'Macbeth' citaten uitgelegd
Share
Macbeth, Het bloedigste stuk van William Shakespeare is een van de meest geciteerde dramatische werken in de Engelse taal. Memorabele lijnen uit de tragedie verkennen thema's als realiteit en illusie, ambitie en macht, en schuld en spijt. Beroemde citaten uit Macbeth worden vandaag nog steeds gereciteerd (en soms vervalst) in films, tv-shows, commercials en zelfs het dagelijkse nieuws.
Citaten over realiteit en illusie
"Eerlijk is vals en vals is eerlijk:
Zweef door de mist en vuile lucht. "
(Act I, Scene 1)
De tragedie van Macbeth opent met een griezelige, bovennatuurlijke scène. Temidden van donder en bliksem, kreunen drie heksen in de wind. Ze vertellen ons dat niets is wat het lijkt. Wat goed is ("redelijk") is slecht ("fout"). Wat slecht is, is goed. Alles is vreemd omgekeerd.
De heksen - ook wel "rare zussen" genoemd - zijn vreemd en onnatuurlijk. Ze spreken in liedjes met rijm, maar beschrijven vuil en kwaad. Er is een onverwacht ritme in hun woorden. De meeste karakters van Shakespeare spreken in jambs, met de nadruk op de tweede lettergreep: da-dum, da-dum. De heksen van Shakespeare zingen echter binnen trocheeën. De nadruk ligt op de eerste lettergreep: Eerlijk is vals, en vals is eerlijk.
Dit specifieke citaat is ook een paradox. Door tegenstellingen te combineren, verstoren de heksen de natuurlijke orde. Macbeth sluit zich aan bij hun verwrongen denken wanneer hij hun woorden weergeeft in Act I, Scene 3: "Zo smerig en eerlijk dat ik die dag niet heb gezien [.]"
De heksen van Shakespeare zijn fascinerend omdat ze ons dwingen de natuurlijke orde van dingen in twijfel te trekken, evenals onze opvattingen over het lot en de vrije wil. Verschijnt op belangrijke momenten in Macbeth, zij zingen profetieën, vonken Macbeth's lust naar de troon en manipuleren zijn denken.
"Is dit een dolk die ik voor me zie,
Het handvat naar mijn hand? Kom, laat me je vastgrijpen.
Ik heb u niet en toch zie ik u nog steeds.
Ben je niet, fatale visie, verstandig
Om te voelen als te zien? Of ben je maar
Een dolk van de geest, een valse creatie,
Voortkomend uit het hitte-onderdrukte brein? "
(Act II, Scene 1)
De heksen zetten ook de toon voor morele verwarring en hallucinerende scènes zoals Macbeth's ontmoeting met een zwevende dolk. Hier bereidt Macbeth zich voor op het vermoorden van de koning wanneer deze spookachtige oplossing wordt gegeven. Zijn gemartelde verbeelding ("warmte-onderdrukt brein") roept de illusie van het moordwapen op. Zijn eenzaamheid wordt een huiveringwekkende apostrof waarin hij rechtstreeks tot de dolk spreekt: "Kom, laat mij je vastgrijpen."
De dolk kan natuurlijk niet reageren. Zoals veel dingen in Macbeth's vervormde visie, is het niet eens echt.
Citaten over ambitie en kracht
"Sterren, verberg je vuren;
Laat het licht mijn zwarte en diepe verlangens niet zien. "
(Act I, Scene 4)
Macbeth is een complex en tegenstrijdig karakter. Zijn kameraden noemen hem 'dapper' en 'waardig', maar de profetie van de heksen heeft een geheim verlangen naar macht wakker gemaakt. Deze lijnen, terzijde gesproken door Macbeth, onthullen de "zwarte en diepe verlangens" die hij worstelt te verbergen. Verlangend naar de kroon, wil Macbeth de koning doden. Maar bij nader inzien stelt hij de bruikbaarheid van een dergelijke actie in vraag.
"Ik heb geen spoor
Om de zijkanten van mijn intentie te prikken, maar alleen
Gewelfde ambitie, die zichzelf opspringt
En valt op de andere. "
(Act I, scène 7)
Hier erkent Macbeth dat ambitie zijn enige motivatie ("aansporing") is om moord te plegen. Net als een paard dat aangespoord is om te hoog te springen, kan zoveel ambitie alleen maar leiden tot ondergang.
Ambitie is Macbeth's tragische fout, en het is mogelijk dat niets hem van zijn lot had kunnen redden. Veel van de schuld kan echter worden gelegd op zijn vrouw. Lady Macbeth is machtshongerig en manipulatief en belooft alles te doen wat nodig is om het moorddadige plan van haar man te bevorderen.
