U kunt papieren teststrips maken om de pH van een waterige oplossing te bepalen door filterpapier met een van de gebruikelijke pH-indicatoren te behandelen. Een van de eerste indicatoren die hiervoor werden gebruikt, was lakmoes.
Lakmoespapier is papier dat is behandeld met een specifieke indicator - een mengsel van 10 tot 15 natuurlijke kleurstoffen verkregen uit korstmossen (voornamelijk Roccella tinctoria) die rood wordt als reactie op zure omstandigheden (pH 7). Wanneer de pH neutraal is (pH = 7), is de kleurstof paars.
Het eerste bekende gebruik van lakmoes was rond 1300 CE door de Spaanse alchemist Arnaldus de Villa Nova. De blauwe kleurstof wordt sinds de 16e eeuw uit korstmossen gewonnen. Het woord "lakmoes" komt van het oude Noorse woord voor "kleurstof" of "kleur".
Hoewel alle lakmoespapier als pH-papier fungeert, is het tegenovergestelde niet waar. Het is onjuist om naar al het pH-papier te verwijzen als "lakmoespapier".
Plaats voor de test een druppel vloeistofmonster op een kleine strook papier of dompel een stuk lakmoespapier in een klein monster van het monster. Idealiter dip je lakmoespapier niet in een hele container met een chemische stof; de kleurstof kan een potentieel waardevol monster vervuilen.
De lakmoesproef is een snelle methode om te bepalen of een vloeibare of gasvormige oplossing zuur of basisch (alkalisch) is. De test kan worden uitgevoerd met lakmoespapier of een waterige oplossing die lakmoesverf bevat.
Aanvankelijk is lakmoespapier rood of blauw. Het blauwe papier wordt rood en geeft een zuurgraad aan tussen het pH-bereik van 4,5 tot 8,3. (Merk echter op dat 8.3 alkalisch is.) Rood lakmoespapier kan de alkaliteit aangeven met een verandering in blauw. Over het algemeen is lakmoespapier rood onder een pH van 4,5 en blauw boven een pH van 8,3.
Als het papier paars wordt, geeft dit aan dat de pH bijna neutraal is. Rood papier dat niet van kleur verandert, geeft aan dat het monster een zuur is. Blauw papier dat niet van kleur verandert, geeft aan dat het monster een basis is.
Vergeet niet dat zuren en basen alleen verwijzen naar waterige oplossingen (op waterbasis), dus pH-papier verandert niet van kleur in niet-waterige vloeistoffen, zoals plantaardige olie.
Lakmoespapier kan met gedestilleerd water worden bevochtigd om een kleurverandering voor een gasvormig monster te geven. Gassen veranderen de kleur van de gehele lakmoesstrook omdat het hele oppervlak zichtbaar is. Neutrale gassen, zoals zuurstof en stikstof, veranderen de kleur van het pH-papier niet.
Lakmoespapier dat is veranderd van rood naar blauw kan worden hergebruikt als blauw lakmoespapier. Papier dat van blauw naar rood is veranderd, kan worden hergebruikt als rood lakmoespapier.
De lakmoesproef is snel en eenvoudig, maar heeft enkele beperkingen. Ten eerste is het geen nauwkeurige indicator voor de pH. Het levert geen numerieke pH-waarde op. In plaats daarvan geeft het ruwweg aan of een monster een zuur of een base is. Ten tweede kan het papier van kleur veranderen om andere redenen dan een zuur-base reactie.
Blauw lakmoespapier wordt bijvoorbeeld wit in chloorgas. Deze kleurverandering is te wijten aan het bleken van de kleurstof uit hypochlorietionen, niet aan zuurgraad / basiciteit.
Lakmoespapier is handig als algemene indicator voor zuurbasis, maar je kunt veel specifiekere resultaten krijgen als je een indicator gebruikt die een smaller testbereik heeft of een breder kleurbereik biedt.