Een korte geschiedenis van de Zuid-Afrikaanse apartheid

Hoewel je waarschijnlijk over Zuid-Afrikaanse apartheid hebt gehoord, wil dat nog niet zeggen dat je de volledige geschiedenis kent of hoe het systeem van rassenscheiding eigenlijk werkte. Lees verder om uw begrip te verbeteren en te zien hoe het overlapt met Jim Crow in de Verenigde Staten.

Een zoektocht naar middelen

De Europese aanwezigheid in Zuid-Afrika dateert uit de 17e eeuw toen de Nederlandse Oost-Indische Compagnie de buitenpost van Cape Colony oprichtte. In de komende drie eeuwen zouden Europeanen, voornamelijk van Britse en Nederlandse afkomst, hun aanwezigheid in Zuid-Afrika uitbreiden om de overvloed aan natuurlijke hulpbronnen van het land, zoals diamanten en goud, na te streven. In 1910 richtten blanken de Unie van Zuid-Afrika op, een onafhankelijke arm van het Britse rijk dat de blanke minderheidscontrole over het land gaf en de zwarten ontnam.

Hoewel Zuid-Afrika overwegend zwart was, keurde de blanke minderheid een reeks landhandelingen goed waardoor ze 80 tot 90 procent van het land in beslag namen. De Land Act van 1913 introduceerde officieus de apartheid door de zwarte bevolking van reservaten te laten leven.

Afrikaner-regel

Apartheid werd officieel een manier van leven in Zuid-Afrika in 1948, toen de Afrikaner National Party aan de macht kwam na een krachtige promotie van het raciaal gelaagde systeem. In het Afrikaans betekent 'apartheid' 'apartheid' of 'afgescheidenheid'. Meer dan 300 wetten hebben geleid tot de vestiging van apartheid in Zuid-Afrika.

Onder apartheid werden Zuid-Afrikanen ingedeeld in vier raciale groepen: Bantu (Zuid-Afrikaanse inboorlingen), gekleurd (gemengd ras), blank en Aziatisch (immigranten uit het Indiase subcontinent.) Alle Zuid-Afrikanen ouder dan 16 jaar moesten raciale identificatiekaarten bij zich hebben. Leden van dezelfde familie werden vaak gecategoriseerd als verschillende raciale groepen onder het apartheidssysteem. Apartheid verbood niet alleen het huwelijk tussen verschillende rassen, maar ook seksuele relaties tussen leden van verschillende raciale groepen, net zoals miscegenatie in de Verenigde Staten was verboden.

Tijdens de apartheid moesten zwarten te allen tijde bankboekjes meenemen om ze toegang te geven tot openbare ruimtes die voor blanken waren gereserveerd. Dit gebeurde na de inwerkingtreding van de Group Areas Act in 1950. Tijdens het bloedbad in Sharpeville een decennium later werden bijna 70 zwarten gedood en bijna 190 gewonden toen de politie het vuur opende omdat ze weigerden om hun bankboekje te dragen.

Na het bloedbad namen leiders van het Afrikaanse nationale congres, dat de belangen van zwarte Zuid-Afrikanen vertegenwoordigde, geweld aan als een politieke strategie. Toch probeerde de militaire arm van de groep niet te doden, maar gebruikte hij liever gewelddadige sabotage als politiek wapen. ANC-leider Nelson Mandela legde dit uit tijdens de beroemde toespraak uit 1964 die hij hield na twee jaar gevangenisstraf wegens het aanzetten tot een staking.

Afzonderlijk en ongelijk

Apartheid beperkte het onderwijs dat de Bantu ontving. Omdat de apartheidswetten uitsluitend geschoolde banen voorbehouden aan blanken, werden zwarten op scholen getraind om manuele en landbouwarbeid te verrichten, maar niet voor geschoolde beroepen. Minder dan 30 procent van de zwarte Zuid-Afrikanen had in 1939 enige vorm van formele opleiding genoten.

Ondanks dat ze inheems zijn in Zuid-Afrika, werden zwarten in het land verbannen naar 10 Bantu-thuislanden na de passage van de Promotion of Bantu Self-Government Act van 1959. Verdeel en heers leek het doel van de wet te zijn. Door de zwarte bevolking op te splitsen, kon de Bantu geen enkele politieke eenheid in Zuid-Afrika vormen en de controle overnemen van de blanke minderheid. Het land dat zwarten leefde, werd tegen lage kosten aan blanken verkocht. Van 1961 tot 1994 werden meer dan 3,5 miljoen mensen met geweld uit hun huizen verwijderd en gedeponeerd in de Bantustans, waar ze in armoede en hopeloosheid werden ondergedompeld.

Massaal geweld

De Zuid-Afrikaanse regering haalde internationale krantenkoppen toen de autoriteiten in 1976 honderden zwarte studenten op vreedzame wijze protesteerden tegen apartheid. De slachting van de studenten werd bekend als de Soweto Youth Uprising.

De politie vermoordde anti-apartheid activist Stephen Biko in zijn gevangeniscel in september 1977. Biko's verhaal werd opgetekend in de film "Cry Freedom" uit 1987 met Kevin Kline en Denzel Washington.

Apartheid komt tot stilstand

De Zuid-Afrikaanse economie heeft in 1986 een grote klap gekregen toen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië sancties oplegden vanwege de apartheid. Drie jaar later werd F.W. de Klerk president van Zuid-Afrika en ontmantelde veel van de wetten die apartheid de manier van leven in het land maakten.

In 1990 werd Nelson Mandela na 27 jaar levenslange gevangenisstraf uit de gevangenis vrijgelaten. Het jaar daarop trokken Zuid-Afrikaanse hoogwaardigheidsbekleders de resterende apartheidswetten in en werkten ze aan een multiraciale regering. De Klerk en Mandela wonnen de Nobelprijs voor de vrede in 1993 voor hun inspanningen om Zuid-Afrika te verenigen. In datzelfde jaar won de zwarte meerderheid van Zuid-Afrika voor het eerst de heerschappij over het land. In 1994 werd Mandela de eerste zwarte president van Zuid-Afrika.

bronnen