"... Kom, jullie geesten
Die neigen naar sterfelijke gedachten, maak me hier vrij,
En vul me van top tot teen
Van de ergste wreedheid! maak mijn bloed dik;
Stop de toegang en passage om spijt te krijgen,
Dat geen grondige natuurbezoeken
Schud mijn val doel, noch houd vrede tussen
Het effect en het! Kom naar de borsten van mijn vrouw,
En neem mijn melk voor gal, u vermoorde predikers,
Waar in uw gezichtsloze stoffen
Je wacht op het onheil van de natuur! "
(Act I, scène 5)
In deze toespraak zet Lady Macbeth zich schrap voor moord. Ze verwerpt de Elizabethaanse opvattingen over vrouwelijkheid ("maak me vrij") en smeekt zich te ontdoen van zachte emoties en vrouwelijke "natuurbezoeken" (menstruatie). Ze vraagt de geesten om haar borsten te vullen met gif ("gal").
Damesmelk is een terugkerend motief in het spel van Shakespeare en vertegenwoordigt de zachte, verzorgende eigenschappen waarvan Lady Macbeth afstand doet. Ze gelooft dat haar man "te vol is van de melk van menselijke vriendelijkheid" (Act I, Scene 5) om de koning te doden. Als hij wafelt, vertelt ze hem dat ze liever haar eigen kind vermoordt dan hun moorddadige plan opgeeft.
"... ik heb zuigen gegeven, en weet het
Hoe teder is het om van de baby te houden die me melkt:
Dat zou ik doen, terwijl het in mijn gezicht glimlachte,
Heb mijn tepel uit zijn tandvlees zonder been geplukt,
En schoot de hersenen eruit, had ik zo gezworen als jij
Heb dit gedaan. "
(Act I, scène 7)
In deze schokkende berisping valt Lady Macbeth de mannelijkheid van haar man aan. Ze impliceert dat hij zwak moet zijn - zwakker dan zijn vrouw, zwakker dan een zogende moeder - als hij zijn gelofte niet kan houden om de troon te nemen.
Het Elizabethaanse publiek zou afgeslagen zijn door de ruwe ambitie van Lady Macbeth en de omkering van traditionele seksrollen. Net zoals haar man morele grenzen overschreed, tartte Lady Macbeth haar plaats in de samenleving. In de jaren 1600 leek ze misschien net zo vreemd en onnatuurlijk als de heksen met hun griezelige bezweringen.
De houding van vandaag is heel anders, maar ambitieuze en krachtige vrouwen wekken nog steeds argwaan. Critici en complottheoretici hebben de naam "Lady Macbeth" gebruikt om publieke figuren als Hillary Clinton en Julia Gillard te bespotten.
Citaten over schuld en spijt
'Ik dacht dat ik een stem hoorde huilen' Slaap niet meer!
Macbeth doodt slaap. '
...
Welke handen zijn hier? ha! ze plukken mijn ogen uit.
Zal alle oceaan van grote Neptunus dit bloed wassen
Uit mijn hand halen? Nee, dit is eerder mijn hand
De vele zeeën in incarnadine,
De groene rood maken. "
(Act II, Scene 2)
Macbeth spreekt deze regels onmiddellijk na de moord op de koning. "Slaap vermoorden" heeft een dubbele betekenis. Macbeth heeft een slapende man gedood en hij heeft ook zijn eigen sereniteit gedood. Macbeth weet dat hij door deze actie nooit vredig kan rusten.
De schuld voelt Macbeth roert hallucinaties en gruwelijke visioenen van bloed. Hij is geschokt door het zien van zijn moorddadige handen. ("Ze plukken mijn ogen uit.") In zijn gekwelde geest zijn zijn handen doorweekt met zoveel bloed dat ze de oceaan rood zouden kleuren.
Lady Macbeth deelt de misdaad van Macbeth, maar toont niet meteen schuldgevoelens. Ze brengt de dolken koud terug naar de plaats delict en smeert bloed op de slapende bruidegoms van de koning zodat ze de schuld krijgen. Lijkt onbewogen, vertelt ze haar man: "Een beetje water zuivert ons van deze daad" (Act II, Scene 2).
"Uit, verdomde plek! Ik zeg het! - Een: twee: waarom,
dan is het tijd om dat niet te doen. - De hel is troebel! - Fie, mijn
heer, kerel! een soldaat en afeard? Wat hebben we nodig
vrees wie het weet, wanneer niemand onze kracht kan oproepen
account? - Maar wie had de oude man gedacht?
zoveel bloed in hem hebben gehad.
... .
De vrouw van Fife had een vrouw: waar is ze nu? -
Wat, zullen deze handen nooit schoon zijn? - Niet meer o '
dat, mijn heer, niet meer o: dat u allen marcheert
dit begint.
...
Hier is de geur van het bloed nog steeds: allemaal
parfums uit Arabië zullen dit beetje niet zoeten
hand. Oh Oh oh!
...
Was je handen, trek je nachthemd aan; kijk niet zo
bleek. - Ik zeg het je nogmaals, Banquo is begraven; hij
kan niet uit zijn graf komen.
...
