Is Irak een democratie?

Democratie in Irak draagt ​​de kenmerken van een politiek systeem geboren in buitenlandse bezetting en burgeroorlog. Het wordt gekenmerkt door diepe verdeeldheid over de macht van de uitvoerende macht, geschillen tussen etnische en religieuze groepen, en tussen centralisten en voorstanders van federalisme. Maar ondanks al zijn tekortkomingen heeft het democratische project in Irak meer dan vier decennia aan dictatuur beëindigd, en de meeste Irakezen zouden waarschijnlijk liever niet de klok terugdraaien.

Overheidssysteem

De Republiek Irak is een parlementaire democratie die geleidelijk werd ingevoerd na de door de VS geleide invasie in 2003 die het regime van Saddam Hoessein ten val bracht. Het machtigste politieke ambt - nog sterker dan de president - is dat van premier, die de ministerraad leidt. Premier wordt benoemd door de sterkste parlementaire partij, of een coalitie van partijen die de meerderheid van de zetels bekleden.

Verkiezingen voor het parlement zijn relatief vrij en eerlijk, met een solide opkomst, hoewel meestal gekenmerkt door geweld. Het parlement kiest ook de president van de republiek, die weinig echte bevoegdheden heeft, maar die kan fungeren als een informele bemiddelaar tussen rivaliserende politieke fracties. Dit in tegenstelling tot het regime van Saddam, waar alle institutionele macht geconcentreerd was in handen van de president.

Regionale en sektarische afdelingen

Sinds de vorming van de moderne Iraakse staat in de jaren 1920, waren de politieke elites grotendeels afkomstig van de Soennitische Arabische minderheid. De grote historische betekenis van de door de VS geleide invasie in 2003 is dat het de sjiitische Arabische meerderheid in staat stelde voor het eerst aanspraak te maken op de macht en tegelijkertijd speciale rechten voor de Koerdische etnische minderheid kreeg.

Maar buitenlandse bezetting leidde ook tot een felle soennitische opstand die in de daaropvolgende jaren gericht was op Amerikaanse troepen en de nieuwe door sjiieten gedomineerde regering. De meest extreme elementen in de Soennitische opstand richtten zich opzettelijk op sjiitische burgers en veroorzaakten een burgeroorlog met sjiitische milities die in 2006-08 een hoogtepunt bereikten. Sektarische spanning blijft een van de belangrijkste obstakels voor een stabiele democratische regering.

Hier zijn enkele belangrijke kenmerken van het politieke systeem van Irak:

• Koerdistan regionale overheid (KRG): Koerdische regio's in het noorden van Irak genieten een hoge mate van autonomie, met hun eigen regering, parlement en veiligheidstroepen. Koerdisch gecontroleerde gebieden zijn rijk aan olie en winstverdeling door olie-export is een belangrijk struikelblok in de betrekkingen tussen KRG en de centrale regering in Bagdad.
• Coalitieregeringen: Sinds de eerste verkiezingen in 2005 heeft geen enkele partij een voldoende grote meerderheid weten te vormen om de regering alleen te vormen. Als gevolg hiervan wordt Irak normaal gesproken geregeerd door een coalitie van partijen, waaronder sjiieten, soennieten en Koerden, wat resulteert in veel ruzie en politieke instabiliteit..
• Provinciale autoriteiten: Irak is verdeeld in 18 provincies, elk met een eigen gouverneur en een provinciale raad. Federalistische oproepen komen veel voor in olierijke sjiitische regio's in het zuiden, die meer opbrengsten uit lokale bronnen willen, en in soennitische provincies in het noordwesten, die de door sjiieten gedomineerde regering in Bagdad niet vertrouwen.

controverses

Tegenwoordig is het gemakkelijk om te vergeten dat Irak zijn eigen traditie van democratie heeft die teruggaat tot de jaren van de Iraakse monarchie. Gevormd onder Brits toezicht, werd de monarchie in 1958 omvergeworpen door een militaire staatsgreep die een tijdperk van autoritaire regering inluidde. Maar de oude democratie was verre van perfect, omdat deze streng werd gecontroleerd en gemanipuleerd door een coterie van koningsadviseurs.

Het huidige regeringssysteem in Irak is veel meer pluralistisch en open in vergelijking, maar wordt belemmerd door wederzijds wantrouwen tussen rivaliserende politieke fracties:

• Macht van de premier: De machtigste politicus van het eerste decennium van het post-Saddam-tijdperk is Nuri al-Maliki, een sjiitische leider die voor het eerst premier werd in 2006. Gecrediteerd voor het toezicht op het einde van de burgeroorlog en het opnieuw beweren van het staatsgezag, werd Maliki vaak beschuldigd- door zowel soennieten als sjiieten - door het autoritaire verleden van Irak in de schaduw te stellen door macht te monopoliseren en persoonlijke loyalisten in de veiligheidstroepen te installeren. Sommige waarnemers vrezen dat dit regelpatroon onder zijn opvolgers kan doorgaan.
• Sjiitische overheersing: De coalitieregeringen van Irak omvatten sjiieten, soennieten en Koerden. De positie van premier lijkt echter gereserveerd te zijn voor de sjiieten vanwege hun demografisch voordeel (geschat op 60% van de bevolking). Er moet nog een nationale, seculiere politieke macht ontstaan ​​die het land echt zou kunnen verenigen en de verdeeldheid kon overwinnen die werd veroorzaakt door de gebeurtenissen na 2003.