Biografie van Mustafa Kemal Atatürk, oprichter van de Republiek Turkije

Mustafa Kemal Atatürk (19 mei 1881-10 november 1938) was een Turkse nationalistische en militaire leider die de Republiek Turkije in 1923 oprichtte. Atatürk diende als de eerste president van het land van 1923 tot 1938. Hij hield toezicht op de doorgang van talloze hervormingen die waren verantwoordelijk voor het transformeren van Turkije in een moderne natiestaat.

Snelle feiten: Mustafa Kemal Atatürk

• Bekend om: Atatürk was een Turkse nationalist die de Republiek Turkije oprichtte.
• Ook gekend als: Mustafa Kemal Pasha
• Geboren: 19 mei 1881 in Salonica, Ottomaanse Rijk
• Ouders: Ali Rıza Efendi en Zubeyde Hanim
• Ging dood: 10 november 1938 in Istanbul, Turkije
• Echtgenoot: Latife Usakligil (m. 1923-1925)
• Kinderen: 13

Vroege leven

Mustafa Kemal Atatürk werd geboren op 19 mei 1881 in Salonica, toen onderdeel van het Ottomaanse rijk (nu Thessaloniki, Griekenland). Zijn vader Ali Riza Efendi is misschien etnisch Albanees, hoewel sommige bronnen beweren dat zijn familie bestond uit nomaden uit de regio Konya in Turkije. Ali Riza Efendi was een kleine plaatselijke functionaris en houthandelaar. Mustafa's moeder Zubeyde Hanim was een Turkse Turkse of mogelijk Macedonische vrouw met blauwe ogen die (ongewoon voor die tijd) kon lezen en schrijven. Zubeyde Hanim wilde dat haar zoon religie studeerde, maar Mustafa zou opgroeien met een seculiere wending. Het echtpaar kreeg zes kinderen, maar alleen Mustafa en zijn zus Makbule Atadan overleefden tot volwassenheid.

Religieuze en militaire opvoeding

Als jonge jongen ging Mustafa met tegenzin naar een religieuze school. Zijn vader stond hem later toe over te stappen naar de Semsi Efendi School, een seculiere privéschool. Toen Mustafa 7 was, stierf zijn vader.

Op 12-jarige leeftijd besloot Mustafa, zonder zijn moeder te raadplegen, dat hij het toelatingsexamen zou doen voor een militaire middelbare school. Hij ging vervolgens naar de Monastir Military High School en schreef zich in 1899 in voor de Ottomaanse Militaire Academie. In januari 1905 studeerde Mustafa af en begon zijn carrière in het leger.

Militaire loopbaan

Na jaren van militaire training trad Atatürk als kapitein het Ottomaanse leger in. Hij diende tot 1907 in het Vijfde Leger in Damascus. Daarna ging hij over naar Manastir, nu bekend als Bitola, in de Republiek Macedonië. In 1910 vocht hij om de Albanese opstand in Kosovo te onderdrukken. Zijn stijgende reputatie als militair werd het jaar daarop, tijdens de Italiaans-Turkse oorlog van 1911 tot 1912.

De Italiaans-Turkse oorlog is ontstaan ​​uit een overeenkomst uit 1902 tussen Italië en Frankrijk over de verdeling van Ottomaanse landen in Noord-Afrika. Het Ottomaanse rijk stond in die tijd bekend als de 'zieke man van Europa', dus andere Europese mogendheden besloten hoe de buit van de ineenstorting te delen, lang voordat het evenement daadwerkelijk plaatsvond. Frankrijk beloofde Italië de controle over Libië, dat toen uit drie Ottomaanse provincies bestond, in ruil voor niet-inmenging in Marokko.

Italië lanceerde in september 1911 een enorm leger van 150.000 man tegen Ottomaans Libië. Atatürk was een van de Ottomaanse bevelhebbers die deze invasie afsloeg met slechts 8.000 reguliere troepen, plus 20.000 lokale Arabische en Bedoeïense milities. Hij was de sleutel tot de Ottomaanse overwinning van december 1911 in de Slag om Tobruk, waarbij 200 Turkse en Arabische jagers 2.000 Italianen tegenhielden en hen terugdreven uit de stad Tobruk..

