Annie Besant, ketter

Bekend om:  Annie Besant staat bekend om haar vroege werk in atheïsme, vrijdenken en geboortebeperking, en voor haar latere werk in de theosofische beweging.

data: 1 oktober 1847 - 20 september 1933

"Vergeet nooit dat het leven alleen nobel geïnspireerd en terecht geleefd kan worden als je het moedig en dapper neemt, als een prachtig avontuur waarin je een onbekend land gaat verkennen, veel vreugde zult ontmoeten, vele kameraden vindt, om te winnen en verlies menige strijd. " (Annie Besant)

Hier is een vrouw wiens onorthodoxe religieuze opvattingen eerst atheïsme en vrijdenken en later theosofie omvatten: Annie Besant.

Geboren als Annie Wood, werd haar jeugd in de middenklasse gekenmerkt door economische strijd. Haar vader stierf toen ze vijf was en haar moeder kon de eindjes niet aan elkaar knopen. Vrienden betaalden voor de opvoeding van Annie's broer; Annie is opgeleid op een thuisschool die wordt gerund door een vriendin van haar moeder.

Op 19-jarige leeftijd trouwde Annie met de jonge Eerwaarde Frank Besant en binnen vier jaar kregen ze een dochter en een zoon. Annie's opvattingen begonnen te veranderen. Ze vertelt in haar autobiografie dat ze in haar rol als echtgenote probeerde de parochianen van haar man te helpen die in nood waren, maar ze ging geloven dat om armoede en lijden te verlichten, diepere sociale veranderingen nodig waren buiten de onmiddellijke dienstverlening.

Haar religieuze opvattingen begonnen ook te veranderen. Toen Annie Besant weigerde de communie bij te wonen, beval haar man haar het huis uit te gaan. Ze waren juridisch gescheiden en Frank had de voogdij over hun zoon. Annie en haar dochter gingen naar Londen, waar Annie zich al snel losmaakte van het christendom, een vrijdenker en atheïst werd en in 1874 lid werd van de Secular Society.

Al snel werkte Annie Besant voor de radicale krant National Reformer, wiens redacteur Charles Bradlaugh ook een leider was in de seculiere (niet-religieuze) beweging in Engeland. Samen schreven Bradlaugh en Besant een boek waarin ze pleiten voor anticonceptie, waarmee ze een gevangenisstraf van 6 maanden kregen voor 'obsceen smaad'. De straf werd in hoger beroep vernietigd en Besant schreef een ander boek waarin anticonceptie werd bepleit, De wetten van de bevolking. Publiciteit die dit boek aan de kaak stelde, bracht Besants echtgenoot ertoe om de voogdij over hun dochter te zoeken en te verkrijgen.

In de jaren 1880 zette Annie Besant haar activisme voort. Ze sprak en schreef tegen ongezonde industriële omstandigheden en lage lonen voor jonge fabrieksvrouwen en leidde in 1888 de Match Girls 'Strike. Ze werkte als gekozen lid van de London School Board voor gratis maaltijden voor arme kinderen. Ze was een veelgevraagd spreker voor vrouwenrechten en bleef werken aan legalisatie en meer beschikbare informatie over anticonceptie. Ze behaalde een bachelordiploma aan de London University. En zij bleef spreken en schrijven om vrijdenken en atheïsme te verdedigen en het christendom te bekritiseren. Een pamflet schreef ze, in 1887 met Charles Bradlaugh, "Why I Do Believe in God" wijd verspreid door de secularisten en wordt nog steeds beschouwd als een van de beste samenvattingen van argumenten die atheïsme verdedigen.

In 1887 bekeerde Annie Besant zich tot theosofie nadat ze Madame Blavatsky had ontmoet, een spiritualist die in 1875 de Theosophical Society had opgericht. Besant paste haar vaardigheden, energie en enthousiasme snel toe op deze nieuwe religieuze zaak. Madame Blavatsky stierf in 1891 bij Besant thuis. De Theosophical Society was opgesplitst in twee takken, met Besant als president van één tak. Ze was een populaire schrijver en spreker voor theosofie. Ze werkte vaak samen met Charles Webster Leadbeater in haar theosofische geschriften.

Annie Besant verhuisde naar India om hindoeïstische ideeën (karma, reïncarnatie, nirvana) te bestuderen die fundamenteel waren voor de theosofie. Haar theosofische ideeën brachten haar ook aan het werk voor vegetarisme. Ze keerde vaak terug om te spreken voor theosofie of voor sociale hervorming, bleef actief in de Britse verkiezingsbeweging en een belangrijke spreker voor vrouwenkiesrecht. In India, waar haar dochter en zoon bij haar kwamen wonen, werkte ze voor Indian Home Rule en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog geïnterneerd voor dat activisme. Ze woonde in India tot haar dood in Madras in 1933.

Annie Besant, een ketter die weinig aandacht schonk aan wat mensen van haar dachten, riskeerde veel voor haar ideeën en gepassioneerde verplichtingen. Annie Besant paste haar compassie en logisch denken toe op de problemen van haar tijd, van mainline-christendom als pastor-vrouw, tot radicale vrijdenker, atheïst en sociale hervormer, tot theosofische docent en schrijver..

Meer informatie:

• Annie Besant
  • Annie Besant
  • Victorian Web's collectie over Annie Besant
  • Annie Besant over vegetarisme

• Madame Blavatsky (H. P. Blavatsky)
  • een repliek van de president van de Theosophical Society voor materiaal op het Victoriaanse web over Madame Blavatsky en de Theosophical Society

Over dit artikel:

Auteur: Jone Johnson Lewis
Titel: "Annie Besant, Heretic"
Deze URL: http://womenshistory.about.com/od/freethought/a/annie_besant.htm