Naar bed, naar bed! er wordt op de poort geklopt:
kom, kom, kom, kom, geef me je hand. Wat is er
gedaan kan niet ongedaan worden gemaakt. - Naar bed, naar bed, naar bed! "
(Act V, Scene 1)
De koning is slechts een van de vele moorden tijdens het bloederige bewind van Macbeth. Om zijn slecht verkregen kroon vast te houden, beveelt hij de slachting van zijn vriend Banquo en het hele huishouden van Lord Macduff, de Thane van Fife. Macbeth lijdt aan hysterie en hallucineert Banquo's geest met bloedstollend haar. Maar het is de hardvochtige Lady Macbeth die uiteindelijk instort onder het gewicht van schuld, en zij is degene die deze monoloog geeft.
Slaapwandelen, ze wringt haar handen en brabbelt over de vlek van zoveel gemorst bloed.
De uitdrukking "Out, verdomde plek!" kan voor moderne lezers komisch lijken. De verwarde woorden van Lady Macbeth zijn gebruikt in advertenties voor producten variërend van huishoudelijke schoonmaakmiddelen tot medicijnen tegen acne. Maar dit is het enthousiasme van een vrouw die op het randje van waanzin wankelt.
Delen van Lady Macbeth's monoloog, zoals de bezwering van de heksen, wijken af van de traditionele jambische pentameter. In een metrisch patroon dat een spondee wordt genoemd, rijgt ze lettergrepen met hetzelfde gewicht samen: Out-verdomd-spot-out. Omdat elk lettergreepwoord even benadrukt wordt, neemt de emotionele spanning toe. Lezers (of luisteraars) hebben meer kans om de impact van elk woord te voelen.
De woorden zelf lijken onzinnig. Het zijn niet-sequiturs die van gedachte naar gedachte springen. Lady Macbeth herleeft alle misdaden en herinnert zich geluiden, geuren en beelden. De een na de ander noemt moordslachtoffers: de koning ('de oude man'), de vrouw van Macduff en Banquo.
"Morgen en morgen en morgen.",
Kruipt in dit kleine tempo van dag tot dag
Naar de laatste lettergreep van de opgenomen tijd,
En al onze gisterendagen hebben dwazen verlicht
De weg naar de stoffige dood. Uit, uit, korte kaars!
Het leven is maar een wandelende schaduw, een arme speler
Dat stutten en beangstigt zijn uur op het podium
En dan wordt niet meer gehoord: het is een verhaal
Verteld door een idioot, vol geluid en woede,
Niets betekenend. "
(Act V, Scène 5)
Lady Macbeth kan haar schuld niet herstellen en pleegt zelfmoord. Wanneer dit nieuws Macbeth bereikt, is hij al in diepe wanhoop. Verlaten door zijn edellieden en wetend dat zijn eigen dagen zijn genummerd, levert hij een van de meest desolate oplossingen in de Engelse taal.
In deze uitgebreide metafoor vergelijkt Macbeth het leven met een theatrale voorstelling. Dagen op aarde zijn even kortstondig als de kaarsen die het Elizabethaanse toneel verlichten. Elke persoon is niets meer dan een schaduw geworpen door dat flikkerende licht, een dwaze acteur die rondschommelt en dan verdwijnt wanneer de kaars wordt gesnoven. In deze metafoor is niets echt en niets doet ertoe. Het leven is "een verhaal verteld door een idioot ... betekent niets."
De Amerikaanse auteur William Faulkner noemde zijn roman Het geluid en de woede na een zin uit Macbeth's soliloquy. Dichter Robert Frost leende een zin voor zijn gedicht: "Out, Out -." Zelfs de cartoon Simpson-familie omarmde de metafoor met een melodramatische weergave van Homer Simpson.
Ironisch genoeg eindigt Shakespeare's tragedie kort na deze sombere toespraak. Het is gemakkelijk om je voor te stellen dat het publiek uit de bioscoop knippert, zich afvragend, Wat is echt? Wat is een illusie? Maken we deel uit van het stuk?
bronnen
- Garber, Marjorie. "Shakespeare en moderne cultuur, hoofdstuk één." 10 december 2008, www.nytimes.com/2008/12/11/books/chapters/chapter-shakespeare.html. Fragment uit het boek, Pantheon Publishers.
- Voering, Elaine. “Out, verdomde plek !: de beste popcultuurreferenties die uit Macbeth kwamen.” 26 september 2012, www.dallasobserver.com/arts/out-damned-spot-the-best-pop-culture-references-that-came -van-Macbeth-7097037.
- Macbeth. Folger Shakespeare-bibliotheek, www.folger.edu/macbeth.
- Shakespeare, William. De tragedie van Macbeth. Arden. Lees online op shakespeare.mit.edu/macbeth/index.html
- Thema's in Macbeth. Royal Shakespeare Company, cdn2.rsc.org.uk/sitefinity/education-pdfs/themes-resources/edu-macbeth-themes.pdf?sfvrsn=4.
- Wojczuk, Tana. The Good Wife - Hillary Clinton als Lady Macbeth. Guernica, 19 januari 2016. www.guernicamag.com/tana-wojczuk-the-good-wife-hillary-clinton-as-lady-macbeth/.