Ondanks dit dappere verzet overweldigde de Ottomanen. In het Verdrag van Ouchy in oktober 1912 gaf het Ottomaanse Rijk de controle weg over de provincies Tripolitania, Fezzan en Cyrenaica, die Italiaans Libië werden.

Balkanoorlogen

Terwijl de Ottomaanse controle over het rijk uitgehold werd, verspreidde etnisch nationalisme zich over de verschillende volkeren van de Balkanregio. In 1912 en 1913 braken er twee keer etnische conflicten uit in de Eerste en Tweede Balkanoorlogen.

In 1912 viel de Balkanliga (bestaande uit het nieuwe onafhankelijke Montenegro, Bulgarije, Griekenland en Servië) het Ottomaanse rijk aan om de controle weg te nemen over gebieden die werden gedomineerd door hun respectieve etnische groepen die nog onder Ottomaanse soevereiniteit stonden. Door suzerainty behoudt een natie interne autonomie, terwijl een andere natie of regio buitenlands beleid en internationale betrekkingen controleert. De Ottomanen, inclusief de troepen van Atatürk, verloren de Eerste Balkanoorlog. Het volgende jaar tijdens de Tweede Balkanoorlog herwonnen de Ottomanen een groot deel van het grondgebied van Thracië dat in beslag was genomen door Bulgarije.

Dit gevecht aan de rafelige randen van het Ottomaanse rijk werd gevoed door etnisch nationalisme. In 1914 veroorzaakte een verwante etnische en territoriale spuwing tussen Servië en het Oostenrijks-Hongaarse rijk een kettingreactie die al snel alle Europese mogendheden betrok bij wat de Eerste Wereldoorlog zou worden.

Wereldoorlog I en Gallipoli

De Eerste Wereldoorlog was een cruciale periode in het leven van Atatürk. Het Ottomaanse rijk sloot zich aan bij zijn bondgenoten (Duitsland en het Oostenrijks-Hongaarse rijk) om de centrale mogendheden te vormen, vechtend tegen Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en Italië. Atatürk voorspelde dat de geallieerde mogendheden het Ottomaanse rijk in Gallipoli zouden aanvallen; hij beval daar de 19e divisie van het vijfde leger.

Onder leiding van Atatürk hielden de Turken een Britse en Franse poging af om het schiereiland Gallipoli te bereiken, waardoor de geallieerden een belangrijke nederlaag werden toegebracht. Groot-Brittannië en Frankrijk stuurden in totaal 568.000 mannen in de loop van de Gallipoli-campagne, waaronder een groot aantal Australiërs en Nieuw-Zeelanders. Hiervan werden 44.000 gedood en bijna 100.000 gewond. De Ottomaanse kracht was kleiner en telde ongeveer 315.500 mannen, van wie ongeveer 86.700 werden gedood en meer dan 164.000 gewond.

De Turken hielden vast aan de hoge grond in Gallipoli en hielden de geallieerde troepen vast aan de stranden. Deze bloedige maar succesvolle defensieve actie vormde een van de belangrijkste onderdelen van het Turkse nationalisme in de komende jaren, en Atatürk stond in het middelpunt van dit alles.

Na de geallieerde terugtrekking uit Gallipoli in januari 1916 vocht Atatürk succesvolle veldslagen tegen het Russische keizerlijke leger in de Kaukasus. In maart 1917 kreeg hij het bevel over het hele tweede leger, hoewel hun Russische tegenstanders zich vrijwel onmiddellijk terugtrokken vanwege het uitbreken van de Russische revolutie.

De sultan was vastbesloten om de Ottomaanse verdedigingswerken in Arabië te versterken en overwon Atatürk om naar Palestina te gaan nadat de Britten Jeruzalem in december 1917 hadden veroverd. Hij schreef aan de regering en merkte op dat de situatie in Palestina hopeloos was en stelde voor dat een nieuwe defensieve positie worden gevestigd in Syrië. Toen Constantinopel dit plan verwierp, nam Atatürk ontslag en keerde terug naar de hoofdstad.

Terwijl de nederlaag van de Centrale Bevoegdheden opdoemde, keerde Atatürk opnieuw terug naar het Arabische schiereiland om toezicht te houden op een ordelijke terugtocht. De Ottomaanse strijdkrachten verloren de Slag om Megiddo in september 1918. Dit was het begin van het einde van de Ottomaanse wereld. In oktober en begin november organiseerde Atatürk, onder een wapenstilstand met de geallieerde mogendheden, de terugtrekking van de resterende Ottomaanse strijdkrachten in het Midden-Oosten. Hij keerde terug naar Constantinopel op 13 november 1918 om te zien dat het bezet was door de zegevierende Britten en Fransen. Het Ottomaanse rijk was niet meer.

