Art a Play van Yasmina Reza

Marc, Serge en Yvan zijn vrienden. Het zijn drie mannen van middelbare leeftijd met comfortabele middelen die al vijftien jaar bevriend zijn met elkaar. Omdat mannen van hun leeftijd vaak kansen missen om nieuwe mensen te ontmoeten en nieuwe vriendschappen te onderhouden, zijn hun hoffelijkheid tegenover en hun tolerantie voor elkaars eigenaardigheden en affiniteiten ruw gedragen.

Bij de opening van het stuk wordt Serge geslagen door zijn aankoop van een nieuw schilderij. Het is een modern kunstwerk (wit op wit) waarvoor hij tweehonderdduizend dollar heeft betaald. Marc kan niet geloven dat zijn vriend een wit-op-wit schilderij heeft gekocht voor zo'n extravagant bedrag.

Marc kon niets schelen over moderne kunst. Hij is van mening dat mensen nog een paar normen moeten hebben als het gaat om het bepalen van wat goede "kunst" is en daarom twee grand waard is.

Yvan raakt verstrikt in de argumenten van Marc en Serge. Hij vindt het schilderij of het feit dat Serge zoveel heeft uitgegeven om het zo aanstootgevend te krijgen niet als Marc, maar hij is niet zo dol op het stuk als Serge. Yvan heeft zijn eigen echte problemen. Hij is van plan een bruiloft met een verloofde die "Bridezilla" is geworden en een groot aantal egoïstische en onredelijke familieleden. Yvan probeert zich naar zijn vrienden te wenden voor steun, maar wordt zowel door Marc als Serge uitgelachen omdat ze geen sterke mening hebben in hun oorlog over het wit op wit schilderij.

Het stuk culmineert in een confrontatie tussen de drie sterke persoonlijkheden. Ze gooien elke persoonlijke keuze waar de anderen het niet mee eens zijn en kijken neer op elkaars gezichten. Een kunstwerk, een visuele en externe weergave van innerlijke waarden en schoonheid, zorgt ervoor dat Marc, Yvan en Serge zichzelf en hun relaties tot in de kern bevragen.  

Aan zijn einde overhandigt Serge Marc een viltstift en daagt hem uit om zijn wit op wit, tweehonderdduizend dollar, aanbeden, een kunstwerk te tekenen. Hoe ver zal Marc gaan om te bewijzen dat hij echt niet gelooft dat dit schilderij eigenlijk kunst is?

Productiedetails

• Instelling: De hoofdkamers van drie verschillende flats. Alleen een verandering in het schilderij boven de mantel bepaalt of de flat van Marc, Yvan of Serge is.
• Tijd: Het heden
• Gegoten grootte: Dit spel is geschikt voor 3 mannelijke acteurs.

Rollen

• Marc: Marc is een sterk eigenzinnige man als het gaat om wat hij waardeert en een uiterst neerbuigende naar wat hij helemaal niet waardeert. De gevoelens van anderen spelen geen rol bij zijn beslissingen of filteren niet de manier waarop hij met hen en over hen praat. Alleen zijn vriendin en haar homeopathische remedies voor stress lijken invloed te hebben op zijn sterke en acerbische persoonlijkheid. Aan zijn muur boven zijn mantel hangt een figuratief schilderij dat wordt beschreven als "pseudo-Vlaams" van een zicht op Carcassonne.
• Serge: Serge heeft volgens Marc onlangs een duik genomen in de wereld van de moderne kunst en is hals over kop gevallen met een nieuw respect ervoor. Moderne kunst spreekt tot iets in hem dat logisch is en dat hij mooi vindt. Serge heeft onlangs een scheiding ondergaan en heeft een vage kijk op het huwelijk en iedereen die op zoek is naar een verbintenis met een andere persoon. Zijn regels voor het leven, vriendschap en kunst gingen uit het raam met zijn huwelijk en nu heeft hij vrede gevonden in het rijk van de moderne kunst waar de oude regels worden weggegooid en acceptatie en instinct bepalen wat waardevol is.
• Yvan: Yvan is minder hooggespannen dan zijn twee vrienden over kunst, maar hij heeft zijn eigen problemen in het leven en de liefde die hem net zo neurotisch maken als Marc en Serge zijn. Hij begint het stuk benadrukt over zijn aanstaande bruiloft en op zoek naar een beetje steun. Hij vindt er geen. Hoewel de fysieke productie van kunst op canvas minder voor hem betekent dan voor de anderen, is hij meer afgestemd op de psychologische reacties en redeneringen achter dergelijke reacties dan Marc of Serge. Dat aspect van zijn persoonlijkheid dwingt hem de tussenpersoon te worden in dit gevecht tussen vrienden en waarom hij door beiden wordt kleineren. Hij geeft eigenlijk meer om hun gevoelens en welzijn dan om hem of elkaar. Het schilderij boven de schoorsteenmantel in zijn flat wordt beschreven als 'een beetje beklad'. Het publiek komt er later achter dat Yvan de kunstenaar is.

Technische benodigdheden

Kunst is licht op technische vereisten voor productie. Productienotities specificeren de behoefte aan slechts één set van een mannenflat, "zo uitgekleed en neutraal mogelijk." Het enige object dat tussen scènes moet veranderen, is het schilderij. Serge's flat heeft het wit op wit canvas, Marc's heeft uitzicht op Carcassonne, en voor Yvan is het schilderij de "bekladder".

Af en toe leveren de acteurs opzij aan het publiek. Marc, Serge of Yvan stappen om de beurt uit de actie en spreken het publiek rechtstreeks aan. Veranderingen in de verlichting tijdens deze aspecten helpen het publiek de onderbreking van de actie te begrijpen.

Er zijn geen kostuumveranderingen nodig en er zijn weinig rekwisieten nodig voor deze productie. De toneelschrijver wil dat het publiek zich richt op de kunst, de vriendschappen en de vragen die het stuk oproept.

Productie geschiedenis

Kunst is geschreven in het Frans voor een Frans publiek door toneelschrijver Yasmina Reza. Het is sinds zijn debuut in 1996 vele malen vertaald en geproduceerd in vele landen. Kunst werd gespeeld op Broadway in het Royale Theater in 1998 voor een serie van 600 shows. Het speelde Alan Alda als Marc, Victor Garber als Serge en Alfred Molina als Yvan.

• Inhoudsproblemen: Taal

Dramatists Play Service heeft de productierechten voor Kunst (vertaald door Christopher Hampton). Vragen voor het produceren van het spel kunnen worden gedaan via de website.