De Frans-Amerikaanse kunstenaar Marcel Duchamp (1887-1968) was een innovator en werkte op verschillende media zoals schilderkunst, beeldhouwkunst, collages, korte films, body art en gevonden voorwerpen. Bekend als zowel een pionier als een onruststoker, wordt Duchamp geassocieerd met verschillende moderne kunststromingen, waaronder dadaïsme, kubisme en surrealisme, en wordt gecrediteerd voor het effenen van de weg voor pop, minimale en conceptuele kunst.
Duchamp werd geboren op 28 juli 1887, het vierde kind van zeven geboren Lucie en Eugene Duchamp. Zijn vader was notaris, maar er zat kunst in de familie. Twee van Duchamps oudere broers waren succesvolle kunstenaars: de schilder Jacques Villon (1875-1963) en de beeldhouwer Raymond Duchamp-Villon (1876-1918). Bovendien was moeder Lucie van Duchamp een amateur-kunstenaar en zijn grootvader was een graveur. Toen Duchamp volwassen werd, steunde Eugene gewillig de carrière van zijn zoon Marcel in de kunst.
Duchamp maakte zijn eerste schilderij, Kerk in Blainville, op 15-jarige leeftijd en ingeschreven aan de Academie Jullian aan de École des Beaux-Arts in Parijs. In een reeks interviews die na zijn dood werden gepubliceerd, wordt geciteerd dat Duchamp zei dat hij zich geen van de leraren kon herinneren die hij had, en dat hij de ochtend doorbracht met biljarten in plaats van naar de studio te gaan. Hij eindigde flunken na een jaar.
Het artistieke leven van Duchamp besloeg verscheidene decennia, waarin hij zijn kunst steeds opnieuw uitvond, waarbij hij onderweg vaak de gevoeligheden van critici beledigde.
Duchamp bracht het grootste deel van die jaren afwisselend tussen Parijs en New York door. Hij mengde zich met de New Yorkse kunstscene en smeedde nauwe vriendschappen met de Amerikaanse kunstenaar Man Ray, historicus Jacques Martin Barzun, schrijver Henri-Pierre Roché, componist Edgar Varèse en schilders Francisco Picabia en Jean Crotti, onder anderen.
Marcel Duchamp, naakt afdalen van een trap nr. 2 (1912). Publiek domein.Naakt afdalen van een trap (nr. 2) beledigde de kubisten diep, want hoewel het het kleurenpalet en de vorm van het kubisme selecteerde, voegde het een verwijzing naar expliciete eeuwige beweging toe en werd het gezien als een ontmenselijkte weergave van het vrouwelijk naakt. Het schilderij creëerde ook een groot schandaal op de New York Armory Show van Europa in 1913, waarna Duchamp hartelijk werd omarmd door de menigte dadaïsten in New York.
Marcel Duchamp, fietswiel (1913). Dan Kitwood / Getty ImagesFietswiel (1913) was de eerste van de "readymades" van Duchamp: voornamelijk vervaardigde objecten met een of twee kleine aanpassingen aan de vorm. In Fietswiel, de vork en het wiel van een fiets zijn op een kruk gemonteerd.
The Bride Stripped Bare by the Bachelors, Even of Het grote glas (1915-1923) is een glazen venster met twee panelen met een afbeelding samengesteld uit loodfolie, lontdraad en stof. Het bovenste paneel toont een insectachtige bruid en het onderste paneel toont de silhouetten van negen vrijers, die hun aandacht op haar richten. Het werk brak tijdens verzending in 1926; Duchamp repareerde het ongeveer tien jaar later en zei: "Het gaat een stuk beter met de pauzes."
Er is een gerucht dat De fontein werd niet voorgelegd aan de New York Independents Art Show van Duchamp, maar eerder door de barones Elsa von Freytag-Loringhoven, een andere Dada-kunstenaar die met gender- en performance-kunst speelde en een van de meer schandelijke personages uit de New Yorkse kunstscène was.
Hoewel het origineel al lang verdwenen is, zijn er 17 exemplaren in verschillende musea over de hele wereld, allemaal toegewezen aan Duchamp.
In 1923 zag Duchamp publiekelijk af van kunst en zei hij dat hij zijn leven aan schaken zou besteden. Hij was erg goed in schaken en zat in verschillende Franse schaaktoernooiteams. Min of meer stiekem ging hij echter van 1923 tot 1946 verder onder de naam Rrose Sélavy. Hij bleef ook readymades produceren.
Etant donnes was het laatste werk van Duchamp. Hij maakte het in het geheim en wilde het pas na zijn dood laten zien. Het werk bestaat uit een houten deur in een bakstenen frame. Binnen de deur zijn twee kijkgaten, waardoor de kijker een diep verontrustende scène kan zien van een naakte vrouw die op een bed van twijgen ligt en een verlicht gaslicht vasthoudt.