Turkse onafhankelijkheidsoorlog

Atatürk kreeg de opdracht om het gescheurde Ottomaanse leger in april 1919 te reorganiseren, zodat het tijdens de overgang voor interne veiligheid kon zorgen. In plaats daarvan begon hij het leger te organiseren in een nationalistische verzetsbeweging. Hij gaf de Amasya-circulaire uit in juni van dat jaar en waarschuwde dat de onafhankelijkheid van Turkije in gevaar was.

Mustafa Kemal had op dat punt gelijk. Het Verdrag van Sevres, ondertekend in augustus 1920, riep op tot de verdeling van Turkije tussen Frankrijk, Groot-Brittannië, Griekenland, Armenië, de Koerden en een internationale strijdmacht in de Bosporusstraat. Alleen een kleine staat rond Ankara zou in Turkse handen blijven. Dit plan was volkomen onaanvaardbaar voor Atatürk en zijn Turkse collega-nationalisten. In feite betekende het oorlog.

Groot-Brittannië nam het voortouw bij het oplossen van het Turkse parlement en het sterk bewapenen van de sultan om zijn resterende rechten af ​​te tekenen. Als reactie hierop riep Atatürk een nieuwe nationale verkiezing uit en liet hij een afzonderlijk parlement installeren, met zichzelf als spreker. Dit stond bekend als de Grote Nationale Vergadering van Turkije. Toen de geallieerde bezettingsmacht Turkije probeerde te verdelen volgens het Verdrag van Sevres, stelde de Grote Nationale Vergadering (GNA) een leger samen en lanceerde de Oorlog van Turkse Onafhankelijkheid.

Gedurende 1921 registreerde het GNA-leger onder Atatürk overwinning na overwinning tegen de naburige machten. Tegen het najaar hadden Turkse nationalistische troepen de bezettende machten uit het Turkse schiereiland geduwd.

republiek van Turkije

Op 24 juli 1923 ondertekenden de GNA en de Europese mogendheden het Verdrag van Lausanne, waarbij een volledig soevereine Republiek Turkije werd erkend. Als de eerste gekozen president van de nieuwe Republiek zou Atatürk een van 's werelds snelste en meest effectieve moderniseringscampagnes ooit leiden.

Atatürk schafte het ambt van het moslimkalifaat af, wat gevolgen had voor de hele islam. Er werd echter elders geen nieuwe kalief benoemd. Atatürk heeft ook geseculariseerd onderwijs, waardoor de ontwikkeling van niet-religieuze basisscholen voor zowel meisjes als jongens wordt aangemoedigd.

In 1926, in de meest radicale hervorming tot nu toe, heeft Atatürk de islamitische rechtbanken afgeschaft en seculier civiel recht in heel Turkije ingesteld. Vrouwen hadden nu gelijke rechten om eigendom te erven en van hun echtgenoot te scheiden. De president zag vrouwen als een essentieel onderdeel van het personeelsbestand als Turkije een rijke moderne natie zou worden. Ten slotte verving Atatürk het traditionele Arabische schrift voor geschreven Turks door een nieuw alfabet op basis van het Latijn.

Dood

Mustafa Kemal werd bekend als Atatürk, wat 'grootvader' of 'voorouder van de Turken' betekent, vanwege zijn centrale rol bij het oprichten en leiden van de nieuwe, onafhankelijke staat Turkije. Atatürk stierf op 10 november 1938 aan levercirrose als gevolg van overmatig alcoholgebruik. Hij was 57 jaar oud.

nalatenschap

Tijdens zijn dienst in het leger en zijn 15 jaar als president legde Atatürk de basis voor de moderne Turkse staat. Hoewel zijn beleid vandaag de dag nog steeds wordt besproken, staat Turkije als een van de succesverhalen van de 20e eeuw, grotendeels te wijten aan de hervormingen van Atatürk.

bronnen

• Gingeras, Ryan. "Mustafa Kemal Atatürk: erfgenaam van een rijk." Oxford University Press, 2016.
• Mango, Andrew. "Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey." Overlook Press, 2002.