Hoe de 'onzichtbare hand' van de markt werkt en niet werkt

Er zijn weinig concepten in de geschiedenis van de economie die vaker verkeerd zijn begrepen en vaker worden misbruikt dan de 'onzichtbare hand'. Hiervoor kunnen we vooral de persoon bedanken die deze uitdrukking bedacht heeft: de 18e-eeuwse Schotse econoom Adam Smith, in zijn invloedrijke boeken De theorie van morele sentimenten en (veel belangrijker) Het welzijn van naties.

In De theorie van morele sentimenten, Smith, gepubliceerd in 1759, beschrijft hoe rijke individuen 'door een onzichtbare hand worden geleid om bijna dezelfde verdeling van de levensbehoeften te maken, die zou zijn gemaakt als de aarde in gelijke delen onder al haar inwoners was verdeeld, en dus zonder het voornemen, zonder het te weten, het belang van de samenleving bevorderen. " Wat Smith tot deze opmerkelijke conclusie leidde, was zijn erkenning dat rijke mensen niet in een vacuüm leven: ze moeten de individuen betalen die hun voedsel verbouwen, hun huishoudelijke artikelen produceren en zwoegen als hun bedienden. Simpel gezegd, ze kunnen niet al het geld voor zichzelf houden!

Tegen de tijd dat hij schreef Het welzijn van naties, Smith, gepubliceerd in 1776, had zijn opvatting van de 'onzichtbare hand' enorm veralgemeend: een rijk persoon door 'de industrie zodanig te leiden dat de producten van de grootste waarde zijn, alleen zijn eigen gewin beoogt, en hij is in dit, zoals in veel andere gevallen, leidde door een onzichtbare hand om een ​​doel te bevorderen dat geen deel uitmaakte van zijn bedoeling. " Om de sierlijke 18e-eeuwse taal te minimaliseren, zegt Smith dat mensen die hun eigen zelfzuchtige doelen nastreven op de markt (bijvoorbeeld topprijzen vragen voor hun goederen, of zo weinig mogelijk betalen aan hun werknemers), feitelijk en onbewust bijdragen aan een groter economisch patroon waarin iedereen profiteert, zowel arm als rijk.

Je kunt waarschijnlijk zien waar we hiermee naartoe gaan. Naïef beschouwd is de 'onzichtbare hand' voor alle doeleinden een argument voor alle doeleinden tegen de regulering van vrije markten. Betaalt een fabriekseigenaar zijn werknemers te lang, waardoor ze lange uren werken en ze dwingen in een ondermaatse woning te wonen? De "onzichtbare hand" zal dit onrecht uiteindelijk herstellen, omdat de markt zichzelf corrigeert en de werkgever geen andere keuze heeft dan betere lonen en voordelen te bieden of failliet te gaan. En niet alleen zal de onzichtbare hand te hulp komen, maar het zal zoveel rationeler, billijker en efficiënter doen dan alle "top-down" -regels die door de overheid zijn opgelegd (zeg maar een wet die anderhalf uur betalen verplicht overuren).

Werkt de "onzichtbare hand" echt?

Destijds schreef Adam Smith Het welzijn van naties, Engeland stond aan de vooravond van de grootste economische expansie in de geschiedenis van de wereld, de 'industriële revolutie' die het land bedekte met fabrieken en molens (en resulteerde in zowel wijdverbreide rijkdom als wijdverbreide armoede). Het is buitengewoon moeilijk om een ​​historisch fenomeen te begrijpen als je er middenin leeft, en in feite ruziën historici en economen vandaag nog steeds over de nabije oorzaken (en langetermijneffecten) van de industriële revolutie.

Achteraf gezien kunnen we echter enkele gapende gaten in Smiths 'onzichtbare hand'-argument identificeren. Het is onwaarschijnlijk dat de industriële revolutie uitsluitend werd gevoed door individueel eigenbelang en gebrek aan overheidsinterventie; andere belangrijke factoren (althans in Engeland) waren een versneld tempo van wetenschappelijke innovatie en een explosie van de bevolking, die meer menselijke "kraak" opleverde voor die kolossale, technologisch geavanceerde molens en fabrieken. Het is ook onduidelijk hoe goed de "onzichtbare hand" was uitgerust om te gaan met toenmalige verschijnselen zoals high finance (obligaties, hypotheken, valutamanipulatie, enz.) En geavanceerde marketing- en reclametechnieken, die zijn ontworpen om een ​​beroep te doen op de irrationele kant. van menselijke aard (terwijl de 'onzichtbare hand' vermoedelijk op strikt rationeel grondgebied opereert).

Er is ook het onbetwistbare feit dat geen twee naties gelijk zijn, en in de 18e en 19e eeuw had Engeland enkele natuurlijke voordelen die andere landen niet genoten, wat ook bijdroeg aan zijn economisch succes. Een eilandnatie met een krachtige marine, gevoed door een protestantse werkethiek, met een constitutionele monarchie die geleidelijk terrein opbracht voor een parlementaire democratie, Engeland bestond in een unieke reeks omstandigheden, die niet gemakkelijk te verklaren zijn door de economie van 'onzichtbare hand'. Ongenadig beschouwd lijkt Smiths 'onzichtbare hand' dan ook eerder een rationalisatie voor de successen (en mislukkingen) van het kapitalisme dan een echte verklaring.

De "Onzichtbare hand" in het moderne tijdperk

Tegenwoordig is er maar één land ter wereld dat het concept van de 'onzichtbare hand' heeft overgenomen en daarmee is begonnen, en dat zijn de Verenigde Staten. Zoals Mitt Romney zei tijdens zijn campagne in 2012, "beweegt de onzichtbare hand van de markt altijd sneller en beter dan de zware hand van de overheid", en dat is een van de basisprincipes van de Republikeinse partij. Voor de meest extreme conservatieven (en sommige libertariërs) is elke vorm van regulering onnatuurlijk, omdat op ongelijkheden in de markt kan worden gerekend om zichzelf vroeg of laat op te lossen. (Engeland, ondertussen, hoewel het gescheiden is van de Europese Unie, handhaaft nog steeds vrij hoge niveaus van regulering.)

Maar werkt de 'onzichtbare hand' echt in een moderne economie? Voor een sprekend voorbeeld hoeft u niet verder te kijken dan het gezondheidszorgsysteem. Er zijn veel gezonde jonge mensen in de VS die, louter uit eigenbelang, ervoor kiezen om geen ziektekostenverzekering af te sluiten en zichzelf dus honderden en mogelijk duizenden dollars per maand te besparen. Dit resulteert in een hogere levensstandaard voor hen, maar ook hogere premies voor relatief gezonde mensen die ervoor kiezen om zichzelf te beschermen met een ziektekostenverzekering, en extreem hoge (en vaak onbetaalbare) premies voor ouderen en onwel mensen voor wie verzekering letterlijk een kwestie is leven en dood.

Zal de "onzichtbare hand" van de markt dit allemaal oplossen? Bijna zeker - maar het zal ongetwijfeld decennia duren om dit te doen, en vele duizenden mensen zullen in de tussentijd lijden en sterven, net zoals vele duizenden zouden lijden en sterven als er geen regulerend toezicht op onze voedselvoorziening was of als wetten bepaalde soorten verbieden van vervuiling werden ingetrokken. Het feit is dat onze wereldeconomie te ingewikkeld is en dat er te veel mensen op de wereld zijn, zodat de 'onzichtbare hand' zijn magie niet kan doen, behalve op de langste tijdsschalen. Een concept dat al dan niet van toepassing is op het 18e-eeuwse Engeland, is eenvoudigweg niet toepasbaar, althans niet in de meest pure vorm, op de wereld waarin we vandaag leven.