Keizer Montezuma voor de Spanjaarden

Keizer Montezuma Xocoyotzín (andere spellingen zijn onder andere Motecuzoma en Moctezuma) wordt door de geschiedenis herinnerd als de besluiteloze leider van het Mexica-rijk die Hernan Cortes en zijn veroveraars de schitterende stad Tenochtitlan vrijwel ongestemd liet. Hoewel het waar is dat Montezuma niet zeker wist hoe hij met de Spanjaarden moest omgaan en dat zijn besluiteloosheid in niet geringe mate leidde tot de ondergang van het Azteekse rijk, is dit slechts een deel van het verhaal. Vóór de komst van de Spaanse veroveraars was Montezuma een gerenommeerd oorlogsleider, bekwaam diplomaat en een bekwaam leider van zijn volk die toezicht hield op de consolidatie van het Mexica-rijk.

Een prins van de Mexica

Montezuma werd geboren in 1467, een prins van de koninklijke familie van het Mexica-rijk. Nog geen honderd jaar vóór de geboorte van Montezuma was de Mexica een buitenstaander in de vallei van Mexico geweest, vazallen van de machtige Tepanecs. Tijdens het bewind van Mexica-leider Itzcoátl werd echter de Triple Alliantie van Tenochtitlan, Texcoco en Tacuba gevormd en samen wierpen ze de Tepanecs omver. Opeenvolgende keizers hadden het rijk uitgebreid en tegen 1467 waren de Mexica de onbetwiste leiders van de Vallei van Mexico en verder. Montezuma werd geboren voor grootheid: hij werd vernoemd naar zijn grootvader Moctezuma Ilhuicamina, een van de grootste Tlatoanis of keizers van de Mexica. Montezuma's vader Axayácatl en zijn ooms Tízoc en Ahuítzotl waren ook tlatoque (Keizers). Zijn naam Montezuma betekende "hij die zichzelf boos maakt" en Xocoyotzín bedoelde "de jongere" om hem van zijn grootvader te onderscheiden..

Het Mexica-rijk in 1502

In 1502 stierf Montezuma's oom Ahuitzotl, die sinds 1486 als keizer had gediend. Hij verliet een georganiseerd, massief rijk dat zich uitstrekte van de Atlantische Oceaan tot de Stille Oceaan en het grootste deel van het huidige Midden-Mexico besloeg. Ahuitzotl had het door de Azteken beheerste gebied ruwweg verdubbeld en veroveringen naar het noorden, noordoosten, westen en zuiden gelanceerd. De veroverde stammen werden tot vazallen van de machtige Mexica gemaakt en werden gedwongen om hoeveelheden voedsel, goederen, slaven en offers naar Tenochtitlan te sturen.

Opvolging van Montezuma als Tlatoani

De heerser van de Mexica werd de tlatoani, wat "spreker" of "hij die beveelt" betekent. Toen het tijd werd om een ​​nieuwe liniaal te selecteren, koos de Mexica niet automatisch de oudste zoon van de vorige liniaal zoals in Europa. Toen de oude tlatoani stierf, kwam een ​​raad van oudsten van de koninklijke familie samen om de volgende te selecteren. De kandidaten kunnen alle mannelijke, hooggeboren familieleden van de vorige zijn tlatoani, maar omdat de ouderen op zoek waren naar een jongere man met bewezen slagveld en diplomatieke ervaring, kozen ze in werkelijkheid uit een beperkte pool van verschillende kandidaten.

Als jonge prins van de koninklijke familie was Montezuma van jongs af aan opgeleid voor oorlogvoering, politiek, religie en diplomatie. Toen zijn oom stierf in 1502, was Montezuma vijfendertig jaar oud en had hij zich onderscheiden als krijger, generaal en diplomaat. Hij had ook als hogepriester gediend. Hij was actief in de verschillende veroveringen door zijn oom Ahuitzotl. Montezuma was een sterke kandidaat, maar was geenszins de onbetwiste opvolger van zijn oom. Hij werd echter door de oudsten gekozen en werd tlatoani in 1502.

