Josephine Baker (geboren Freda Josephine McDonald; 3 juni 1906-12 april 1975) was een in Amerika geboren zangeres, danseres en burgerrechtenactivist die het Parijse publiek in de jaren 1920 overweldigde om een van de populairste artiesten in Frankrijk te worden. Ze bracht haar jeugd in armoede door in de VS voordat ze leerde dansen en succes vond op Broadway en daarna naar Frankrijk verhuisde. Toen racisme haar terugkeer naar de VS verzuurde, nam ze de zaak van burgerrechten op zich.
Josephine Baker werd geboren Freda Josephine McDonald op 3 juni 1906, in St. Louis, Missouri. Baker's moeder Carrie McDonald had gehoopt een danseres in de muziekzaal te zijn, maar verdiende haar brood met wassen. Haar vader Eddie Carso, was een drummer voor vaudeville-shows.
Baker verliet school op 8-jarige leeftijd om te werken voor een blanke vrouw als dienstmeid. Op 10-jarige leeftijd keerde ze terug naar school. Ze was getuige van de rel van East St. Louis in 1917 voordat ze wegliep toen ze 13 was. Na het kijken naar de dansers in een lokaal vaudeville-huis en het verbeteren van haar vaardigheden in clubs en straatoptredens, tourde ze door de Verenigde Staten met de Jones Family Band en de Dixie Steppers, komische skits uitvoeren.
Op 16-jarige leeftijd begon Baker te dansen in een tournee-show in Philadelphia, Pennsylvania, waar haar grootmoeder woonde. Tegen die tijd was ze al twee keer getrouwd: met Willie Wells in 1919 en met Will Baker, van wie ze haar achternaam nam, in 1921.
In augustus 1922 sloot Baker zich aan bij de koorlijn van de tournee "Shuffle Along"" in Boston, Massachusetts voordat hij naar New York City verhuisde om op te treden met de "Chocolate Dandies"in de Cotton Club en met de vloershow in de Plantation Club in Harlem. Het publiek hield van haar clowning, beroving, improviserende komische stijl, voorafschaduwend haar stijl als een entertainer.
In 1925 verhuisde Baker naar Parijs, Frankrijk, meer dan het dubbele van haar salaris in New York tot $ 250 per week om te dansen in het Théâtre des Champs Elysées in "La Revue Nègre" met andere Afro-Amerikaanse dansers en muzikanten, waaronder jazzster Sidney Bechet. Haar speelstijl, aangeduid als Le Jazz Hot en Danse Sauvage, nam haar mee naar internationale faam op de golf van Franse intoxicatie voor Amerikaanse jazz en exotische naaktheid. Ze trad soms op met slechts een verenrok aan.
Ze werd een van de populairste entertainers van de muziekzaal in Frankrijk en bereikte sterrekeningen bij de Folies-Bergère-dansstudie in een G-string versierd met bananen. Ze werd al snel de favoriet van kunstenaars en intellectuelen zoals schilder Pablo Picasso, dichter E.E. Cummings, toneelschrijver Jean Cocteau en schrijver Ernest Hemingway. Baker werd een van de bekendste entertainers in Frankrijk en heel Europa, haar exotische, sensuele act versterkt de creatieve krachten die voortkomen uit de Harlem Renaissance in Amerika.
Ze zong voor het eerst professioneel in 1930 en maakte haar schermdebuut vier jaar later, en verscheen in verschillende films voordat de Tweede Wereldoorlog haar filmcarrière beknotte.
In 1936 keerde Baker terug naar de Verenigde Staten om op te treden in de "Ziegfield Follies", in de hoop zich te vestigen in haar thuisland, maar ze werd geconfronteerd met vijandigheid en racisme en ging snel terug naar Frankrijk. Ze trouwde met de Franse industrieel Jean Lion en verkreeg burgerschap uit het land dat haar had omarmd.
Tijdens de oorlog werkte Baker met het Rode Kruis en verzamelde inlichtingen voor het Franse verzet tijdens de Duitse bezetting van Frankrijk, door berichten te smokkelen die verborgen waren in haar bladmuziek en haar ondergoed. Ze vermaakte ook troepen in Afrika en het Midden-Oosten. De Franse regering eerde haar later met de Croix de Guerre en het Legioen van Eer.
Baker en haar vierde echtgenoot, Joseph "Jo" Bouillon, kochten een landgoed dat ze Les Milandes noemde in Castelnaud-Fayrac, in het zuidwesten van Frankrijk. Ze verhuisde haar familie daar uit St. Louis en adopteerde na de oorlog 12 kinderen van over de hele wereld, waardoor ze een 'werelddorp' en een 'showplace for Brotherhood' werd. Ze keerde terug naar het podium in de jaren 1950 om dit project te financieren.
Baker was in de VS in 1951 toen haar de dienst werd geweigerd in de beroemde Stork Club in New York City. Actrice Grace Kelly, die die avond in de club was, walgde van de racistische stomp en liep arm in arm uit met Baker in een blijk van steun, het begin van een vriendschap die zou duren tot Baker's dood.
Baker reageerde op het evenement door kruistocht voor raciale gelijkheid, weigerde te entertainen in clubs of theaters die niet waren geïntegreerd en doorbrak de kleurenbarrière bij veel instellingen. De media-strijd die daarop volgde, leidde bijna tot intrekking van haar visum door het ministerie van Buitenlandse Zaken. In 1963 sprak ze in maart in Washington aan de zijde van Martin Luther King Jr.
Het werelddorp van Baker viel in de jaren vijftig uiteen. Zij en Bouillon scheidden en in 1969 werd ze uit haar kasteel gezet, dat op een veiling werd verkocht om schulden te betalen. Kelly, toen prinses Grace van Monaco, gaf haar een villa. In 1973 raakte Baker romantisch betrokken bij de Amerikaan Robert Brady en begon aan haar comeback.
In 1975 was de terugkeer van Baker's Carnegie Hall een succes. In april trad ze op in het Bobino-theater in Parijs, de eerste van een geplande reeks optredens ter gelegenheid van de 50e verjaardag van haar debuut in Parijs. Maar twee dagen na die uitvoering, op 12 april 1975, stierf ze aan een beroerte op 68 in Parijs.
Op de dag van haar begrafenis liepen meer dan 20.000 mensen door de straten van Parijs om getuige te zijn van de processie. De Franse regering eerde haar met een saluut van 21 kanonnen, waardoor ze de eerste Amerikaanse vrouw werd die in Frankrijk werd begraven met militaire eer.
Baker was in het buitenland een groter succes gebleven dan in haar thuisland. Racisme heeft haar terugkeerbezoeken aangetast tot haar optreden in Carnegie Hall, maar ze had wereldwijd een grote invloed als een Afro-Amerikaanse vrouw die een jeugd van ontbering had overwonnen om een danseres, zangeres, actrice, burgerrechtenactivist en zelfs een spion te worden.