Het pericardium is de met vloeistof gevulde zak die het hart en de proximale uiteinden van de aorta, venae cavae en de longslagader omringt. Het hart en het pericardium bevinden zich achter het borstbeen (borstbeen) in een positie in het midden van de borstholte die bekend staat als het mediastinum. Het pericardium dient als een buitenste beschermende bedekking van het hart, een vitaal orgaan van de bloedsomloop en het cardiovasculaire systeem. De primaire functie van het hart is om bloed naar de weefsels en organen van het lichaam te laten circuleren.
Het pericardium heeft verschillende beschermende functies:
Hoewel het pericardium een aantal waardevolle functies biedt, is het niet essentieel voor het leven. Het hart kan zonder dit normaal functioneren.
Het pericardium is verdeeld in drie membraanlagen:
De pericardiale holte ligt tussen het viscerale pericardium en het pariëtale pericardium. Deze holte is gevuld met pericardiale vloeistof die dient als een schokdemper door wrijving tussen de pericardiale membranen te verminderen. Er zijn er twee pericardiale sinussen die door de pericardiale holte gaan. Een sinus is een doorgang of kanaal. De dwarse pericardiale sinus bevindt zich boven het linker atrium van het hart, anterieur aan de superieure vena cava en posterieur aan de longstam en oplopende aorta. De schuine pericardiale sinus bevindt zich posterieur aan het hart en wordt begrensd door de inferieure vena cava en longaders.
De oppervlaktelaag van het hart (epicardium) bevindt zich direct onder het vezelachtige en pariëtale pericardium. Het externe hartoppervlak bevat groeven of sulci, die doorgangen bieden voor bloedvaten van het hart. Deze sulci lopen langs lijnen die atria scheiden van ventrikels (atrioventriculaire sulcus) evenals de rechter- en linkerkant van ventrikels (interventriculaire sulcus). Hoofdbloedvaten die zich vanuit het hart uitstrekken, omvatten de aorta, longstam, longaders en venae cavae.
pericarditis is een aandoening van het pericardium waarbij het pericardium opzwelt of ontstoken raakt. Deze ontsteking verstoort de normale hartfunctie. Pericarditis kan acuut zijn (gebeurt plotseling en snel voorbij) of chronisch (gebeurt gedurende een bepaalde periode en duurt lang). Sommige oorzaken van pericarditis zijn bacteriële of virale infecties, kanker, nierfalen, bepaalde medicijnen en een hartaanval.
Pericardiale effusie is een aandoening die wordt veroorzaakt door de ophoping van grote hoeveelheden vocht tussen het hartzakje en het hart. Deze aandoening kan worden veroorzaakt door een aantal andere aandoeningen die het pericardium beïnvloeden, zoals pericarditis.
Cardiale tamponade is drukopbouw op het hart als gevolg van overmatige vloeistof of bloedopbouw in het pericardium. Door deze overdruk kunnen de hartkamers niet volledig uitzetten. Als gevolg hiervan wordt de hartproductie verlaagd en is de bloedtoevoer naar het lichaam onvoldoende. Deze aandoening wordt meestal veroorzaakt door bloeding als gevolg van penetratie van het pericardium. Het pericardium kan beschadigd raken als gevolg van ernstig trauma aan de borst, een mes of schotwond, of onbedoelde punctie tijdens een chirurgische procedure. Andere mogelijke oorzaken van harttamponade zijn kanker, hartaanval, pericarditis, radiotherapie, nierfalen en lupus.