Kroning van Montezuma

Een Mexica-kroning was een langgerekte, schitterende affaire. Montezuma ging eerst een paar dagen naar een spiritueel toevluchtsoord, nuchter en biddend. Toen dat eenmaal was gebeurd, was er muziek, dans, festivals, feesten en de komst van bezoekende adel uit geallieerde en vazalsteden. Op de dag van de kroning hebben de heren van Tacuba en Tezcoco, de belangrijkste bondgenoten van de Mexica, Montezuma gekroond, omdat alleen een regerend vorst een andere kon kronen.

Nadat hij was gekroond, moest Montezuma worden bevestigd. De eerste belangrijke stap was het uitvoeren van een militaire campagne om slachtoffers voor de ceremonies te krijgen. Montezuma koos ervoor om oorlog te voeren tegen Nopallan en Icpatepec, vazallen van de Mexica die momenteel in opstand waren. Deze bevonden zich in de huidige Mexicaanse staat Oaxaca. De campagnes verliepen soepel; veel gevangenen werden teruggebracht naar Tenochtitlan en de twee opstandige stadstaten begonnen hulde te brengen aan de Azteken. 

Nu de offers klaar waren, was het tijd om Montezuma als tlatoani te bevestigen. Grote heren kwamen weer uit het hele rijk, en tijdens een grote dans geleid door de heersers van Tezcoco en Tacuba, verscheen Montezuma in een krans van wierookrook. Nu was het officieel: Montezuma was de negende tlatoani van het machtige Mexica-rijk. Na deze verschijning deelde formeel kantoren uit aan zijn hoogste ambtenaren. Uiteindelijk werden de gevangenen die in de strijd waren genomen, opgeofferd. Net zo tlatoani, hij was de maximale politieke, militaire en religieuze figuur in het land: als een koning, generaal en paus allemaal samengevoegd.

Montezuma Tlatoani

De nieuwe tlatoani had een compleet andere stijl dan zijn voorganger, zijn oom Ahuitzotl. Montezuma was een elitair: hij schafte de titel van af quauhpilli, wat 'Eagle Lord' betekende en werd toegekend aan gewone soldaten die grote moed en aanleg hadden getoond in strijd en oorlogvoering. In plaats daarvan vervulde hij alle militaire en civiele functies met leden van de adellijke klasse. Hij verwijderde of doodde veel van Ahutzotl's topambtenaren.

Het beleid om belangrijke posten voor de adel te reserveren, versterkte echter de greep van Mexica op geallieerde staten. Het koninklijk hof in Tenochtitlan was de thuisbasis van vele prinsen van bondgenoten, die daar als gijzelaars waren tegen het goede gedrag van hun stadstaten, maar ze waren ook opgeleid en hadden veel kansen in het Azteekse leger. Montezuma stond hen toe om in militaire rangen te stijgen en hen - en hun families - te binden aan de tlatoani.

Als tlatoani leefde Montezuma een luxueus leven. Hij had een hoofdvrouw genaamd Teotlalco, een prinses van Tula van Tolteken afkomst, en verschillende andere vrouwen, de meesten prinsessen van belangrijke families van geallieerde of onderworpen stadstaten. Hij had ook talloze concubines en hij had veel kinderen van deze verschillende vrouwen. Hij woonde in zijn eigen paleis in Tenochtitlan, waar hij at van borden die alleen voor hem waren gereserveerd, wachtend door een legioen bediende jongens. Hij kleedde zich vaak en droeg nooit twee keer dezelfde tuniek. Hij genoot van muziek en er waren veel muzikanten en hun instrumenten in zijn paleis.

