Lateraal denken is een term ontwikkeld in 1973 door Edward De Bono, met de publicatie van zijn boek Lateraal denken: creativiteit stap voor stap.
Lateraal denken omvat het bekijken van een situatie of probleem vanuit een uniek of onverwacht standpunt.
De Bono legde uit dat typische probleemoplossende pogingen een lineaire, stapsgewijze aanpak impliceren. Meer creatieve antwoorden kunnen komen door een stap "zijwaarts" te zetten om een situatie of probleem opnieuw te bekijken vanuit een geheel ander en creatiever gezichtspunt.
Stel je voor dat je familie thuiskomt van een weekendje weg om mama's favoriete vaas op de vloer naast de eettafel te vinden. Nauwgezet onderzoek toont aan dat de pootafdrukken van de gezinskat duidelijk zichtbaar zijn op het tafelblad. Natuurlijk zit de familiekat in grote problemen?
De logische veronderstelling zou zijn dat de kat op de tafel rondliep en de vaas op de grond had geslagen. Maar dat is een lineaire veronderstelling. Wat als de volgorde van gebeurtenissen anders was? Een laterale denker zou kunnen overwegen dat de vaas eerst brak - en toen sprong de kat op de tafel. Wat had dat kunnen veroorzaken? Misschien had er een kleine aardbeving plaatsgevonden terwijl de familie de stad uit was - en de chaos veroorzaakt door de trillende vloer, de vreemde geluiden en de verpletterende vaas had de kat op het meubilair gesprongen? Het is een mogelijk antwoord!
De Bono suggereert dat lateraal denken nodig is om oplossingen te bedenken die niet zo eenvoudig zijn. Uit het bovenstaande voorbeeld is gemakkelijk te zien dat lateraal denken een rol speelt bij het oplossen van misdaden. Advocaten en rechercheurs gebruiken lateraal denken wanneer ze proberen misdaden op te lossen, omdat de volgorde van gebeurtenissen vaak niet zo eenvoudig is als het eerst lijkt te zijn.
Studenten kunnen ontdekken dat lateraal denken een bijzonder nuttige techniek is voor de creatieve kunsten. Wanneer u bijvoorbeeld een kort verhaal schrijft, zou lateraal denken een effectief hulpmiddel zijn om onverwachte wendingen in een plot te bedenken.
Lateraal denken is ook een vaardigheid die onderzoekers gebruiken bij het evalueren van bewijsmateriaal of het interpreteren van bronnen.