Ionisch is een van de drie bouwstijlen van kolomstijlen die in het oude Griekenland werden gebruikt en de Ionische orde is een van de vijf klassieke orden van architectuur. Slanker en sierlijker dan de mannelijke Dorische stijl, een Ionische kolom heeft rolvormige ornamenten op de hoofdstad, die zich aan de bovenkant van de kolomschacht bevindt.
Ionische zuilen zouden een meer vrouwelijke reactie zijn op de eerdere Dorische orde. De oude Romeinse militaire architect Vitruvius (ca. 70-15 v.Chr.) Schreef dat Ionisch ontwerp 'een passende combinatie was van de ernst van het Dorische en de delicatesse van het Korinthische'. Architecturale stijlen die Ionische kolommen gebruiken zijn Klassiek, Renaissance en Neoklassiek.
Ionische zuilen zijn op het eerste gezicht gemakkelijk te herkennen, gedeeltelijk vanwege hun voluten. Een volute is het onderscheidende spiraalvormige whorlontwerp, zoals een spiraalvormige schil, kenmerkend voor de Ionische hoofdstad. Deze ontwerpeigenschap, statig en sierlijk als het kan zijn, presenteerde veel problemen voor vroege architecten.
De ronde versieringen die een Ionisch kapitaal versieren, creëren een inherent structureel probleem - hoe kan een cirkelvormige kolom een lineair kapitaal herbergen? In reactie hierop worden sommige Ionische kolommen "tweezijdig" met een zeer breed paar voluten, terwijl andere in vier zijden of twee smallere paren boven op de as persen. Sommige Ionische architecten vonden het laatste ontwerp te verkiezen vanwege zijn symmetrie.
Maar hoe is het volute ontstaan? Volutes en hun oorsprong zijn op vele manieren beschreven. Misschien zijn het decoratieve rollen bedoeld om communicatieontwikkelingen op lange afstand van het oude Griekenland te symboliseren. Sommigen verwijzen naar voluten als krullend haar bovenop een slanke schacht of zelfs een ramshoorn, maar deze overpeinzingen doen weinig om uit te leggen waar de ornamenten vandaan komen. Anderen zeggen dat het hoofdontwerp van een Ionische kolom een belangrijk kenmerk van de vrouwelijke biologie vertegenwoordigt - de eierstokken. Met ei-en-pijl decoratie tussen de voluten, moet deze vruchtbare verklaring niet snel worden afgewezen.
Hoewel Ionische kolommen het gemakkelijkst te herkennen zijn aan hun voluten, hebben ze andere unieke kenmerken waardoor ze zich ook onderscheiden van Dorische en Korinthische equivalenten. Waaronder:
Hoewel de inspiratie achter de Ionische stijl onbekend is, is de oorsprong goed vastgelegd. Het ontwerp is ontstaan in de 6e eeuw voor Christus Ionia, een oostelijke regio van het oude Griekenland. Dit gebied wordt tegenwoordig niet meer de Ionische Zee genoemd, maar maakt deel uit van de Egeïsche Zee, ten oosten van het vasteland waar de Doriërs woonden. Ioniërs migreerden van het vasteland rond 1200 voor Christus.
Het Ionische ontwerp is ontstaan rond 565 voor Christus van de Ionische Grieken, een oude stam die het Ionische dialect sprak en woonde in steden rond een gebied dat nu Turkije heet. Twee vroege voorbeelden van Ionische zuilen staan nog steeds in het huidige Turkije: de Tempel van Hera in Samos (ca. 565 v.Chr.) en de Tempel van Artemis in Efeze (ca. 325 v.Chr.). Deze twee steden zijn vaak bestemmingspunten voor mediterrane cruises in Griekenland en Turkije vanwege hun architecturale en culturele pracht.
Tweehonderd jaar na hun geïsoleerde begin, werden Ionische zuilen gebouwd op het vasteland van Griekenland. De Propylaia (ca. 435 v.Chr.), de Tempel van Athena Nike (ca. 425 v.Chr.) en de erechtheum (ca. 405 v.Chr.) zijn vroege voorbeelden van Ionische zuilen in Athene.
Er waren een aantal belangrijke Ionische architecten die hebben bijgedragen aan het succes van de Ionische stijl. Priene, een Ionische stad in het oude Griekenland aan de westkust van het huidige Turkije, was de thuisbasis van de filosoof Bias en andere belangrijke Ionische ontwerpers, zoals:
Westerse architectuur is gevuld met voorbeelden van Ionische zuilen. Deze kolomstijl is te vinden in enkele van de meest prestigieuze en historische gebouwen ter wereld, zoals de volgende voorbeelden.