Willem de Kooning (24 april 1904 - 19 maart 1997) was een Nederlands-Amerikaanse kunstenaar die bekend stond als leider van de abstract-expressionistische beweging van de jaren vijftig. Hij werd genoteerd voor het combineren van de invloeden van kubisme, expressionisme en surrealisme in een eigenzinnige stijl.
Willem de Kooning is geboren en getogen in Rotterdam, Nederland. Zijn ouders zijn gescheiden toen hij 3 jaar oud was. Hij verliet school op 12-jarige leeftijd en werd een leerling van commerciële kunstenaars. De volgende acht jaar schreef hij zich in voor avondlessen aan de Academie voor Schone Kunsten en Toegepaste Wetenschappen in Rotterdam, die sindsdien is omgedoopt tot de Willem de Kooning Academie.
Toen hij 21 jaar oud was, reisde de Kooning naar Amerika als verstekeling op het Britse vrachtschip Shelley. De bestemming was Buenos Aires, Argentinië, maar de Kooning verliet het schip toen het aanmeerde in Newport News, Virginia. Hij vond zijn weg naar het noorden in de richting van New York City en woonde tijdelijk in het Dutch Seamen's Home in Hoboken, New Jersey.
Korte tijd later, in 1927, opende Willem de Kooning zijn eerste studio in Manhattan en ondersteunde hij zijn kunst met externe werkzaamheden in commerciële kunst zoals etalageontwerpen en advertenties. In 1928 trad hij toe tot een kunstenaarskolonie in Woodstock, New York, en ontmoette hij enkele van de modernistische topschilders van die tijd, waaronder Arshile Gorky.
Halverwege de jaren veertig begon Willem de Kooning aan een reeks zwart-witte abstracte schilderijen te werken omdat hij zich niet de dure pigmenten kon veroorloven die nodig waren om in kleur te werken. Ze vormden de meerderheid van zijn eerste solo-show in de Charles Egan Gallery in 1948. Tegen het einde van het decennium, beschouwd als een van de best rijzende artiesten van Manhattan, begon de Kooning kleur toe te voegen aan zijn werk.
Het schilderij "Vrouw I", dat de Kooning begon in 1950, voltooid in 1952 en tentoongesteld in de Sidney Janis Gallery in 1953, werd zijn doorbraakwerk. Het Museum voor Moderne Kunst van New York kocht het stuk dat zijn reputatie bevestigde. Toen De Kooning werd beschouwd als een leider van de abstracte expressionistische beweging, onderscheidde zijn stijl zich door het feit dat hij de vertegenwoordiging nooit volledig verliet door van vrouwen een van zijn meest voorkomende onderwerpen te maken.
"Woman III" (1953) wordt gevierd vanwege de afbeelding van een vrouw als agressief en zeer erotisch. Willem de Kooning schilderde haar als antwoord op geïdealiseerde portretten van vrouwen in het verleden. Latere waarnemers klaagden dat de schilderijen van De Kooning soms de grens overstaken naar misogynie.
De Kooning had een nauwe persoonlijke en professionele relatie met Franz Kline. De invloed van de krachtige lijnen van Kline is te zien in veel van het werk van Willem de Kooning. Aan het einde van de jaren vijftig begon De Kooning aan een reeks landschappen, uitgevoerd in zijn eigenzinnige stijl. Bekende stukken zoals "4 juli" (1957) laten duidelijk de impact van Kline zien. De invloed was geen eenrichtingsverkeer. In de late jaren 1950 begon Kline kleur toe te voegen aan zijn werk, misschien als onderdeel van zijn relatie met de Kooning.
Willem de Kooning ontmoette de jonge kunstenaar Elaine Fried in 1938 en nam haar al snel aan als leerling. Ze trouwden in 1943. Ze werd een volleerd abstract expressionistisch kunstenaar op zichzelf, maar haar werk werd vaak overschaduwd door haar inspanningen om het werk van haar man te promoten. Ze hadden een stormachtig huwelijk met elk van hen open over zaken met anderen te hebben. Ze scheidden in de late jaren 1950, maar zijn nooit gescheiden en herenigd in 1976 en bleven samen tot de dood van Willem de Kooning in 1997. De Kooning had één kind, Lisa, door een affaire met Joan Ward na zijn scheiding van Elaine.
De Kooning paste zijn stijl toe op het maken van sculpturen in de jaren zeventig. Een van de meest prominente daarvan is "Clamdigger" (1976). Zijn late periode schilderij werd gekenmerkt door gewaagd, felgekleurd abstract werk. De ontwerpen zijn eenvoudiger dan zijn eerdere werk. Een openbaring in de jaren negentig dat de Kooning al meerdere jaren aan de ziekte van Alzheimer leed, bracht sommigen in twijfel over zijn rol bij het maken van schilderijen uit de late carrière.
Willem de Kooning wordt herinnerd voor zijn gedurfde fusie van kubisme, expressionisme en surrealisme. Zijn werk is een brug tussen het formele onderwerp van de experimenten in abstractie door kunstenaars zoals Pablo Picasso, en de volledige abstractie van een kunstenaar als Jackson Pollock.