Maniërisme in de late Italiaanse Renaissance

Na de Hoge Renaissance in Italië vroegen velen zich af waar de kunst naartoe ging. Het antwoord? gemaniëreerdheid.

De nieuwe stijl dook eerst op in Florence en Rome, daarna in de rest van Italië en uiteindelijk in heel Europa. Maniërisme, een uitdrukking bedacht in de 20e eeuw, is wat er artistiek gebeurde tijdens de 'late' renaissance (ook bekend als de jaren tussen de dood van Raphael en het begin van de barokfase in 1600). Maniërisme staat ook voor renaissancekunst die uitgaat, zoals ze zeggen, niet met een knal maar, eerder, een (relatief) gejammer.

De hoge renaissance was natuurlijk verbazingwekkend. Het vertegenwoordigde een piek, een hoogte, een echte zenit (als je wilt) van artistieke genialiteit die zeker iets te danken heeft aan een gunstige dierenriem. In feite was het enige nadeel van het hele bedrijf, met de grote drie namen tot één (Michelangelo) na 1520, waar kunst te gaan was?

Het leek bijna alsof de kunst zelf zei: "Oh, wat kunnen we dat?" nooit bovenaan de Hoge Renaissance, dus waarom zou je je druk maken? "Vandaar het maniërisme.

Het is echter niet eerlijk om kunst volledig de schuld te geven voor het verlies aan momentum na de Hoge Renaissance. Er waren, zoals altijd, verzachtende factoren. Rome werd bijvoorbeeld ontslagen in 1527, overgenomen door de legers van Karel V. Charles (die voorheen net Karel I was geweest, koning van Spanje) had zichzelf tot Heilige Romeinse keizer gekroond en kreeg de controle over dingen in het grootste deel van Europa en de nieuwe Wereld. Volgens alle verhalen was hij niet bijzonder geïnteresseerd in het sponsoren van kunst of kunstenaars, vooral geen Italiaanse kunstenaars. Hij was ook niet verliefd op het idee van de onafhankelijke stadstaten van Italië en de meeste van hen verloren hun onafhankelijke status.

Bovendien had een onruststoker Martin Luther de boel in Duitsland op gang gebracht en de verspreiding van zijn radicale prediking bracht velen ertoe het gezag van de kerk in twijfel te trekken. De kerk vond dit natuurlijk absoluut ondraaglijk. Het antwoord op de Reformatie was om de Counter Reformation te lanceren, een vreugdeloze, beperkende gezaghebbende beweging die een nultolerantiebeleid had ten aanzien van innovaties uit de Renaissance (naast vele, vele andere dingen).

Dus hier was arme kunst, beroofd van het grootste deel van haar genialiteit, beschermheren en vrijheid. Als het maniërisme ons nu een beetje achterlijk lijkt, ging het eerlijk gezegd om het beste dat onder de gegeven omstandigheden te verwachten was.

Kenmerken van het maniërisme

Aan de positieve kant hadden kunstenaars tijdens de Renaissance veel technische kennis opgedaan (zoals het gebruik van olieverf en perspectief) die nooit meer verloren zou gaan tot een "donkere" leeftijd.

Een andere nieuwe ontwikkeling op dit moment was rudimentaire archeologie. De maniëristische kunstenaars moesten nu werken uit de oudheid bestuderen. Ze hoefden niet langer hun respectieve fantasie te gebruiken als het ging om klassieke stilering.

Dat gezegd hebbende, zij (de maniëristische kunstenaars) leken bijna vastbesloten om hun krachten voor het kwaad te gebruiken. Waar de kunst uit de Renaissance uit de natuur natuurlijk, sierlijk, evenwichtig en harmonieus was, was de kunst van het maniërisme heel anders. Hoewel technisch meesterlijk, zaten de maniëristische composities er vol van botsende kleuren, verontrustende cijfers met abnormaal langwerpige ledematen (ziet er vaak martelend uit), emotie en bizarre thema's dat classicisme, christendom en mythologie combineerde.

Het naakt, dat was herontdekt tijdens de vroege renaissance, was nog steeds aanwezig tijdens de late maar, hemel - de poses waarin het zich bevond! Compositieve instabiliteit buiten beeld laten (bedoelde woordspeling), geen mens had posities kunnen behouden zoals die afgebeeld, gekleed of anderszins.

Landschappen hebben een soortgelijk lot ondergaan. Als de lucht in een bepaalde scène geen dreigende kleur was, was deze gevuld met vliegende dieren, kwaadaardige putti, Griekse zuilen of een andere onnodige drukte. Of al het bovenstaande.

Wat er ook met Michelangelo is gebeurd?

Michelangelo, zoals de dingen bleken, ging mooi over in het maniërisme. Hij was flexibel en maakte overgangen met zijn kunst die aansluit bij de overgangen in al die opeenvolgende pausen die zijn werk bestelden. Michelangelo had altijd de neiging gehad om dramatisch en emotioneel te zijn in zijn kunst, evenals een soort onvoorzichtigheid ten opzichte van het menselijke element in zijn menselijke figuren. Het zou dan waarschijnlijk niet verrassend zijn geweest om die restauraties van zijn werken in de Sixtijnse Kapel (het plafond en Laatste oordeel fresco's) ontdekte zijn gebruik van een nogal luid palet van kleuren.

Hoe lang duurde de late renaissance?

Afhankelijk van wie er voorstelt, was het maniërisme zo'n 80 jaar in zwang (geef of neem een ​​decennium of twee). Hoewel het minstens twee keer zo lang duurde als de hoge renaissance, werd de late renaissance door de barokperiode vrij snel opzij geschoven (zoals de geschiedenis gaat). Dat was inderdaad een goede zaak voor degenen die geen grote liefhebbers zijn van het maniërisme, ook al was het zo verschillend van de kunst uit de Renaissance dat het zijn eigen naam verdient.