Op 21 december 1988 explodeerde Pan Am Flight 103 boven Lockerbie, Schotland, waarbij alle 259 mensen aan boord en 11 op de grond werden gedood. Hoewel het bijna onmiddellijk duidelijk was dat een bom de ramp had veroorzaakt, duurde het meer dan elf jaar om iemand voor de rechter te brengen. Wat is er met het vliegtuig gebeurd? Waarom zou iemand een bom planten op vlucht 103? Waarom duurde het elf jaar om een proces te hebben??
Pan Am Flight 103 taxiede om de poort op Heathrow Airport in Londen om 18.04 uur. op 21 december 1988, vier dagen voor Kerstmis. De 243 passagiers en 16 bemanningsleden maakten zich op voor een relatief lange vlucht naar New York. Na een paar minuten taxiën, vertrok vlucht 103 op een Boeing 747 om 18.25 uur. Ze hadden geen idee dat ze nog maar 38 minuten te leven hadden.
Om 18:56 uur had het vliegtuig 31.000 voet bereikt. Om 19:03 uur explodeerde het vliegtuig. De besturing had zojuist de vrijgave van Flight 103 afgegeven om het oceaansegment van hun reis naar New York te beginnen, toen de blip van Flight 103 van hun radar afging. Seconden later werd de ene grote blip vervangen door meerdere tegen de wind in lopende blips.
Voor de inwoners van Lockerbie, Schotland, zou hun nachtmerrie net beginnen. "Het was alsof meteoren uit de lucht vielen," beschreef inwoner Ann McPhail ( Newsweek, 2 januari 1989, pag. 17). Vlucht 103 was over Lockerbie toen deze explodeerde. Veel bewoners beschreven de lucht oplichten en een groot, oorverdovend gebrul.
Ze zagen al snel stukken van het vliegtuig, evenals stukken lichamen die in velden, in achtertuinen, op hekken en op daken landden. Brandstof uit het vliegtuig stond al in brand voordat het de grond raakte; een deel ervan landde op huizen, waardoor de huizen explodeerden.
Een van de vleugels van het vliegtuig raakt de grond in het zuidelijke deel van Lockerbie. Het raakte de grond met zo'n impact dat het een krater van 155 voet lang creëerde, die ongeveer 1500 ton vuil verplaatste. De neus van het vliegtuig landde grotendeels intact in een veld ongeveer vier mijl van de stad Lockerbie. Velen zeiden dat de neus hen deed denken aan een vissenkop die van zijn lichaam was afgesneden.
Wrak lag uitgestrooid over 50 vierkante mijl. Eenentwintig huizen van Lockerbie waren volledig verwoest en elf van de bewoners waren dood. Het totale dodental was dus 270 (de 259 aan boord van het vliegtuig plus de 11 op de grond).
Hoewel de vlucht passagiers uit 21 landen bevatte, trof het bombardement op Pan Am Flight 103 de Verenigde Staten bijzonder hard. Niet alleen omdat 179 van de 259 mensen aan boord Amerikanen waren, maar ook omdat het bombardement het gevoel van veiligheid en beveiliging van Amerika vernietigde. Amerikanen voelden zich over het algemeen betreden door het onbekende gevaar van terrorisme.
Hoewel er geen twijfel bestaat over de gruwel van deze crash, was deze bom en de nasleep daarvan slechts de meest recente in een reeks vergelijkbare gebeurtenissen.
Als wraak voor het bombardement op een Berlijnse nachtclub waar twee Amerikaanse personeelsleden werden gedood, beval president Ronald Reagan het bombardement op Libië, de hoofdstad Tripoli en de Libische stad Benghazi in 1986. Sommige mensen denken dat het bombarderen van Pan Am Flight 103 vergelding was voor deze bomaanslagen..
In 1988 schoot de USS Vincennes (een door de VS geleide raketkruiser) een Iraanse passagiersstraal neer en doodde alle 290 mensen aan boord. Het lijdt geen twijfel dat dit evenveel afgrijzen en verdriet veroorzaakte als de explosie op vlucht 103. De Amerikaanse regering beweert dat de USS Vincennes het passagiersvliegtuig ten onrechte als een F-14 straaljager heeft geïdentificeerd. Andere mensen geloven dat het bombardement op Lockerbie vergelding was voor deze ramp.
Direct na de crash, een artikel in Newsweek verklaarde: "Het zou aan George Bush zijn om te beslissen of en hoe wraak te nemen" (2 januari 1989, blz. 14). Hebben de Verenigde Staten meer recht op "vergelding" dan de Arabische landen?
Nadat onderzoekers meer dan 15.000 mensen hadden geïnterviewd, 180.000 bewijsstukken hadden onderzocht en in meer dan 40 landen onderzoek hadden gedaan, is er enig begrip over wat Pan Am Flight 103 heeft opgeblazen.
De bom was gemaakt van het plastic explosief Semtex en werd geactiveerd door een timer. De bom was verborgen in een Toshiba-radiocassettespeler die op zijn beurt in een bruine Samsonite-koffer zat. Maar het echte probleem voor onderzoekers is geweest wie de bom in de koffer heeft gestopt en hoe de bom in het vliegtuig is gekomen?
De onderzoekers geloven dat ze een "grote pauze" ontvingen toen een man en zijn hond in een bos liepen ongeveer 80 mijl van Lockerbie. Tijdens het lopen vond de man een T-shirt met stukjes van de timer erin. De onderzoekers volgden het T-shirt en de maker van de timer en waren ervan overtuigd dat ze wisten wie vlucht 103 had gebombardeerd: Abdelbaset Ali Mohmed al-Megrahi en Al Amin Khalifa Fhimah.