De afdelingen van Gallië

Volgens Julius Caesar was Gallië verdeeld in drie delen. Grenzen zijn veranderd en niet alle oude schrijvers over het onderwerp Gallië zijn consistent, maar het is waarschijnlijk nauwkeuriger voor ons om te zeggen dat Gallië in vijf delen was verdeeld, en Caesar kende hen.

Gallië lag meestal ten noorden van de Italiaanse Alpen, de Pyreneeën en de Middellandse Zee. Ten oosten van Gallië woonden Germaanse stammen. In het westen lag wat nu het Kanaal (La Manche) en de Atlantische Oceaan is.

Julius Ceasar en de Galliërs

Wanneer Julius Caesar in het midden van de eerste eeuw voor Christus zijn boek over de oorlogen tussen Rome en de Galliërs begint, schrijft hij over deze relatief onbekende volkeren:

"Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur."
Alle Gallië is verdeeld in drie delen, in een waarvan de Belgae leven, in een andere, de Aquitaines, en in de derde, de Kelten (in hun eigen taal), [maar] genaamd de Galli [Galliërs] in onze [Latijn].

Deze drie Galliërs waren naast de twee Rome al heel goed bekend.

Cisalpine Gallië

De Galliërs aan de Italiaanse kant van de Alpen (Cisalpine Gallië) of Gallia Citerior 'Nearer Gallië' lagen ten noorden van de rivier de Rubicon. De naam Cisalpine Gallië was in gebruik tot de tijd van Caesars moord. Het stond ook bekend als Gallia Togata omdat er zoveel Toga-geklede Romeinen woonden.

Een deel van het gebied van Cisalpine Gallië stond bekend als Transpadine Gallië omdat het ten noorden van de Padus (Po) rivier lag. Het gebied werd ook eenvoudigweg aangeduid als Gallia, maar dat was vóór uitgebreid Romeins contact met de Galliërs ten noorden van de Alpen.

Volgens de oude historicus Livy (afkomstig uit Cisalpine Gallië) kwam migratie door migranten naar het Italiaanse schiereiland al vroeg in de Romeinse geschiedenis, in de tijd dat Rome werd geregeerd door de eerste Etruskische koning, Tarquinius Priscus.

Onder leiding van Bellovesus versloeg de Gallische stam van Insubres de Etrusken in de vlakten rond de rivier de Po en vestigde zich in het gebied van het moderne Milaan.

Er waren andere golven van krijgshaftige Galliërs-Cenomani, Libui, Salui, Boii, Lingones en Senones.

Senones verslaat de Romeinen

Rond 390 v.Chr. Woonde Senones in wat later het werd genoemd ager Gallicus (Gallisch veld) strook langs de Adriatische Zee, geleid door Brennus, versloeg de Romeinen aan de oevers van de Allia voordat hij de stad Rome veroverde en het Capitool belegerde. Ze werden overgehaald om te vertrekken met een forse betaling van goud. Ongeveer een eeuw later versloeg Rome de Galliërs en hun Italiaanse bondgenoten, de Samnieten, evenals Etrusken en Umbriërs, op Gallisch grondgebied. In 283 versloeg de Romeinen de Galli Senones en vestigden hun eerste Gallische kolonie (Sena). In 269 richtten ze een andere kolonie op, Ariminum. Het was pas in 223 dat de Romeinen de Po overstaken om met succes te vechten tegen de Gallische Insubres. In 218 richtte Rome twee nieuwe Gallische kolonies op: Placentia ten zuiden van de Po en Cremona. Het was deze ontevreden Italiaanse Galliërs waarvan Hannibal hoopte dat hij zou helpen bij zijn inspanningen om Rome te verslaan.

Transalpine Gallië

Het tweede gebied van Gallië was het gebied voorbij de Alpen. Dit stond bekend als Transalpine Gallië of Gallia Ulterior 'Further Gaul' en Gallia Comata 'Langharige Gallië'. Ulterior Gallië verwijst soms specifiek naar de Provincia 'de provincie', dat is het zuidelijke gedeelte en wordt soms Gallia Braccata genoemd voor de broek die door de inwoners wordt gedragen. Later werd het Gallia Narbonensis genoemd. Transalpine Gallië lag langs de noordkant van de Alpen over de mediterrane kustlijn naar de Pyreneeën. Transalpine Gallië beschikt over de grote steden van Wenen (Isère), Lyon, Arles, Marseille en Narbonne. Het was belangrijk voor de Romeinse belangen in Hispania (Spanje en Portugal) omdat het landtoegang tot het Iberische schiereiland mogelijk maakte.

De vele Galliërs

Wanneer Caesar Gallië beschrijft in zijn commentaren op de Gallische oorlogen, begint hij met te stellen dat alle Gallië in drie delen is verdeeld. Deze drie delen liggen buiten het gebied van waaruit Provincia 'de provincie' is gemaakt. Caesar geeft een lijst van Aquitaines, Belgen en Kelten. Caesar was Gallië ingegaan als proconsul van Cisalpine Gallië, maar verwierf vervolgens Transalpine Gallië, en ging vervolgens verder, de drie Galliërs in, schijnbaar om de Aedui te helpen, een geallieerde Gallische stam, maar door de Slag om Alesia aan het einde van de Gallische oorlogen (52 v.Chr.) Had hij heel Gallië veroverd voor Rome. Onder Augustus stond het gebied bekend als Tres Galliae 'de drie Galliërs.' Deze gebieden werden ontwikkeld tot provincies van het Romeinse rijk, met enigszins verschillende namen. In plaats van de Celtae was de derde Lugdunensis-Lugdunum, de Latijnse naam voor Lyon. De andere twee gebieden behielden de naam die Caesar op hen had toegepast, Aquitani en Belgae, maar met verschillende grenzen.

Alpenregio's: