Sirius The Dog Star

Sirius, ook bekend als de Dog Star, is de helderste ster aan onze nachtelijke hemel. Het is ook de zesde ster die het dichtst bij de aarde staat, op een afstand van 8,6 lichtjaar. (Een lichtjaar is de afstand die licht in een jaar aflegt). De naam "Sirius" komt van het oude Griekse woord voor "schroeien" en het heeft waarnemers in de hele menselijke geschiedenis gefascineerd vanwege zijn helderheid en kleurrijke fonkelende.

Astronomen begonnen Sirius serieus te bestuderen in de 19e eeuw en blijven dat vandaag doen. Het wordt meestal op sterrenkaarten en -kaarten genoteerd als alpha Canis Majoris, de helderste ster in het sterrenbeeld Canis Major (de grote hond). Sirius is zichtbaar vanuit de meeste delen van de wereld (behalve voor zeer noordelijke of zuidelijke regio's), en kan soms overdag worden gezien als de omstandigheden goed zijn. 

De wetenschap van Sirius

De astronoom Edmond Halley observeerde Sirius in 1718 en bepaalde de juiste beweging (dat wil zeggen de werkelijke beweging door de ruimte). Meer dan een eeuw later mat astronoom William Huggins de werkelijke snelheid van Sirius door een spectrum van zijn licht te nemen, dat gegevens over zijn snelheid onthulde. Verdere metingen toonden aan dat deze ster zich in feite naar de zon beweegt met een snelheid van ongeveer 7,6 kilometer per seconde. 

Astronomen vermoedden al lang dat Sirius een begeleidende ster zou kunnen hebben. Het zou moeilijk te herkennen zijn omdat Sirius zelf zo helder is. Maar ze bleven ernaar zoeken. In 1844 gebruikte F.W. Bessel analyse van zijn motie om te bepalen dat Sirius echt een metgezel had. Die ontdekking werd uiteindelijk bevestigd door telescoopobservaties in 1862. De metgezel wordt Sirius B genoemd, en het is de eerste witte dwerg (een oud type ster) met een spectrum dat een gravitatie-roodverschuiving vertoont zoals voorspeld door de algemene relativiteitstheorie.. 

Er zijn verhalen rondzweven dat sommige vroege beschavingen deze metgezel zagen zonder de hulp van een telescoop. Het zou heel moeilijk geweest zijn om te zien tenzij de metgezel erg slim was. Het is dus niet duidelijk wat de ouden zagen. Huidige wetenschappers zijn echter zeer geïnteresseerd in het leren van meer over Sirius A en B. Meer recente observaties met Hubble-ruimtetelescoop hebben beide sterren gemeten en onthuld dat Sirius B alleen ongeveer de grootte van de aarde heeft, maar de massa dicht bij die van de zon heeft. 

Sirius zelf vergelijken met de zon

Sirius A, wat we met het blote oog zien, is ongeveer twee keer zo groot als onze zon. Het is ook 25 keer helderder dan onze ster. Na verloop van tijd, en naarmate het dichter bij het zonnestelsel komt in de verre verre fuga, zal het ook in helderheid toenemen. Dat is onderdeel van zijn evolutionaire pad. Terwijl onze zon ongeveer 4,5 miljard jaar oud is, wordt gedacht dat Sirius A en B niet meer dan 300 miljoen jaar oud zijn en dus hun verhaal moet nog worden verteld.

Waarom wordt Sirius de "Hondenster" genoemd? 

Deze ster heeft de naam "Hondenster" verdiend uit een interessante tijd in het verleden van de aarde. Een reden die het heet, is dat het de helderste ster in Canis Major is. Er is echter een interessanter idee over de naam: het was ook ongelooflijk belangrijk voor sterrenkijkers in de oude wereld vanwege de voorspelling van seizoensverandering. Bijvoorbeeld, in de tijd van de Pharoahs in Egypte, keken mensen uit naar Sirius die vlak voor de zon opkwam. Dat was het seizoen waarin de Nijl zou overstromen en de nabijgelegen boerderijen zou baden met mineraalrijk slib. De Egyptenaren maakten een ritueel van het zoeken naar Sirius op het juiste moment - het was zo belangrijk voor hun samenleving. Het gerucht gaat dat deze tijd van het jaar, meestal de late zomer, bekend werd als de "Hondendagen" van de zomer, vooral in Griekenland, toen mensen vlak voor zonsopgang op zoek gingen naar de Hondenster.

De Egyptenaren en Grieken waren niet de enigen die geïnteresseerd waren in deze ster. Ocean-explorers gebruikten het ook als een hemelse marker, waardoor ze over de wereldzeeën konden navigeren. Bijvoorbeeld, voor de Polynesiërs, die al eeuwenlang ervaren navigators zijn, stond Sirius bekend als "A'a" en het maakte deel uit van een complexe set van navigatie-sterlijnen die de eilandbewoners gebruikten om de Stille Oceaan op en neer te reizen tussen de Tahitiaanse eilanden en Hawaii. 

Tegenwoordig is Sirius een favoriet van sterrenkijkers en geniet hij vele vermeldingen in science fiction, titels van liedjes en literatuur. Het lijkt gek te twinkelen, hoewel dat echt een functie is van het licht dat door de atmosfeer van de aarde gaat, vooral als de ster laag aan de horizon staat. 

Bewerkt en bijgewerkt door Carolyn Collins Petersen.