De veertien punten van Woodrow Wilson's vredesplan

11 november is natuurlijk Veteranendag. Oorspronkelijk 'Wapenstilstand' genoemd, betekende het het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1918. Het markeerde ook het begin van een ambitieus buitenlands beleidsplan van de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Het plan, dat uiteindelijk faalde, bevatte veel elementen van wat we tegenwoordig 'globalisering' noemen.

Historische achtergrond

De Eerste Wereldoorlog, die begon in augustus 1914, was het resultaat van tientallen jaren keizerlijke concurrentie tussen de Europese monarchieën. Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië, Turkije, Nederland, België en Rusland claimden allemaal gebieden over de hele wereld. Ze voerden ook uitgebreide spionageschema's tegen elkaar uit, namen deel aan een voortdurende wapenwedloop en bouwden een precair systeem van militaire allianties op.

Oostenrijk-Hongarije claimde een groot deel van de Balkanregio in Europa, inclusief Servië. Toen een Servische rebel Aartshertog Franz Ferdinand uit Oostenrijk doodde, dwongen een reeks gebeurtenissen de Europese naties zich te mobiliseren voor oorlog tegen elkaar.

De belangrijkste strijders waren:

• De centrale mogendheden: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië, Turkije
• The Entente Powers: Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland

De VS in de oorlog

De Verenigde Staten gingen pas in april 1917 de Eerste Wereldoorlog binnen, maar de lijst met grieven tegen het oorlogvoerende Europa dateerde uit 1915. Dat jaar liet een Duitse onderzeeër (of U-Boat) de Britse luxestoomboot zakken, Lusitania, die 128 Amerikanen vervoerde. Duitsland had al Amerikaanse neutrale rechten geschonden; de Verenigde Staten wilden als neutraal in de oorlog handel drijven met alle oorlogvoerende partijen. Duitsland zag elke Amerikaanse handel met een entente macht als het helpen van hun vijanden. Groot-Brittannië en Frankrijk zagen ook de Amerikaanse handel op die manier, maar ze lieten geen onderzeese aanvallen op de Amerikaanse scheepvaart los.

Begin 1917 onderschepte de Britse inlichtingendienst een bericht van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Zimmerman naar Mexico. Het bericht nodigde Mexico uit om deel te nemen aan de oorlog aan de kant van Duitsland. Eenmaal betrokken, zou Mexico oorlog in het Amerikaanse zuidwesten ontbranden waardoor Amerikaanse troepen bezet en buiten Europa zouden blijven. Zodra Duitsland de Europese oorlog had gewonnen, zou het Mexico helpen het land terug te winnen dat het tijdens de Mexicaanse oorlog, 1846-48 had verloren naar de Verenigde Staten..

Het zogenaamde Zimmerman Telegram was de laatste druppel. De Verenigde Staten verklaarden snel de oorlog tegen Duitsland en zijn bondgenoten.

Amerikaanse troepen kwamen pas eind 1917 in groten getale in Frankrijk aan. Er waren echter voldoende aanwezig om een ​​Duits offensief in het voorjaar van 1918 te stoppen. Die herfst leidden Amerikanen een geallieerd offensief dat het Duitse front in Frankrijk flankeerde en de Duitser afsneed toevoerlijnen van het leger terug naar Duitsland.

Duitsland had geen andere keuze dan te pleiten voor een staakt-het-vuren. De wapenstilstand trad in werking om 11.00 uur, op de 11e dag van de 11e maand 1918.

De veertien punten

Woodrow Wilson zag zichzelf boven alles als een diplomaat. Hij had het concept van de veertien punten voor het congres en het Amerikaanse volk al maanden voor de wapenstilstand al ruw uitgewerkt.

