Livy

Naam: Titus Livius of Livy, in het Engels
data: 59 v.Chr. - A.D. 17
Geboorteplaats: Patavium (Padua), Cisalpine Gallië
Familie: Onbekend, had ten minste één kind, een zoon
Bezetting: geschiedschrijver

De Romeinse annalistische [jaar-per-jaar] historicus Titus Livius (Livy), uit Patavium (Padua, zoals het in het Engels wordt genoemd), het gebied van Italië waar Shakespeare's Temmen van de Spitsmuis vond plaats, leefde ongeveer 76 jaar, vanaf c. 59 v.Chr. tot c. A.D. 17. Dat lijkt nauwelijks lang genoeg om de zijne te hebben voltooid magnum opus, Ab Urbe Condita 'From the Founding of the City', een prestatie die is vergeleken met het publiceren van één boek van 300 pagina's per jaar gedurende 40 jaar.

De meeste van Livy's 142 boeken over de 770-jarige geschiedenis van Rome zijn verloren gegaan, maar 35 overleven: i-x, xxi-xlv.

Afdeling van Ab Urbe Condita

Inhoud van Ab Urbe Condita Libri I-XLV

I-V: Oorsprong naar Gallische zak van Rome
VI-XV: Naar het begin van Punische oorlogen
XVI-XX: Eerste Punische oorlog
XXI-XXX: Tweede Punische oorlog
XXXI-XLV: Macedonische en Syrische oorlogen

Nadat Livius 365 jaar Romeinse geschiedenis in slechts vijf boeken (gemiddeld ~ 73 jaar / boek) heeft opgegeven, bestrijkt Livy de rest van de geschiedenis met een snelheid van ongeveer vijf jaar per boek.

Livy's moraliteit

Hoewel we het hedendaagse gedeelte van zijn geschiedenis missen, lijkt er weinig reden om te geloven dat Livy Ab Urbe Condita is geschreven als een officiële geschiedenis van Augustinus, afgezien van het feit dat hij een vriend van Augustus was en dat moraliteit belangrijk was voor beide mannen.

  • Hoewel Livy's status als de officiële Augustaanse historicus wordt besproken, dateert Paul J. Burton (na T.J. Luce, "The Dating of Livy's First Decade", TAPA96 (1965)) het begin van Livy's historische geschriften tot 33 v.Chr. - vóór de Slag om Actium en het jaar (27 v.Chr.) kwalificeert Octavian zich conventioneel als keizer.
  • Livy's rol in de geschiedenis van literatuur en theater - zie hiervoor Heroes and Heroines of Fiction, door William Shepard Walsh - en de beeldende kunst, met name Botticelli, komt ten minste gedeeltelijk uit Livy's morele verhalen over The Abduction of Virginia en De verkrachting van Lucretia.

In zijn voorwoord laat Livy de lezer zijn geschiedenis lezen als een opslagplaats van voorbeelden voor imitatie en vermijding:

Wat de studie van de geschiedenis vooral nuttig en vruchtbaar maakt, is dit, dat je de lessen van elke soort ervaring aanschouwt als op een beroemd monument; hieruit kun je kiezen voor je eigen staat wat je wilt imiteren, en markeren voor vermijden wat beschamend is ... 

Livy laat zijn lezers de moraal en het beleid van anderen onderzoeken, zodat ze kunnen zien hoe belangrijk het is om normen van moraliteit te handhaven:

Hier zijn de vragen waarop ik graag zou willen dat elke lezer zijn aandacht nauwlettend vestigt: hoe het leven en de moraal waren; door wat mannen en welk beleid, in vrede en in oorlog, imperium werd gevestigd en uitgebreid. Laat hem dan opmerken hoe, met de geleidelijke versoepeling van de discipline, de moraal eerst als het ware afnam, daarna lager en lager zakte en uiteindelijk de neerwaartse sprong maakte die ons naar onze huidige tijd heeft gebracht, wanneer we noch onze ondeugden noch hun genezing.

Vanuit dit morele perspectief beeldt Livy alle niet-Romeinse rassen uit als tekenfouten die overeenkomen met centrale Romeinse deugden:

"de Galliërs zijn bedeesd en eigenzinnig en hebben geen blijvende kracht; terwijl de Grieken beter zijn in praten dan vechten, en overdreven in hun emotionele reacties" [Usher, p. 176.]

Numidians zijn ook emotioneel overdreven omdat ze te wellustig zijn:

"vooral de barbaren zijn de Numidians doordrenkt van passie"
sunt ante omnes barbaros Numidae effusi in venerem. [Haley]

Historische evaluatie van Livy

Met geschiedenis als zijn voertuig, toont Livy zijn retorische flair en literaire stijl. Hij trekt de aandacht van het luisterend publiek door middel van toespraken of emotionele beschrijving. Af en toe offert Livy chronologie op aan variëteit. Hij onderzoekt zelden tegenstrijdige versies van een evenement, maar selecteert met het oog op het verdedigen van de nationale deugden van Rome.

Livy erkende een gebrek aan hedendaagse geschreven archieven om feiten uit het begin van Rome te verifiëren. Soms vertaalde hij Griekse literaire bronnen verkeerd. Zonder een achtergrond in praktische militaire zaken of politiek, is zijn betrouwbaarheid op deze gebieden beperkt. Livy levert echter talloze alledaagse details die elders niet beschikbaar zijn, en daarom is hij de belangrijkste bron voor de Romeinse algemene geschiedenis voor de periode tot het einde van de Republiek.

Bronnen zijn onder meer:

Stephen Usher, De historici van Griekenland en Rome

"De laatste republikeinse historicus: een nieuwe datum voor de compositie van Livy's eerste pentade"
Paul J. Burton
Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 49, H.4 (4e Qtr., 2000), pp. 429-446.

"Livy, passie en culturele stereotypen"
S. P. Haley
Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 39, H. 3 (1990), pp. 375-381