Sedimentair gesteente

Sedimentaire gesteenten vormen de tweede grote rockklasse. Terwijl stollingsgesteenten heet worden geboren, worden sedimentaire rotsen koel geboren op het aardoppervlak, meestal onder water. Ze bestaan ​​meestal uit lagen of lagen; daarom worden ze ook gestratificeerde rotsen genoemd. Afhankelijk van waar ze van gemaakt zijn, vallen sedimentaire gesteenten in een van de drie soorten.

Hoe sedimentaire rotsen te vertellen

Het belangrijkste van sedimentaire rotsen is dat ze ooit sediment waren - modder en zand en grind en klei - en niet veel veranderden toen ze in rots veranderden. De volgende eigenschappen zijn daar allemaal aan gerelateerd.

• Ze zijn over het algemeen gerangschikt in lagen zandig of kleiachtig materiaal (lagen) zoals die je zult zien in opgravingen of een gat gegraven in een zandduin.
• Ze zijn meestal de kleur van sediment, dat wil zeggen lichtbruin tot lichtgrijs.
• Ze kunnen tekenen van leven en oppervlakteactiviteit behouden, zoals fossielen, sporen, rimpelmarkeringen, enzovoort.

Clastic sedimentaire rotsen

De meest voorkomende verzameling sedimentgesteenten bestaat uit de korrelige materialen die in sediment voorkomen. Sediment bestaat meestal uit oppervlaktemineralen - kwarts en klei - die worden gevormd door de fysische afbraak en chemische verandering van rotsen. Deze worden meegesleept door water of de wind en op een andere plaats neergelegd. Sediment kan ook stukjes stenen en schelpen en andere objecten bevatten, niet alleen korrels van pure mineralen. Geologen gebruiken het woord klasten om deeltjes van al deze soorten aan te duiden, en rotsen gemaakt van klasten worden clastic rotsen genoemd.

Kijk om je heen naar waar het klastische sediment van de wereld gaat: zand en modder worden meestal langs rivieren naar de zee vervoerd. Zand is gemaakt van kwarts en modder is gemaakt van kleimineralen. Aangezien deze sedimenten gestaag worden begraven gedurende geologische tijd, worden ze samengeperst onder druk en lage hitte, niet veel meer dan 100 C. In deze omstandigheden wordt het sediment gecementeerd tot rots: zand wordt zandsteen en klei wordt schalie. Als grind of kiezels deel uitmaken van het sediment, is de gevormde rots conglomeraat. Als de rots wordt gebroken en samen wordt verheerlijkt, wordt deze breccia genoemd.

Het is vermeldenswaard dat sommige rotsen die vaak in de stollingscategorie worden verzameld, in feite sedimentair zijn. Tuff is geconsolideerde as die in de vulkaanuitbarstingen uit de lucht is gevallen, waardoor het net zo sedimentair is als een zeeklei. Er is enige beweging in het beroep om deze waarheid te herkennen.

Organische sedimentaire rotsen

Een ander type sediment ontstaat eigenlijk in de zee als microscopische organismen - plankton - omhulsels bouwen van opgelost calciumcarbonaat of silica. Dood plankton laat gestaag hun schelpen ter grootte van een stof op de zeebodem vallen, waar ze zich ophopen in dikke lagen. Dat materiaal verandert in nog twee gesteentetypes, kalksteen (carbonaat) en chert (silica). Dit worden organische sedimentaire gesteenten genoemd, hoewel ze niet van organisch materiaal zijn gemaakt zoals een chemicus het zou definiëren.

Een ander type sediment vormt waar dood plantmateriaal zich ophoopt tot dikke lagen. Met een kleine mate van verdichting wordt dit veen; na veel langer en dieper begraven wordt het steenkool. Steenkool en turf zijn organisch in zowel geologische als chemische zin.

Hoewel turf tegenwoordig in delen van de wereld wordt gevormd, vormden de grote kolenlagen die we mijnen de afgelopen eeuwen in enorme moerassen hebben gevormd. Er zijn vandaag geen steenkoolmoerassen omdat de omstandigheden hen niet bevoordelen. De zee moet veel hoger zijn. Meestal is de zee geologisch honderden meters hoger dan vandaag, en de meeste continenten zijn ondiepe zeeën. Daarom hebben we zandsteen, kalksteen, leisteen en steenkool over het grootste deel van de centrale Verenigde Staten en elders op de continenten van de wereld. (Sedimentaire gesteenten worden ook blootgesteld wanneer het land stijgt. Dit is gebruikelijk rond de randen van de lithosferische platen van de aarde.

Chemische sedimentaire gesteenten

Door dezelfde eeuwenoude ondiepe zeeën konden soms grote gebieden geïsoleerd raken en opdrogen. Terwijl het zeewater geconcentreerder groeit, beginnen mineralen uit de oplossing (neerslag) te komen, beginnend met calciet, vervolgens gips en vervolgens haliet. De resulterende rotsen zijn respectievelijk bepaalde kalksteen, gipsgesteente en steenzout. Deze rotsen, genaamd de evaporite volgorde, maken ook deel uit van de sedimentaire clan.

In sommige gevallen kan zich ook neerslag vormen door neerslag. Dit gebeurt meestal onder het sedimentoppervlak, waar verschillende vloeistoffen kunnen circuleren en chemisch kunnen interageren.

Diagenese: ondergrondse veranderingen

Alle soorten sedimentair gesteente zijn onderhevig aan verdere veranderingen tijdens hun ondergronds verblijf. Vloeistoffen kunnen erin doordringen en hun chemie veranderen; lage temperaturen en matige drukken kunnen sommige mineralen veranderen in andere mineralen. Deze processen, die zacht zijn en de rotsen niet vervormen, worden genoemd diagenese in tegenstelling tot metamorfose (hoewel er geen goed gedefinieerde grens tussen de twee is).

De belangrijkste soorten diagenese omvatten de vorming van dolomietmineralisatie in kalksteen, de vorming van aardolie en hogere soorten steenkool en de vorming van vele soorten ertslichamen. De industrieel belangrijke zeolietmineralen worden ook gevormd door diagenetische processen.

Sedimentaire rotsen zijn verhalen

Je kunt zien dat elk type sedimentair gesteente een verhaal heeft. Het mooie van sedimentaire gesteenten is dat hun lagen vol aanwijzingen zijn naar hoe de vorige wereld eruitzag. Die aanwijzingen kunnen fossielen of sedimentaire structuren zijn, zoals sporen achtergelaten door waterstromen, modderbarsten of subtielere kenmerken gezien onder de microscoop of in het laboratorium.

Uit deze aanwijzingen weten we dat de meeste sedimentaire gesteenten van zijn marinier oorsprong, meestal gevormd in ondiepe zeeën. Maar sommige sedimentaire rotsen vormden zich op het land: klastische rotsen gemaakt op de bodem van grote zoetwatermeren of als ophopingen van woestijnzand, organische rotsen in veenmoerassen of meerbedden, en vaporites in playas. Deze worden continentaal of genoemd terrigeen (landgevormde) sedimentaire gesteenten.

Sedimentaire gesteenten zijn rijk aan een speciale geologische geschiedenis. Hoewel stollingsgesteente en metamorfe gesteenten ook verhalen hebben, hebben ze betrekking op de diepe aarde en vereisen ze intensief werk om te ontcijferen. Maar in sedimentair gesteente kun je op zeer directe manieren herkennen wat de wereld was zoals in het geologische verleden.