Biografie van Manco Inca (1516-1544) Liniaal van het Inca-rijk

Manco Inca (1516-1544) was een Inca-prins en later een marionettenheerser van het Inca-rijk onder de Spanjaarden. Hoewel hij aanvankelijk samenwerkte met de Spanjaarden die hem op de troon van het Inca-rijk hadden gezet, besefte hij later dat de Spanjaarden zich het rijk zouden toe-eigenen en tegen hen vochten. Hij bracht zijn laatste paar jaar door in openlijke rebellie tegen de Spanjaarden. Hij werd uiteindelijk verraderlijk vermoord door Spanjaarden aan wie hij het heiligdom had gegeven.

Manco Inca en de burgeroorlog

Manco was een van de vele zonen van Huayna Capac, heerser van het Inca-rijk. Huayna Capac stierf in 1527 en een successieoorlog brak uit tussen twee van zijn zonen, Atahualpa en Huascar. Atahualpa's machtsbasis bevond zich in het noorden, in en rond de stad Quito, terwijl Huascar Cuzco en het zuiden in handen had. Manco was een van de verschillende vorsten die de claim van Huascar steunden. In 1532 versloeg Atahualpa Huascar. Op dat moment arriveerde echter een groep Spanjaarden onder Francisco Pizarro: ze namen Atahualpa gevangen en gooiden het Inca-rijk in chaos. Zoals velen in Cuzco die Huascar hadden gesteund, zag Manco de Spanjaarden aanvankelijk als redders.

Manco's Rise to Power

De Spanjaarden executeerden Atahualpa en vonden dat ze een marionet Inca nodig hadden om het rijk te regeren terwijl ze het plunderden. Ze vestigden zich op een van Huayna Capac's andere zonen, Tupac Huallpa. Hij stierf echter kort na zijn kroning aan pokken, dus de Spanjaarden kozen Manco, die zich al loyaal had bewezen door samen met de Spanjaarden te vechten tegen rebellerende inboorlingen uit Quito. Hij werd formeel gekroond Inca (het woord Inca heeft dezelfde betekenis als koning of keizer) in december 1533. Aanvankelijk was hij een enthousiaste bondgenoot van de Spanjaarden: hij was blij dat ze hem voor de troon hadden gekozen: als zijn moeder was van mindere adel geweest, anders zou hij anders nooit Inca zijn geweest. Hij hielp de Spanjaarden rebellies neer te zetten en organiseerde zelfs een traditionele Inca-jacht op de Pizarros.

Het Inca-rijk onder Manco

Manco was misschien Inca, maar zijn rijk viel uiteen. Pakken Spaans reden over het land, plunderden en vermoorden. De inboorlingen in de noordelijke helft van het rijk, nog steeds loyaal aan de vermoorde Atahualpa, waren in openlijke opstand. Regionale leiders, die de Inca-koninklijke familie de gehate indringers niet hadden afgestoten, kregen meer autonomie. In Cuzco respecteerden Spanjaarden Manco openlijk: zijn huis werd meer dan eens beroofd en de Pizarro-broers, de feitelijke heersers van Peru, deden er niets aan. Manco mocht traditionele religieuze rituelen voorzitten, maar Spaanse priesters oefenden druk op hem uit om hen te verlaten. Het rijk ging langzaam maar zeker achteruit.

Misbruik van Manco

De Spanjaarden waren openlijk minachtend tegen Manco. Zijn huis werd beroofd, hij werd herhaaldelijk bedreigd om meer goud en zilver te produceren, en de Spanjaarden spuugden hem zelfs af en toe. De ergste misstanden kwamen toen Francisco Pizarro de stad Lima aan de kust ging opzoeken en zijn broers Juan en Gonzalo Pizarro de leiding gaven in Cuzco. Beide broers kwelden Manco, maar Gonzalo was de ergste. Hij eiste een Inca-prinses voor een bruid en besloot dat alleen Cura Ocllo, de vrouw / zus van Manco, het zou doen. Hij eiste haar voor zichzelf, wat een groot schandaal veroorzaakte onder wat er overbleef van de heersende klasse van Inca. Manco bedroog Gonzalo een tijdje met een tweehonkslag, maar het duurde niet lang en uiteindelijk stal Gonzalo de vrouw van Manco.

