Wat is een lipogram?
Share
Een tekst die doelbewust een bepaalde letter van het alfabet uitsluit, wordt een lipogram genoemd. Het bijvoeglijk naamwoord is lipogrammatisch. Een eigentijds voorbeeld van een lipogram is de roman van Andy West Gevonden voorwerpen (2002), die de brief niet bevat e.
Etymologie
Uit het Grieks, "ontbrekende letter"
Voorbeelden en opmerkingen:
- "De vroegste lipograms wordt verondersteld te zijn gecomponeerd in de zesde eeuw voor Christus, maar niemand heeft het overleefd; misschien zijn ze nooit echt opgeschreven, alleen gedacht, om onder de geestelijken te circuleren als onmiddellijke legendes van verbale vaardigheid ... Het lipogram zou een doelloze beproeving moeten zijn die vrijwillig wordt uitgevoerd, een onnodige belasting van de hersenen, en hoe zwaarder hoe beter. Het zou het schrijven van zaken niet aangenamer maar moeilijker moeten maken. "
(John Sturrock, "Georges Perec." The Word From Paris: Essays on Modern French Thinkers and Writers. Verso, 1998) - Gadsby: Een Lipgram aan E
"Op basis hiervan ga ik je laten zien hoe een stel slimme jonge mensen een kampioen hebben gevonden; een man met eigen jongens en meisjes; een man met een zo dominante en gelukkige individualiteit dat de jeugd hem wordt aangetrokken als een vlieg naar een suikerpot. Het is een verhaal over een klein stadje. Het is geen roddelsgaren; het is ook geen droog, eentonig verhaal vol met gebruikelijke 'fill-ins' als 'romantisch maanlicht dat lange schaduwen naar beneden werpt, bochtige landweg. ' Noch zal het iets zeggen over rinkelen die verre plooien susten, roodborstjes die rondhangen in de schemering, noch enige 'warme gloed van lamplicht' uit een cabinevenster. Nee, het is een verslag van opkomende activiteiten; een levendige weergave van de jeugd zoals het is is vandaag, en een praktisch weggooien van dat versleten idee dat 'een kind niets weet'.
"Nu had elke auteur, vanaf het begin van de geschiedenis, altijd dat belangrijkste hulpmiddel bij het schrijven: het vermogen om een woord in zijn woordenboek aan te roepen bij het opbouwen van zijn verhaal. Dat wil zeggen, onze strikte wetten met betrekking tot de woordconstructie blokkeerden zijn pad niet Maar in mijn verhaal zal die machtige obstructie voortdurend op mijn pad blijven staan; voor velen een belangrijk, veel voorkomend woord dat ik vanwege de orthografie niet kan aannemen. '
(Ernest Vincent Wright, van Gadsby, 1939 - een verhaal van meer dan 50.000 woorden dat de letter niet bevat e) - "Meest voorkomende van alle merken van A tot Z,
Het is tyranend voor orthografie en zelfvoldaan
Dat wordt niet zonder waarde gezegd
Ons gebruik ervan ... "
(Daniel J. Webster, "A Lipogram: Writing Without It." Orde op mijn plank houden: gedichten en vertalingen. iUniverse, 2005) - Een leegte: Nog een lipogram op E
"De middag luidt. Een wesp, die een onheilspellend geluid maakt, een geluid verwant aan een klaxon of een tocsin, flitst rond. Augustus, die een slechte nacht heeft gehad, gaat rechtop knipperen en is blind. Oh wat was dat woord (is zijn gedachte) ) die de hele nacht door mijn hoofd stroomde, dat idiote woord dat, hoe moeilijk ik het ook probeerde neer te zetten, altijd maar een centimeter of twee te pakken was--kip of vals of Gelofte of Voyal?--een woord dat door associatie een ongerijmde massa en magma van zelfstandige naamwoorden, idiomen, slogans en gezegden in het spel bracht, een verwarrende, amorfe uitstorting die ik tevergeefs probeerde te beheersen of uit te schakelen, maar die een wervelwind van een koord rond mijn hoofd wond , een whiplash van een koord, een koord dat steeds opnieuw zou splitsen, zou opnieuw en opnieuw breien, van woorden zonder communicatie of enige mogelijkheid van combinatie, woorden zonder uitspraak, betekenis of transcriptie maar waaruit, ondanks dat, een flux, een continue, compacte en lucide stroom: een intuïtie, een aarzelende frisson van verlichting alsof gevangen in een bliksemflits of in een mist die abrupt oprijst om een duidelijk teken te verbergen - maar een teken, helaas, dat zou een ogenblik duren alleen om voorgoed te verdwijnen. "
(Georges Perec, La Disparition--een roman van 300 pagina's die de brief niet bevat e; vertaald door Gilbert Adair als Een leegte) - 181 ontbreekt Os
"N mnk t gd t rb r cg r plt.
N fl s grss t blt Sctch clips ht.
Frm Dnjn's tps n rnc rlls.
Lgwd, nt Lts, flds prt's bwls.
Bx tps, nt bttms, schl-bys flg fr sprt.
N cl mnsns blw sft n xfrd dns,
rthdx, jg-trt, bk-wrm Slmns.
Biedingssterktes f ghsts n hrrr shw.
n Lndn slp-frnts n hp-blssms grw.
T crcks f gld n dd Iks fr fd.
n sft cltl fstls n Id fx dth brd.
Lng strm-tst slps frlrn, wrk n t prt.
Rks d nt rst n spns, nr wd-ccks snrt,
Nr dg n snw-drd r n cits rlls,
Nr cmmn frg cncct lng prtcls. "
(Onbekend, geciteerd door Willard R. Espy in Het spel van woorden. Grosset & Dunlap, 1972)