De samengevatte veertien punten omvatten:

1. Open vredesverbonden en transparante diplomatie.
2. Absolute vrijheid van de zeeën.
3. Het wegnemen van economische en handelsbelemmeringen.
4. Een einde aan wapenwedloopjes.
5. Nationale zelfbeschikking om bij te dragen aan de aanpassing van koloniale claims.
6. Evacuatie van al het Russische grondgebied.
7. Evacuatie en restauratie van België.
8. Alle Franse gebieden hersteld.
9. Italiaanse grenzen aangepast.
10. Oostenrijk-Hongarije kreeg "de mogelijkheid tot autonome ontwikkeling".
11. Roemenië, Servië, Montenegro evacueerden en kregen onafhankelijkheid.
12. Het Turkse deel van het Ottomaanse rijk zou soeverein moeten worden; naties onder Turks bestuur zouden autonoom moeten worden; Dardanellen moeten openstaan ​​voor iedereen.
13. Onafhankelijk Polen met toegang tot de zee moet worden gecreëerd.
14. Er moet een "algemene vereniging van naties" worden gevormd om politieke onafhankelijkheid en territoriale integriteit te waarborgen voor zowel grote als kleine staten.

Punten één tot en met vijf probeerden de onmiddellijke oorzaken van de oorlog te elimineren: imperialisme, handelsbeperkingen, wapenwedlopen, geheime verdragen en het negeren van nationalistische tendensen. Punten zes tot en met 13 probeerden de tijdens de oorlog bezette gebieden te herstellen en naoorlogse grenzen te stellen, ook op basis van nationale zelfbeschikking. In het 14e punt voorzag Wilson een wereldwijde organisatie om staten te beschermen en toekomstige oorlogen te voorkomen.

Het verdrag van Versailles

De veertien punten dienden als basis voor de vredesconferentie van Versailles die buiten Parijs in 1919 begon. Het Verdrag van Versailles was echter aanzienlijk anders dan het voorstel van Wilson.

Frankrijk, dat in 1871 door Duitsland was aangevallen en waar de meeste gevechten in de Eerste Wereldoorlog plaatsvonden, wilde Duitsland in het verdrag straffen. Hoewel Groot-Brittannië en de Verenigde Staten het niet eens waren met strafmaatregelen, won Frankrijk.

Het resulterende verdrag:

• Gedwongen Duitsland om een ​​"oorlogsschuldclausule" te ondertekenen en de volledige verantwoordelijkheid voor de oorlog te aanvaarden.
• Verboden verdere allianties tussen Duitsland en Oostenrijk.
• Creëerde een gedemilitariseerde zone tussen Frankrijk en Duitsland.
• Duitsland verantwoordelijk gemaakt voor het betalen van miljoenen dollars aan reparaties aan de overwinnaars.
• Duitsland beperkt tot alleen een defensief leger, zonder tanks.
• Beperkte Duitse marine tot zes hoofdschepen en geen onderzeeërs.
• Verbood Duitsland een luchtmacht te hebben.

De overwinnaars in Versailles accepteerden het idee van Point 14, een Volkenbond. Eenmaal gecreëerd, werd het de emittent van "mandaten" die voormalige Duitse gebieden waren die werden overgedragen aan geallieerde naties voor administratie.

Terwijl Wilson de Nobelprijs voor de vrede van 1919 won voor zijn veertien punten, was hij teleurgesteld in de straffende sfeer van Versailles. Hij was ook niet in staat Amerikanen te overtuigen lid te worden van de Volkenbond. De meeste Amerikanen wilden - in een isolationistische bui na de oorlog - geen deel uitmaken van een wereldwijde organisatie die hen zou kunnen leiden naar een nieuwe oorlog.

Wilson voerde campagne in de VS en probeerde Amerikanen te overtuigen de Volkenbond te accepteren. Dat hebben ze nooit gedaan, en de League strompelde in de richting van de Tweede Wereldoorlog met Amerikaanse steun. Wilson kreeg een aantal slagen tijdens zijn campagne voor de League en werd verzwakt voor de rest van zijn presidentschap in 1921.