Oorlog en verovering onder Montezuma

Tijdens het bewind van Montezuma Xocoyotzín bevonden de Mexica zich in een vrijwel constante staat van oorlog. Net als zijn voorgangers werd Montezuma belast met het behoud van de landen die hij erfde en het rijk uitbreiden. Omdat hij een groot rijk erfde, waarvan een groot deel was toegevoegd door zijn voorganger Ahuitzotl, hield Montezuma zich voornamelijk bezig met het handhaven van het rijk en het verslaan van die geïsoleerde uithoudingsstaten binnen de Azteekse invloedssfeer. Bovendien vochten Montezuma's legers veelvuldig "Flower Wars" tegen andere stadstaten: het belangrijkste doel van deze oorlogen was geen onderdrukking en verovering, maar eerder een kans voor beide partijen om gevangenen te nemen voor een offer in een beperkte militaire opdracht. 

Montezuma genoot vooral successen in zijn veroveringsoorlogen. Veel van de hevigste gevechten vonden plaats in het zuiden en oosten van Tenochtitlan, waar de verschillende stadstaten van de Huaxyacac ​​zich verzetten tegen de Azteekse heerschappij. Montezuma overwon uiteindelijk de regio naar de hielen. Toen de lastige volkeren van de Huaxyacac-stammen eenmaal waren onderworpen, richtte Montezuma zijn aandacht op het noorden, waar nog steeds oorlogszuchtige Chichimec-stammen regeerden en de steden Mollanco en Tlachinolticpac versloeg..

Ondertussen bleef het koppige gebied van Tlaxcala uitdagend. Het was een regio bestaande uit ongeveer 200 kleine stadstaten onder leiding van het Tlaxcalan-volk verenigd in hun haat tegen de Azteken, en geen van de voorgangers van Montezuma had het kunnen verslaan. Montezuma probeerde verschillende keren de Tlaxcalans te verslaan en lanceerde grote campagnes in 1503 en opnieuw in 1515. Elke poging om de woeste Tlaxcalans te onderwerpen, eindigde in een nederlaag voor de Mexica. Dit verzuim om hun traditionele vijanden te neutraliseren zou terugkomen in Montezuma: in 1519 raakten Hernan Cortes en de Spaanse conquistadores bevriend met de Tlaxcalans, die onschatbare bondgenoten bleken te zijn tegen de Mexica, hun meest gehate vijand.

Montezuma in 1519

Toen in 1519 Hernan Cortes en de Spaanse veroveraars binnenvielen, was Montezuma op het hoogtepunt van zijn macht. Hij regeerde een rijk dat zich uitstrekte van de Atlantische Oceaan tot de Stille Oceaan en meer dan een miljoen krijgers kon oproepen. Hoewel hij vastberaden en beslissend was in de omgang met zijn rijk, was hij zwak in de confrontatie met de onbekende indringers, wat gedeeltelijk leidde tot zijn ondergang.

Bronnen en verder lezen

• Berdan, Frances: "Moctezuma II: la Expansion del Imperio Mexica." Arqueología Mexicana XVII - 98 (juli-augustus 2009) 47-53.
• Hassig, Ross. Aztec Warfare: Imperial Expansion and Political Control. Norman and London: University of Oklahoma Press, 1988.
• Levy, vriend. . New York: Bantam, 2008.
• Matos Moctezuma, Eduardo. "Moctezuma II: la Gloria del Imperio." Arqueología Mexicana XVII - 98 (juli-augustus 2009) 54-60.
• Smith, Michael. De Azteken. 1988. Chichester: Wiley, Blackwell. Derde editie, 2012.
• Thomas, Hugh ... New York: Touchstone, 1993.
• Townsend, Richard F. De Azteken. 1992, Londen: Thames and Hudson. Derde editie, 2009
• Vela, Enrique. "Moctezuma Xocoyotzin, El que se muestra enojado, el joven. '" Arqueologia Mexicana Ed. Especial 40 (okt 2011), 66-73.