Post-industriële samenleving in de sociologie

Een postindustriële samenleving is een fase in de evolutie van een samenleving waarin de economie verschuift van het produceren en leveren van goederen en producten naar een die voornamelijk diensten aanbiedt. Een productiemaatschappij bestaat uit mensen die werken in de bouw, textiel, fabrieken en productiemedewerkers, terwijl in de dienstensector mensen werken als leraren, artsen, advocaten en kleinhandelaren. In een postindustriële samenleving zijn technologie, informatie en diensten belangrijker dan het produceren van werkelijke goederen.

Post-industriële samenleving: tijdlijn

Een postindustriële samenleving is geboren op de hielen van een geïndustrialiseerde samenleving waarin goederen in massa werden geproduceerd met behulp van machines. Postindustrialisatie bestaat in Europa, Japan en de Verenigde Staten en de VS was het eerste land met meer dan 50 procent van zijn werknemers in dienstbetrekkingen. Een postindustriële samenleving transformeert niet alleen de economie; het verandert de samenleving als geheel.

Kenmerken van postindustriële verenigingen

Socioloog Daniel Bell maakte de term 'postindustrieel' populair in 1973 nadat hij het concept had besproken in zijn boek 'The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting'. Hij beschreef de volgende verschuivingen in verband met postindustriële samenlevingen:

• De productie van goederen (zoals kleding) daalt en de productie van diensten (zoals restaurants) stijgt.
• Handmatige arbeidsopdrachten en handwerkbanen worden vervangen door technische en professionele opdrachten.
• De maatschappij ervaart een verschuiving van focus op praktische kennis naar theoretische kennis. Dit laatste omvat het creëren van nieuwe uitvindingsoplossingen.
• Er is een focus op nieuwe technologieën, hoe deze te creëren en te gebruiken en te benutten.
• Nieuwe technologieën bevorderen de behoefte aan nieuwe wetenschappelijke benaderingen zoals IT en cybersecurity.
• De samenleving heeft meer afgestudeerden met geavanceerde kennis nodig die kunnen helpen bij het ontwikkelen en bevorderen van technologische verandering.

Postindustriële maatschappelijke verschuivingen in de VS.

1. Ongeveer 15 procent van de beroepsbevolking (slechts 18,8 miljoen Amerikanen op een personeelsbestand van 126 miljoen) werkt nu in de industrie, vergeleken met 26 procent 25 jaar geleden.
2. Traditioneel verdienden mensen status en verwierven en privileges in hun samenleving door erfenis, die een familiebedrijf of een bedrijf zou kunnen zijn. Tegenwoordig is onderwijs de munteenheid voor sociale mobiliteit, met name door de toename van professionele en technische banen. Ondernemerschap, dat zeer wordt gewaardeerd, vereist doorgaans een meer geavanceerde opleiding.
3. Het concept van kapitaal werd tot voor kort vooral beschouwd als financieel kapitaal verkregen door geld of land. Menselijk kapitaal is nu het belangrijkste element bij het bepalen van de kracht van een samenleving. Tegenwoordig is dat geëvolueerd naar het concept van sociaal kapitaal - de mate waarin mensen toegang hebben tot sociale netwerken en de daaropvolgende kansen.
4. Intellectuele technologie (gebaseerd op wiskunde en taalkunde) loopt voorop en maakt gebruik van algoritmen, softwareprogrammering, simulaties en modellen om nieuwe 'geavanceerde technologie' te gebruiken.
5. De infrastructuur van een postindustriële samenleving is gebaseerd op communicatie, terwijl de infrastructuur van de industriële samenleving transport was.
6. Een industriële samenleving heeft een arbeidstheorie gebaseerd op waarde, en de industrie ontwikkelt opbrengsten met het creëren van arbeidsbesparende apparaten die kapitaal vervangen door arbeid. In een postindustriële samenleving is kennis de basis voor uitvinding en innovatie. Het creëert toegevoegde waarde, verhoogt het rendement en bespaart kapitaal.