Romantiek in de kunstgeschiedenis van 1800-1880

"Romantiek bevindt zich precies noch in de keuze van het onderwerp noch in de exacte waarheid, maar in een manier van voelen." - Charles Baudelaire (1821-1867)

Precies daar, met dank aan Baudelaire, heb je het eerste en grootste probleem met de romantiek: het is bijna onmogelijk om beknopt te definiëren wat het was. Als we het hebben over romantiek de beweging, gebruiken we het basiswoord 'romantiek' niet in de zin van harten en bloemen of verliefdheid. In plaats daarvan gebruiken we 'romantiek' in de zin van verheerlijking.

Romantische beeldende en literaire kunstenaars verheerlijkt dingen... wat ons tot netelig probleem nummer twee brengt: de 'dingen' die ze verheerlijkten, waren bijna nooit fysiek. Ze verheerlijkten enorme, complexe concepten zoals vrijheid, overleven, idealen, hoop, ontzag, heldendom, wanhoop en de verschillende sensaties die de natuur bij mensen oproept. Dit zijn allemaal voelde-en voelde op een individueel, zeer subjectief niveau.

Afgezien van het promoten van ongrijpbare ideeën, kan romantiek ook losjes worden gedefinieerd door waar het tegen was. De beweging verdedigde spiritisme boven wetenschap, instinct boven overleg, natuur boven industrie, democratie boven onderwerping en de rustiekheid boven de aristocratie. Nogmaals, dit zijn allemaal concepten die openstaan ​​voor een uiterst persoonlijke interpretatie.

Hoe lang duurde de beweging?

Houd er rekening mee dat romantiek zowel literatuur en muziek als visuele kunst beïnvloedde. De Duitser Sturm und Drang beweging (eind 1760s tot vroege 1780s) was overwegend wraakgedreven literair en mineur-key muzikaal, maar leidde tot een handvol beeldend kunstenaars die angstaanjagende scènes schilderden.

Romantische kunst begon echt aan het begin van de eeuw en had het grootste aantal beoefenaars in de komende 40 jaar. Als u aantekeningen maakt, is dat een hoogtijdagen van 1800 tot 1840.

Zoals bij elke andere beweging waren er echter kunstenaars die jong waren toen de romantiek oud was. Sommigen hielden vast aan de beweging tot hun respectieve uiteinden, terwijl anderen aspecten van de romantiek behielden terwijl ze zich in nieuwe richtingen bewogen. Het is niet echt een heel stuk om 1800-1880 te zeggen en alle hold-outs te dekken zoals Franz Xaver Winterhalter (1805-1873). Na dat punt was de romantische schilderkunst absoluut steenkoud dood, ook al bracht de beweging blijvende veranderingen teweeg.

Emotionele nadruk

De schilderijen uit de romantische periode waren emotionele kruitvaten. Kunstenaars uitten zoveel gevoel en passie als op een doek kon worden geladen. Een landschap moest een stemming oproepen, een menigte-scène moest op elk gezicht uitdrukkingen tonen, een dierenschilderij moest een, bij voorkeur majestueuze, eigenschap van dat dier weergeven. Zelfs portretten waren niet geheel eenvoudige weergaven - de sitter zou ogen krijgen die bedoeld zijn als spiegels van de ziel, een glimlach, een grimas of een bepaalde kanteling van het hoofd. Met kleine details kon de kunstenaar zijn onderwerp uitbeelden omringd door een atmosfeer van onschuld, waanzin, deugdzaamheid, eenzaamheid, altruïsme of hebzucht.

Huidige gebeurtenissen

Naast de emotioneel geladen gevoelens die je kreeg door naar romantische schilderijen te kijken, waren hedendaagse kijkers meestal goed op de hoogte van het verhaal achter het onderwerp. Waarom? Omdat de kunstenaars vaak hun inspiratie haalden uit actuele gebeurtenissen. Toen Théodore Géricault bijvoorbeeld zijn gigantische meesterwerk onthulde Het vlot van de Medusa (1818-19), het Franse publiek was al goed bekend met de bloederige details na het schipbreuk van 1816 van het marinefregat Méduse. Evenzo schilderde Eugène Delacroix Vrijheid leidt het volk (1830) zich er volledig van bewust dat elke volwassene in Frankrijk al bekend was met de juli-revolutie van 1830.

Natuurlijk niet elk Romantisch werk gerelateerd aan actuele gebeurtenissen. Voor degenen die dat wel deden, waren de voordelen een ontvankelijke, geïnformeerde kijker en verhoogde naamherkenning voor hun makers.

Gebrek aan verenigende stijl, techniek of onderwerp

Romantiek was niet zoals rococo-kunst, waarin modieuze, aantrekkelijke mensen bezig waren met modieuze, aantrekkelijke bezigheden, terwijl hoofse liefde om elke hoek op de loer lag - en al deze gebeurtenissen werden vastgelegd in een luchtige, grillige stijl. In plaats daarvan omvatte de romantiek de verontrustende verschijning van William Blake De geest van een vlo (1819-20), zittend in chronologische nabijheid van het comfortabel landelijke landschap van John Constable The Hay Wain (1821). Kies een stemming, elke stemming, en er was een romantische kunstenaar die het op canvas overdroeg.

Romantiek was niet zoals het impressionisme, waarbij iedereen zich concentreerde op het schilderen van de effecten van licht met losse verf. Romantische kunst varieerde van het gladde, zeer gedetailleerde, monumentale canvas Dood van Sardanapalus (1827) door Eugène Delacroix, aan J. M. W. Turner's onduidelijke aquarel wast binnen Het meer van Zug (1843) en alles daartussenin. De techniek was helemaal over de kaart; uitvoering was volledig aan de kunstenaar.

Romantiek was niet zoals Dada, wiens kunstenaars specifieke uitspraken deden over WOI en / of de pretentieuze absurditeiten van de Kunstwereld. Romantische kunstenaars waren geneigd om uitspraken te doen over iets (of niets), afhankelijk van hoe een individuele kunstenaar over een bepaald onderwerp op een bepaalde dag dacht. Het werk van Francisco de Goya onderzocht waanzin en onderdrukking, terwijl Caspar David Friedrich eindeloze inspiratie vond in maanlicht en mist. De wil van de romantische kunstenaar had het laatste woord over het onderwerp.

Invloeden van de romantiek

De meest directe invloed van de romantiek was de neoklassiek, maar hier zit een draai aan. Romantiek was een soort reactie naar Neoklassiek, omdat romantische kunstenaars de rationele, wiskundige, beredeneerde elementen van 'klassieke' kunst (d.w.z.: de kunst van het oude Griekenland en Rome, via de renaissance) te beperkend. Niet dat ze er niet veel van hebben geleend als het ging om zaken als perspectief, verhoudingen en symmetrie. Nee, de romantici hebben die delen bewaard. Het was gewoon dat ze zich voorbij het heersende neoklassieke gevoel van kalm rationalisme waagden om een ​​enorme portie drama te injecteren.