Overzicht van de verklaring van Pillnitz

De Verklaring van Pillnitz was een verklaring uitgegeven door de heersers van Oostenrijk en Pruisen in 1792 om te proberen en beide de Franse monarchie te ondersteunen en een Europese oorlog te voorkomen als gevolg van de Franse Revolutie. Het had eigenlijk het tegenovergestelde effect en gaat de geschiedenis in als een vreselijke misvatting.

De ontmoeting van voormalige rivalen

In 1789 had de Franse revolutie koning Lodewijk XVI van Frankrijk de controle over een staat-generaal en een nieuwe burgerregeringsvorm in Frankrijk zien verliezen. Dit maakte niet alleen de Franse koning boos, maar het grootste deel van Europa, die minder dan tevreden waren over de organisatie van burgers. Toen de revolutie extremer werd in Frankrijk, werden de koning en koningin praktische gevangenen van de regering en de roep om hen uit te voeren groeide. Bezorgd over zowel het welzijn van zijn zus Marie Antoinette als de status van zwager koning Louis XVI van Frankrijk, ontmoette keizer Leopold van Oostenrijk koning Frederik Willem van Pruisen in Pillnitz in Saksen. Het plan was om te bespreken wat te doen aan de manier waarop de Franse revolutie het koningschap en de familie bedreigde. Er was een sterk kamp van mening in West-Europa, geleid door leden van de Franse aristocratie die de revolutionaire regering waren ontvlucht, voor gewapende interventie gericht op het herstellen van de volledige bevoegdheden van de Franse koning en het hele 'oude regime'.

Leopold was van zijn kant een pragmatische en verlichte monarch die probeerde zijn eigen probleemgestuurde rijk in evenwicht te brengen. Hij had de gebeurtenissen in Frankrijk gevolgd, maar was bang dat interventie zijn zus en zwager zou bedreigen, niet zou helpen (hij had volkomen gelijk). Toen hij echter dacht dat ze waren ontsnapt, bood hij overhaast al zijn middelen aan om hen te helpen. Tegen de tijd van Pillnitz wist hij dat de Franse vorsten in Frankrijk daadwerkelijk gevangenen waren.

Het doel van de verklaring van Pillnitz

Oostenrijk en Pruisen waren geen natuurlijke bondgenoten gezien de recente Europese geschiedenis, maar in Pillnitz bereikten ze een akkoord en legden ze een verklaring af. Dit was opgesteld in de diplomatieke taal van de dag en had een dubbele betekenis: het was voor de nominale waarde een berisping aan de revolutionaire regering, maar in de praktijk was het bedoeld om een ​​beperking op te roepen aan oproepen voor oorlog, emigranten te beperken en de koninklijk feest in Frankrijk. Hoewel het verklaarde dat het lot van de Franse koningshuizen van 'gemeenschappelijk belang' was voor de andere leiders van Europa, en terwijl het Frankrijk aanspoorde om hen te herstellen en bedreigingen uitdeelde als er schade aan hen kwam, stond de subtekst in de paragraaf dat Europa alleen militaire actie met instemming van alle grote mogendheden. Zoals iedereen wist dat Groot-Brittannië op dat moment niets met zo'n oorlog te maken zou hebben, waren Oostenrijk en Pruisen in de praktijk aan geen enkele actie gebonden. Het klonk zwaar maar beloofde niets wezenlijks. Het was een stukje slim woordspel. Het was een totale mislukking.

De realiteit van de verklaring van Pillnitz

De Verklaring van Pillnitz was dus bedoeld om de pro-koninklijke factie in de revolutionaire regering tegen de republikeinen te helpen in plaats van een oorlog te bedreigen. Helaas voor de staat van vrede in Europa had de revolutionaire regering in Frankrijk een cultuur ontwikkeld die geen subtekst herkende: ze spraken in morele absolute waarden, geloofden dat oratorium een ​​pure vorm van communicatie was en dat slim geschreven tekst oneerlijk was. Zo was de revolutionaire regering, met name de republikeinen die tegen de koning agiteerden, in staat om de Verklaring onder ogen te zien en af ​​te schilderen als niet alleen een bedreiging, maar als een oproep tot wapens. Voor veel bange Fransen en voor veel agiterende politici was Pillnitz een teken van invasie en droeg het ertoe bij dat Frankrijk een preventieve oorlogsverklaring en de luchtspiegeling van een kruistocht om de vrijheid te verspreiden, voerde. De Franse Revolutionaire Oorlogen en Napoleontische Oorlogen zouden volgen, en zowel Louis als Marie zouden worden geëxecuteerd door een regime dat nog extremer werd gemaakt door Pillnitz.