Anglicisme en Pseudo-anglicisme in Duitsland

Anglicisme, Pseudo-Anglicisme en Denglisch-lass 'Deutsch talken, kerel! Net als in veel andere delen van de wereld is de Anglo-Amerikaanse impact op cultuur en het dagelijks leven ook te zien in Duitsland.

Films, games en muziek zijn meestal van Amerikaanse origine, maar niet alleen entertainment en media worden hierdoor beïnvloed, maar ook de taal. In Duitsland wordt deze invloed in veel gevallen duidelijk. Wetenschappers van de Universiteit van Bamberg hebben ontdekt dat het gebruik van anglicismen in Duitsland de laatste twintig jaar steeds meer is toegenomen; over inhoudelijke zaken gesproken, het is zelfs verdubbeld. Dit is natuurlijk niet alleen de schuld van Coca-Cola of The Warner Brothers, maar ook een effect van de dominantie van de Engelse taal als een manier om met de hele wereld te communiceren.

Dat is de reden waarom veel Engelse woorden dagelijks in Duitsland en in de Duitse taal worden gebruikt. Ze zijn niet allemaal hetzelfde; sommige zijn net uitgeleend en andere zijn helemaal verzonnen. Het is tijd om Anglicisme, pseudo-Anglicisme en "Denglisch" nader te bekijken. 

Laten we eerst het verschil onder ogen zien tussen anglicismen en Denglisch. De eerste betekent alleen die woorden die zijn overgenomen uit de Engelse taal, de meeste betekenen dingen, fenomenen of iets anders zonder een Duitse uitdrukking ervoor - of in ieder geval zonder een uitdrukking die echt wordt gebruikt. Soms kan dit nuttig zijn, maar soms is het gewoon overdreven. Er zijn bijvoorbeeld veel Duitse woorden, maar mensen willen gewoon interessant klinken door in plaats daarvan Engelse te gebruiken. Dat zou Denglisch worden genoemd.

Digitale wereld

Voorbeelden voor anglicismen in het Duits zijn gemakkelijk te vinden in de wereld van computers en elektronica. Terwijl in de jaren tachtig voornamelijk Duitse woorden werden gebruikt om digitale problemen te beschrijven, gebruiken de meeste mensen tegenwoordig Engelse equivalenten. Een voorbeeld is het woord platine, wat betekent (printplaat). Een andere is de nogal gek klinkende uitdrukking Klammeraffe, een Duits woord voor het apenstaartje. Naast de digitale wereld zou je ook "Rollbrett" voor skateboard kunnen noemen. Overigens weigeren nationalisten of zelfs nationale socialisten in Duitsland vaak Engelse woorden te gebruiken, ook al zijn ze heel gewoon. In plaats daarvan gebruiken ze Duitse equivalenten die niemand ooit zou gebruiken zoals "Weltnetz" in plaats van internet of zelfs Weltnetz-Seite ("Website"). Niet alleen brengt de digitale wereld veel nieuwe anglicismen naar Duitsland, maar zakelijke onderwerpen worden steeds vaker in het Engels beschreven dan in het Duits. Vanwege de globalisering denken veel bedrijven dat het hen internationaler laat klinken als ze Engelse uitdrukkingen gebruiken in plaats van Duitse. Het is tegenwoordig in veel bedrijven gebruikelijk om de baas de CEO te noemen - een uitdrukking die twintig jaar geleden nog onbekend was. Velen gebruiken dergelijke titels voor het hele personeel. Trouwens, personeel is ook een voorbeeld van een Engels woord dat een traditioneel Duits woord vervangt - Belegschaft.

Engelse assimilatie

Hoewel substantieven vrij eenvoudig in de Duitse taal te integreren zijn, wordt het een beetje moeilijker en ook verwarrend als het gaat om werkwoorden. Omdat de Duitse taal nogal complexe grammatica heeft in vergelijking met het Engels, wordt het noodzakelijk om ze in het dagelijks gebruik te vervoegen. Dat is waar het raar wordt. "Ich habe gechillt" (ik koelte) is gewoon een alledaags voorbeeld van een anglicisme dat net als een Duits werkwoord wordt gebruikt. Vooral onder jongeren zijn dergelijke spraakpatronen vaak hoorbaar. De taal van de jeugd leidt ons naar een ander soortgelijk fenomeen: Engelse woorden of zinnen woord voor woord vertalen naar het Duits, een calque maken. Veel Duitse woorden hebben een Engelse oorsprong die niemand op het eerste gezicht zou opmerken. Wolkenkratzer is gewoon het Duitse equivalent van wolkenkrabber (hoewel het wolkenkrabber betekent). Niet alleen losse woorden, maar ook hele zinnen zijn vertaald en overgenomen, en ze vervangen soms zelfs de juiste uitdrukking die ook in het Duits bestaat. Het zeggen van "Das macht Sinn", wat "Dat is logisch" betekent, is gebruikelijk, maar het is gewoon helemaal niet logisch. De juiste uitdrukking zou "Das hat Sinn" of "Das ergibt Sinn" zijn. Niettemin vervangt de eerste in stilte de anderen. Soms is dit fenomeen echter zelfs door intentie. Het werkwoord "gesichtspalmieren", voornamelijk gebruikt door jonge Duitsers, is niet echt logisch voor degenen die de betekenis van "gezichtspalm" niet kennen - het is gewoon een woord-voor-woord vertaling in het Duits.

Als native Engels spreker wordt de Duitse taal echter verwarrend als het gaat om pseudo-anglicismen. Velen van hen zijn in gebruik, en ze hebben allemaal één ding gemeen: ze klinken Engels, maar ze zijn verzonnen door Duitsers, vooral omdat iemand wilde dat iets internationaler klonk. Goede voorbeelden zijn "Handig", wat betekent mobiele telefoon, een "beamer", wat videoprojector betekent, en "Oldtimer", wat klassieke auto betekent. Soms kan dit ook leiden tot gênante misverstanden, bijvoorbeeld als een Duitser je vertelt dat hij of zij als straatwerker werkt, wat betekent dat hij of zij te maken heeft met daklozen of drugsverslaafden en niet weet dat het oorspronkelijk een straat beschreef prostitueren. Soms kan het handig zijn om woorden uit andere talen te lenen, en soms klinkt het gewoon gek. Duits is een prachtige taal die bijna alles precies kan beschrijven en niet hoeft te worden vervangen door een andere - wat denk je? Zijn anglicismen verrijkend of onnodig?