen we de tint wegnemen, waardoor alleen grijze waarden overblijven.
Vóór computers moesten we een reeks monochromatische filters gebruiken om tint van dingen zoals verfpigmenten te kunnen verwijderen. Tegenwoordig is het echter veel eenvoudiger: maak gewoon een foto van een object dat een enkele kleur heeft, zoals een groen blad. Plaats dit in elke fotobewerkingsapp en desatureer het of gebruik een zwart-witfilter.
De resulterende afbeelding zal u de grote verscheidenheid aan tonen tonen die beschikbaar zijn in die kleur. Je zult zelfs verbaasd zijn hoeveel tonen je ziet in iets waarvan je dacht dat het monochroom was.