In retoriek, epiplexis is een vragende spraakfiguur waarin vragen worden gesteld om te berispen of te verwijten in plaats van antwoorden te ontlokken. Bijvoeglijk naamwoord: epiplectic. Ook gekend als epitimesis en percontatio.
In bredere zin is epiplexis een vorm van argument waarbij een spreker een tegenstander probeert te schamen om een bepaald standpunt in te nemen.
Epiplexis, zegt Brett Zimmerman, is "duidelijk een apparaat van heftigheid ... Van de vier soorten retorische vragen [epiplexis, erotese, hypophora, en ratiocinatio] ..., misschien is epiplexis de meest verwoestende omdat het niet wordt gebruikt om informatie op te wekken, maar om te verwijten, te berispen, te verwijten "(Edgar Allan Poe: Retoriek en stijl, 2005).
Van het Grieks, "toeslaan, berispen"
"Guy Fieri, heb je gegeten in je nieuwe restaurant op Times Square? Heb je een van de 500 zitplaatsen in Guy's American Kitchen & Bar neergezet en een maaltijd besteld? Heb je het eten gegeten? Voldeed het aan je verwachtingen?
"Heeft paniek je ziel gegrepen toen je in het wervelende hypno-wiel van het menu staarde, waar bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden in een gekke draaikolk ronddraaien? Toen je de hamburger zag als 'Guy's Pat LaFrieda custom blend, volledig natuurlijk Creekstone Farm Black Angus beef' pasteitje, LTOP (sla, tomaat, ui + augurk), SMC (super-melty-kaas) en een smering van ezelsaus op met knoflook beboterde brioche, 'raakte je geest een minuutje leeg? ...
"Hoe zijn nacho's, een van de moeilijkste gerechten in de Amerikaanse canon om te verknoeien, zo ontzettend ongelofelijk geworden? Waarom tortillachips aanvullen met gefrituurde lasagne-noedels die naar niets smaken behalve olie? Waarom begraaf je die chips niet onder een behoorlijk hete en vullende laag gesmolten kaas en jalapeños in plaats van ze te druppelen met dunne naalden van pepperoni en koude grijze klontjes gemalen kalkoen?…
"Ergens in het geeuwende, drie verdiepingen tellende interieur van Guy's American Kitchen & Bar, is er een lange koeltunnel waar servers door moeten gaan om ervoor te zorgen dat de Franse frieten, al slap en met olie doordrenkt, ook koud worden geserveerd?"
(Pete Wells, "As Not Seen on TV." The New York Times, 13 november 2012)
"Heb je ogen?
Zou je op deze schone berg kunnen vertrekken om te eten,
En lat op deze heide? Ha! heb je ogen?
Je kunt het geen liefde noemen; want op uw leeftijd De bloeitijd in het bloed is tam, het is bescheiden,
En wacht op het oordeel: en welk oordeel
Zou hieruit stappen? Sense, zeker, dat heb je,
Anders zou u geen beweging kunnen hebben; maar zeker, dat gevoel
Is apoplex'd; want waanzin zou zich niet vergissen,
Noch gevoel voor ecstasy was nog nooit zo opgewonden
Maar het reserveerde een hoeveelheid keuze,
Om in een dergelijk verschil te dienen. Welke duivel was het niet
Dat heeft u dus bij Hoodman-blind gekost?
Ogen zonder gevoel, gevoel zonder zicht,
Oren zonder handen of ogen, zonder geur,
Of slechts een ziekelijk deel van één waar gevoel
Kon niet zo mopperen.
Oh jammer! waar is je blos? "
(Prins Hamlet richt zijn moeder, de koningin, in Gehucht van William Shakespeare)