Dramatische ironie, ook bekend als tragische ironie, is een gelegenheid in een toneelstuk, film of ander werk waarin de woorden of acties van een personage een betekenis overbrengen die niet door het personage wordt waargenomen maar door het publiek wordt begrepen. Negentiende-eeuwse criticus Connop Thirlwall wordt vaak gecrediteerd met het ontwikkelen van de moderne notie van dramatische ironie, hoewel het concept oud is en Thirwall zelf nooit de term gebruikte.
Voorbeelden en observaties
Dramatische ironie is diep zichtbaar in werken van tragedie; in feite wordt dramatische ironie soms gelijkgesteld met tragische ironie. In Sophocles '' Oedipus Rex 'bijvoorbeeld, merkt het publiek duidelijk lang voordat hij doet dat de handelingen van Oedipus tragische fouten zijn. In theater verwijst dramatische ironie naar een situatie waarin het publiek kennis heeft geweigerd aan een of meer van de personages op het podium. In het bovenstaande voorbeeld van dramatische ironie is het publiek zich ervan bewust dat de acties of woorden van een personage zijn ondergang zullen bewerkstelligen lang voordat het personage het beseft.
In "A Series of Unfortunate Events: The Bad Beginning and the Reptile Room," zegt Lemony Snicket, "Simpel gezegd, dramatische ironie is wanneer een persoon een onschadelijke opmerking maakt en iemand anders die het hoort iets weet waardoor de opmerking een anders, en meestal onaangenaam, bijvoorbeeld. Als je in een restaurant was en hardop zei: 'Ik kan niet wachten om de kalfsvleesmarsala die ik bestelde te eten', en er waren mensen in de buurt die wisten dat de kalfsvleesmala vergiftigd was en dat je zou sterven zodra je een hap nam, je situatie er een van dramatische ironie zou zijn. "
De functie van dramatische ironie is het ondersteunen van de interesse van de lezer, de nieuwsgierigheid wekken en een contrast creëren tussen de situatie van de personages en de aflevering die zich uiteindelijk ontvouwt. Dit leidt ertoe dat het publiek wacht in angst, anticipatie en hoop, wachtend op het moment waarop het personage de waarheid achter de gebeurtenissen van het verhaal leert. Lezers sympathiseren met de hoofdpersonen, vandaar de ironie.
In "Hitchcock" van Francois Trauffaut wordt Alfred Hitchcock geciteerd als zeggende: "Laten we aannemen dat er een bom onder deze tafel tussen ons zit. Er gebeurt niets, en dan ineens, 'Boem!' Er is een explosie, het publiek is verrast, maar voorafgaand aan deze verrassing heeft het een absoluut gewoon tafereel gezien, zonder speciaal gevolg. Laten we nu een nemen onzekerheid situatie. De bom bevindt zich onder de tafel en het publiek weet waarschijnlijk omdat ze de anarchist het daar hebben zien plaatsen. Het publiek is bewust dat de bom om één uur explodeert en dat er een klok in het decor zit. Het publiek kan zien dat het kwart voor één is. In deze omstandigheden wordt ditzelfde onschadelijke gesprek fascinerend omdat het publiek deelneemt aan de scène. Het publiek verlangt ernaar de personages op het scherm te waarschuwen: 'Je moet niet over zulke triviale zaken praten. Er is een bom onder je en die staat op ontploffen! ''