Manco, Almagro en de Pizarros

Rond deze tijd (1534) brak er een ernstig meningsverschil uit onder de Spaanse veroveraars. De verovering van Peru was oorspronkelijk uitgevoerd door een partnerschap tussen twee veterinaire conquistadores, Francisco Pizarro en Diego de Almagro. De Pizarros probeerden Almagro te bedriegen, die terecht geïrriteerd was. Later verdeelde de Spaanse kroon het Inca-rijk tussen de twee mannen, maar de formulering van de orde was vaag, waardoor beide mannen geloofden dat Cuzco van hen was. Almagro werd tijdelijk gerustgesteld door hem toe te staan ​​Chili te veroveren, waar werd gehoopt dat hij genoeg buit zou vinden om hem tevreden te stellen. Manco, misschien omdat de gebroeders Pizarro hem zo slecht hadden behandeld, steunde Almagro.

Manco's ontsnapping

Eind 1535 had Manco genoeg gezien. Het was hem duidelijk dat hij alleen in naam heerser was en dat de Spanjaarden niet van plan waren ooit de heerschappij van Peru terug te geven aan de inboorlingen. De Spanjaarden plunderden zijn land en maakten zijn volk tot slaaf en verkrachtten. Manco wist dat hoe langer hij wachtte, hoe moeilijker het zou zijn om de gehate Spanjaarden te verwijderen. Hij probeerde te ontsnappen in oktober 1535, maar hij werd gevangen genomen en in kettingen gezet. Hij herwon het vertrouwen van de Spanjaarden en kwam met een slim plan om te ontsnappen: hij vertelde de Spanjaarden dat hij als Inca een religieuze ceremonie in de Yucay-vallei moest voorzitten. Toen de Spanjaarden aarzelden, beloofde hij een levensgroot gouden beeld van zijn vader terug te brengen waarvan hij wist dat het daar verborgen was. De belofte van goud werkte perfect, zoals Manco had geweten. Manco ontsnapte op 18 april 1535 en lanceerde zijn opstand.

Manco's eerste rebellie

Eenmaal vrij, stuurde Manco een oproep voor wapens voor al zijn generaals en lokale leiders. Ze reageerden door massale heffingen van krijgers te sturen: het duurde niet lang voordat Manco een leger van minstens 100.000 krijgers had. Manco maakte een tactische fout en wachtte tot alle krijgers arriveerden voordat ze naar Cuzco marcheerden: de extra tijd die de Spanjaarden kregen om hun verdediging te maken, bleek cruciaal. Manco marcheerde begin 1536 naar Cuzco. Er waren slechts ongeveer 190 Spanjaarden in de stad, hoewel ze veel inheemse hulporganisaties hadden. Op 6 mei 1536 lanceerde Manco een massale aanval op de stad en veroverde deze bijna: delen ervan werden verbrand. De Spaanse tegenaanval en veroverde het fort Sachsaywaman, dat veel beter verdedigbaar was. Een tijdlang was er een patstelling, tot de terugkeer in het begin van 1537 van de Diego de Almagro-expeditie. Manco viel Almagro aan en faalde: zijn leger verspreidde zich.

Manco, Almagro en de Pizarros

Manco werd verdreven, maar gered door het feit dat Diego de Almagro en de gebroeders Pizarro onderling begonnen te vechten. Almagro's expeditie had niets anders gevonden dan vijandige inboorlingen en barre omstandigheden in Chili en was teruggekeerd om hun deel van de buit uit Peru te nemen. Almagro greep de verzwakte Cuzco en veroverde Hernando en Gonzalo Pizarro. Manco trok zich ondertussen terug in de stad Vitcos in de afgelegen Vilcabamba-vallei. Een expeditie onder Rodrigo Orgóñez drong diep de vallei in, maar Manco ontsnapte. Ondertussen zag hij hoe de Pizarro- en Almargo-facties ten strijde trokken: de Pizarros hadden de overhand in de slag om Salinas in april 1538. De burgeroorlogen onder de Spanjaarden hadden hen verzwakt en Manco was klaar om opnieuw toe te slaan.

Manco's tweede opstand

Eind 1537 kwam Manco opnieuw in opstand. In plaats van een enorm leger op te richten en het tegen de gehate indringers te leiden, probeerde hij een andere tactiek. De Spanjaarden waren verspreid over heel Peru in geïsoleerde garnizoenen en expedities: Manco organiseerde lokale stammen en opstanden gericht op het uitkiezen van deze groepen. Deze strategie was gedeeltelijk succesvol: een handvol Spaanse expedities werden weggevaagd en reizen werd buitengewoon onveilig. Manco zelf leidde een aanval op de Spanjaarden in Jauja, maar werd afgewezen. De Spanjaarden reageerden door expedities te sturen specifiek om hem op te sporen: tegen 1541 was Manco weer op de vlucht en trok zich weer terug naar Vilcabamba.

De dood van Manco Inca