De oude Grieken herleiden hun geschiedenis tot mythologische gebeurtenissen en hun genealogie tot de goden en godinnen. Misschien wel de meest cruciale gebeurtenis in de vroege geschiedenis van het oude Griekenland was de Trojaanse oorlog. Dit is de meest beroemde van de oude oorlogen die de Grieken eindigden met een verraderlijk geschenk. We noemen het het Trojaanse paard.
We kennen de Trojaanse oorlog vooral van de werken van de dichter Homer (de Ilias en de Odyssee), evenals verhalen verteld in andere oude literatuur, bekend als de epische cyclus.
Volgens oude rapporten zonder ooggetuigen startte een conflict tussen de godinnen de Trojaanse oorlog. Dit conflict leidde tot het beroemde verhaal van Parijs (bekend als "Het oordeel van Parijs") toekenning van een gouden appel aan de godin Aphrodite.
In ruil voor het oordeel van Parijs, beloofde Aphrodite Parijs de mooiste vrouw ter wereld, Helen. Deze Griekse schoonheid van wereldklasse staat bekend als "Helen van Troje" en wordt "het gezicht dat duizend schepen lanceerde" genoemd. Misschien maakte het voor de goden niet uit, vooral de godin van de liefde, of Helen al werd meegenomen, maar alleen voor stervelingen. Helaas was Helen al getrouwd. Ze was de vrouw van koning Menelaus van Sparta.
Meer in detail besproken in verband met Odysseus - die een van de leiders was van de Griekse (Achaean) kant van de Trojaanse oorlog - is het belang van gastvrijheid in de antieke wereld. Terwijl Odysseus weg was, misbruikten vrijers de gastvrijheid van de vrouw en het huishouden van Odysseus. Odysseus vertrouwde echter op de gastvrijheid van vreemden om zijn 10-jarige odyssee-huis te overleven. Zonder bepaalde normen van verwacht gedrag van gastheer en bezoeker, zou er van alles kunnen gebeuren, net zoals het gebeurde toen de Trojaanse prins Paris, een gast van Menelaus, van zijn gastheer stal.
Nu was Menelaus zich bewust geweest van de mogelijkheid dat zijn vrouw Helen van hem zou worden weggerukt. Helen was voor hun huwelijk weggegooid, door Theseus, en ze was het hof gemaakt door bijna alle Achaïsche leiders. Toen Menelaus uiteindelijk de hand van Helen won, haalde hij (en de vader van Helen) een belofte uit van alle andere vrijers dat ze hem zouden helpen als Helen weer zou worden weggenomen. Het was op basis van deze belofte dat Agamemnon - namens broer Menelaus - de Achaeërs dwong samen met hem en zijn broer de krachten te bundelen en tegen de Aziatische stadstaat Troje te varen om Helen terug te winnen.
Agamemnon had moeite om de mannen te verzamelen. Odysseus veinsde waanzin. Achilles probeerde te doen alsof hij een vrouw was. Maar Agamemnon doorzag Odysseus 'list en Odysseus misleidde Achilles om zichzelf te onthullen, en dus deden alle leiders die hadden toegezegd zich aan te sluiten. Elke leider bracht zijn eigen troepen, wapens en schepen mee en stond, klaar om te zeilen, op Aulis.
Agamemnon was van het huis van Atreus, die vervloekte familie die voortkwam uit Tantalus, een zoon van Zeus. Tantalus had de goden hatelijk een feest geserveerd met een vreselijk hoofdgerecht, het gekookte lichaam van zijn eigen zoon Pelops. Demeter was destijds overstuur omdat haar dochter Persephone was verdwenen. Dit liet haar afgeleid, dus in tegenstelling tot alle andere goden en godinnen, herkende ze de vleesgerecht niet als menselijk vlees. Als gevolg hiervan at Demeter een deel van de stoofpot. Daarna brachten de goden Pelops weer bij elkaar, maar er was natuurlijk een ontbrekend deel. Demeter had een van de schouders van Pelops gegeten, dus ze verving het door een stuk ivoor. Tantalus kwam er niet ongeschonden uit. Zijn goed passende straf hielp de christelijke visie op de hel te informeren.
Het gedrag van de familie van Tantalus is door de generaties heen niet verbeterd. Agamemnon en zijn broer Menelaus (de echtgenoot van Helen) behoorden tot zijn nakomelingen.
Het opheffen van het vuur van de goden lijkt heel natuurlijk te zijn gekomen voor alle nakomelingen van Tantalus. De Griekse troepen op weg naar Troje, onder leiding van Agamemnon, wachtten op Aulis op een wind die gewoon niet zou komen. Uiteindelijk leidde een ziener met de naam Calchas het probleem af: de maagdelijke jaagster en godin Artemis was beledigd door een opschepper die Agamemnon had gemaakt over zijn eigen jachtvaardigheden. Om Artemis te sussen, moest Agamemnon zijn eigen dochter Iphigenia opofferen. Alleen dan zouden de winden komen om hun zeilen te vullen en hen te laten vertrekken van Aulis naar Troje.
Zijn dochter Iphigenia aan het offermes brengen was moeilijk voor Agamemnon, de vader, maar niet voor Agamemnon, de militaire leider. Hij stuurde zijn vrouw dat Iphigenia met Achilles in Aulis zou trouwen (Achilles bleef buiten de lus). Clytemnestra en hun dochter Iphigenia gingen gelukkig naar Aulis voor een huwelijk met de grote Griekse krijger. Maar daar voerde Agamemnon in plaats van een huwelijk het dodelijke ritueel uit. Clytemnestra zou haar man nooit vergeven.
De godin Artemis kalmeerde, gunstige winden vulden de zeilen van Achaean schepen zodat ze naar Troje konden varen.
Goed op elkaar afgestemde krachten sleepten de Trojaanse oorlog steeds maar weer voort. Het was in zijn tiende jaar toen de klimatologische en meest dramatische gebeurtenissen eindelijk plaatsvonden. Eerst veroverde een heiligschennis Agamemnon, leider van alle Achaeërs (Grieken), een priesteres van Apollo. Toen de Griekse leider weigerde de priesteres terug te geven aan haar vader, trof een plaag de Achaeërs. Deze plaag is misschien builenachtig omdat het verband hield met het muizenaspect van Apollo. Calchas, de ziener, riep opnieuw op, dat de gezondheid pas zou worden hersteld als de priesteres werd teruggebracht. Agamemnon ging akkoord, maar alleen als hij een vervangende oorlogsprijs kon krijgen: Briseis, de concubine van Achilles.
Toen Agamemnon Briseis uit Achilles nam, was de held woedend en weigerde te vechten. Thetis, de onsterfelijke moeder van Achilles, overwon Zeus om Agamemnon te straffen door de Trojanen de Achaeërs te laten stymy - althans voor een tijdje.