De reus van Cardiff was een van de meest beroemde en vermakelijke hoaxes van de 19e eeuw. De vermeende ontdekking van een oude 'versteende reus' op een boerderij in de staat New York fascineerde het publiek eind 1869.
Krantenrekeningen en snel gepubliceerde boekjes aangeprezen de "Wonderful Scientific Discovery", naar verluidt een oude man die meer dan 10 voet lang zou hebben gestaan toen hij nog leefde. In de kranten speelde zich een wetenschappelijk debat af over de vraag of het begraven object een oud standbeeld was of een 'verrekking'.
In de taal van de dag was de reus echt een "humbug". En diepe scepsis over het standbeeld maakt deel uit van wat het zo aantrekkelijk maakte.
Een boekje dat beweerde het geautoriseerde verslag van zijn ontdekking te zijn, bevatte zelfs een gedetailleerde brief van "een van de meest wetenschappelijke mannen in Amerika" waarin het als bedrog werd aangeklaagd. Andere brieven in het boek boden de tegenovergestelde mening, evenals enkele vermakelijke theorieën over wat de ontdekking voor de geschiedenis van de mensheid kon betekenen.
Vol met feiten, meningen en losgeslagen theorieën, wilden mensen niets liever dan 50 cent betalen en de Cardiff Giant met hun eigen ogen bekijken.
Menigten die zwermden om het bijzondere artefact te zien waren zo enthousiast dat Phineas T. Barnum, de legendarische promotor van generaal Tom Thumb, Jenny Lind, en tientallen andere attracties, de reus probeerden te kopen. Toen zijn aanbod werd geweigerd, verkreeg hij een gipsen replica van de steenreus die een kunstenaar had gemaakt.
In een scenario dat alleen Barnum had kunnen ontwerpen, begon hij zijn eigen vervalsing van de beroemde hoax te vertonen.
Het duurde niet lang voordat de manie afnam toen het echte verhaal uitkwam: het rare beeld was slechts een jaar eerder uitgehouwen. En het was begraven door een grappenmaker op de boerderij van zijn familielid in de staat New York, waar het gemakkelijk door arbeiders kon worden 'ontdekt'.
De enorme stenen man werd op 16 oktober 1869 door twee arbeiders tegengekomen die een put graven op de boerderij van William "Stub" Newell nabij het dorp Cardiff, New York..
Volgens het verhaal dat snel circuleerde, dachten ze eerst dat ze het graf van een Indiaan hadden ontdekt. En ze waren verbluft toen ze het hele object ontdekten. De 'versteende man', die aan een kant rustte alsof hij sliep, was gigantisch.
Woord verspreidde zich onmiddellijk over de vreemde vondst en Newell begon, nadat hij een grote tent over de opgraving in zijn weide had gezet, toelating te vragen om de steenreus te bekijken. Woord verspreidde zich snel en binnen enkele dagen arriveerde een prominente wetenschapper en expert op fossielen, Dr. John F. Boynton, om het artefact te onderzoeken.
Op 21 oktober 1869, een week na de ontdekking, publiceerde een Philadelphia-krant twee artikelen met totaal verschillende perspectieven op de stenen figuur.
Het eerste artikel, met de kop 'Versteend', zou een brief zijn van een man die niet ver van de boerderij van Newell woonde:
Het is vandaag bezocht door honderden uit het omliggende land en onderzocht door artsen, en zij beweren positief dat het ooit een levende reus moet zijn geweest. De aderen, oogbollen, spieren, pezen van de hiel en koorden van de nek zijn allemaal zeer volledig tentoongesteld. Veel theorieën zijn geavanceerd over waar hij woonde en hoe hij daar kwam.
Newell stelt nu voor het te laten rusten zoals het is gevonden totdat het door wetenschappelijke mannen is onderzocht. Het is zeker een van de verbindende schakels tussen het verleden en het heden, en van grote waarde.
Een tweede artikel was een zending herdrukt uit de Syracuse-standaard van 18 oktober 1869. Er stond in de kop: 'De reus sprak een standbeeld uit' en het verwees naar Dr. Boynton en zijn inspectie van de reus: