Hoe gebruikt een olifant zijn stam?

De slurf van een olifant is een gespierde, flexibele extensie van de bovenlip en neus van dit zoogdier. Afrikaanse savanneolifanten en Afrikaanse bosolifanten hebben stammen met twee vingerachtige gezwellen aan hun punt; de stammen van Aziatische olifanten hebben slechts één dergelijke vingerachtige groei. Deze structuren, ook bekend als probosciden (enkelvoud: proboscis), stellen de olifanten in staat voedsel en andere kleine objecten te grijpen, op dezelfde manier waarop primaten hun flexibele vingers gebruiken. Alle soorten olifanten gebruiken hun stammen om vegetatie van takken te strippen en gras uit de grond te trekken, waarna ze de plantaardige materie in hun mond scheppen.

Hoe olifanten hun slurf gebruiken

Om hun dorst te verminderen, zuigen olifanten water op in hun stammen van rivieren en watergaten - de slurf van een volwassen olifant kan maximaal tien liter water bevatten! Zoals met zijn voedsel, spuit de olifant vervolgens het water in zijn mond. Afrikaanse olifanten gebruiken hun stammen ook om stofbaden te nemen, die helpen insecten af ​​te weren en te beschermen tegen de schadelijke stralen van de zon (waar de temperatuur gemakkelijk de 100 graden Fahrenheit kan overschrijden). Om zichzelf een stofbad te geven, zuigt een Afrikaanse olifant stof in zijn slurf, buigt vervolgens zijn slurf naar boven en blaast het stof over zijn rug. (Gelukkig veroorzaakt dit stof niet dat de olifant niest, waarvan men denkt dat het alle wilde dieren in de directe omgeving ervan zou laten schrikken.)

Naast de efficiëntie als hulpmiddel voor eten, drinken en het nemen van stofbaden, is de slurf van een olifant een unieke structuur die een fundamentele rol speelt in het reuksysteem van dit dier. Olifanten wijzen hun slurf in verschillende richtingen om de lucht te proeven op geuren, en tijdens het zwemmen (wat ze zo zelden mogelijk doen) houden ze hun slurf als snorkels uit het water zodat ze kunnen ademen. Hun stammen zijn ook gevoelig en handig genoeg om olifanten in staat te stellen objecten van verschillende grootte op te pakken, hun wieght en samenstelling te beoordelen, en in sommige gevallen zelfs om aanvallers af te weren (de zwaaiende slurf van een olifant zal niet veel schade aanrichten aan een lading leeuw, maar het kan ervoor zorgen dat de dikhuid meer problemen lijkt dan het waard is, waardoor de grote kat meer traceerbare prooien zoekt).

Hoe evolueerde de olifant zijn karakteristieke slurf? Zoals met al dergelijke innovaties in het dierenrijk, ontwikkelde deze structuur zich geleidelijk over tientallen miljoenen jaren, toen de voorouders van moderne olifanten zich aanpasten aan de veranderende eisen van hun ecosystemen. De vroegst geïdentificeerde voorouders van olifanten, zoals de Phiomia ter grootte van een varken van 50 miljoen jaar geleden, hadden helemaal geen stammen; maar naarmate de concurrentie om de bladeren van bomen en struiken toenam, nam ook de prikkel toe voor een manier om vegetatie te oogsten die anders onbereikbaar zou zijn. In essentie evolueerde de olifant zijn slurf om dezelfde reden als de giraf zijn lange nek!