Murasaki Shikibu (ca. 976-978 - ca. 1026-1031) staat bekend om het schrijven van wat wordt beschouwd als 's werelds eerste roman, Het verhaal van Genji. Shikibu was een romanschrijver en een hofbediende van keizerin Akiko van Japan. Ook bekend als Lady Murasaki, haar echte naam is niet bekend. "Murasaki" betekent "violet" en is mogelijk ontleend aan een personage uit Het verhaal van Genji.
Murasaki Shikibu werd geboren als lid van de gekweekte Fujiwara-familie in Japan. Een overgrootvader van vaders kant was een dichter geweest, net als haar vader, Fujiwara Tamatoki. Ze werd samen met haar broer opgeleid, waaronder Chinees leren en schrijven.
Murasaki Shikibu was getrouwd met een ander lid van de uitgebreide Fujiwara-familie, Fujiwara Nobutaka, en ze hadden een dochter in 999. Haar man stierf in 1001. Ze leefde rustig tot 1004, toen haar vader gouverneur van de provincie Echizen werd.
Murasaki Shikibu werd naar het Japanse keizerlijke hof gebracht, waar ze de keizerin Akiko, de partner van keizer Ichijo, bijwoonde. Gedurende twee jaar, vanaf ongeveer 1008, legde Murasaki in een dagboek vast wat er aan de rechtbank gebeurde en wat zij ervan vond.
Ze gebruikte een deel van wat ze in dit dagboek had vastgelegd om een fictief verslag te schrijven van een prins genaamd Genji - en daarom de eerste bekende roman. Het boek, dat vier generaties beslaat via de kleinzoon van Genji, was waarschijnlijk bedoeld om hardop te worden voorgelezen aan haar belangrijkste publiek, vrouwen.
Nadat keizer Ichijo in 1011 stierf, trok Murasaki zich terug, misschien in een klooster.
Het boek Het verhaal van Genji werd in 1926 in het Engels vertaald door Arthur Waley.