Het verhaal van de dood van Hercules is vandaag beroemd, en het was net zo beroemd voor de oude Grieken, bijna net zo bekend als zijn 12 Arbeiders. De dood en apotheose (vergoddelijking) van de Griekse held verschijnen in de werken van Pindar, evenals in de "Odyssey" en koorpassages van Sophocles en Euripides.
De held Hercules (of Herakles) wordt volgens Herodotus en een groot aantal oude historici, dichters en toneelschrijvers beschouwd als een machtige krijger en een halfgod in de Griekse mythologie. Het was niet ongebruikelijk voor Griekse helden om onsterfelijkheid te bereiken als beloning voor hun heldhaftige daden, maar Hercules is uniek onder hen dat hij na zijn dood werd opgevoed om bij de goden op de berg Olympus te leven.
Ironisch genoeg begon de dood van Hercules met een huwelijk. De prinses Deianeira (haar naam in het Grieks betekent "man-vernietiger" of "echtgenoot-moordenaar") was de dochter van koning Oeneus van Calydon, en ze werd het hof gemaakt door riviermonster Acheloüs. Op verzoek van haar vader vocht en vermoordde Hercules Acheloüs. Op de reis terug naar het paleis van Oeneus moest het paar de Evenus oversteken.
De veerman voor de Evenus-rivier was de centaur Nessus, die klanten overhaalde door ze op zijn rug en schouders te dragen. Onderweg over de rivier met Deianeira probeerde Nessus haar te verkrachten. Woedend schoot Hercules Nessus neer met een pijl en boog - een van de pijlen was nog steeds gekleurd met het bloed van de Lernaean Hydra, gedood in de Tweede Arbeid van Hercules.
Voordat hij stierf, gaf Nessus deze specifieke pijl aan Deianeira en vertelde haar dat als ze ooit Hercules terug moest winnen, ze het bloed op de pijl zou moeten gebruiken als liefdesdrankje.
Het echtpaar verhuisde eerst naar Tiryns, waar Hercules gedurende 12 jaar Eurystheus diende terwijl hij zijn arbeid verrichtte. Hercules maakte ruzie met en doodde Iphitos, de zoon van koning Eurytos, en het paar moest Tiryns verlaten voor Trachis. Op Trachis moest Hercules de Lydische koningin Ompale dienen als straf voor het doden van Iphito's. Hercules kreeg een nieuw werk en hij verliet zijn vrouw en vertelde haar dat hij 15 maanden weg zou zijn.
Nadat de 15 maanden waren verstreken, was Hercules niet teruggekeerd en hoorde Deianeira dat hij een langdurige passie had voor een jonge schoonheid genaamd Iole, een zus van Iphitos. Uit angst dat ze zijn liefde had verloren, bereidde Deianeira een mantel door het vergiftigde bloed van Nessus te smeren. Ze stuurde het naar Hercules en vroeg hem om het te dragen toen hij een brandoffer van ossen aan de goden offerde, in de hoop dat het hem naar haar terug zou brengen.
In plaats daarvan, toen Hercules de vergiftigde mantel aantrok, begon deze hem te verbranden, wat ondraaglijke pijn veroorzaakte. Ondanks zijn inspanningen kon Hercules de mantel niet verwijderen. Hercules besloot dat de dood de voorkeur verdient boven deze pijn, dus liet hij zijn vrienden een brandstapel bovenop de berg Oeta bouwen; hij kon echter niemand vinden die bereid was de brandstapel aan te steken.
Hercules vroeg toen om hulp van de goden om zijn leven te beëindigen, en hij ontving het. De Griekse god Jupiter stuurde bliksem om het sterfelijke lichaam van Hercules te consumeren en nam hem mee om bij de goden op de berg Olympus te leven. Dit was de apotheose, de transformatie van Hercules in een god.
Toen de volgelingen van Hercules geen overblijfselen in de as konden vinden, realiseerden ze zich dat hij een apotheose had ondergaan en begonnen ze hem als een god te vereren. Zoals Diodorus, een Griekse historicus uit de eerste eeuw, verklaarde:
"Toen de metgezellen van Iolaüs kwamen om de botten van Heracles te verzamelen en nergens een enkel bot vonden, namen ze aan dat hij, in overeenstemming met de woorden van het orakel, onder de mensen was overgegaan in het gezelschap van de goden."
Hoewel de koningin van de goden, de stiefmoeder van Hera-Hercules, de vloek van zijn aardse bestaan was geweest, was hij eenmaal tot een god gemaakt, ze was verzoend met haar stiefzoon en gaf hem zelfs haar dochter Hebe voor zijn goddelijke vrouw.
De vergoddelijking van Hercules was compleet: hij zou voortaan worden gezien als een bovenmenselijke sterveling die opsteeg naar de apotheose, een halfgod die voor altijd zijn plaats zou innemen tussen de andere Griekse goden terwijl zij regeerden vanaf hun bergbaars.