Tlaxcallan Meso-Amerikaans bolwerk tegen de Azteken

Tlaxcallan was een stadstad in de late postclassicistische periode, gebouwd rond 1250 na Christus op de toppen en hellingen van verschillende heuvels aan de oostkant van het bekken van Mexico in de buurt van het hedendaagse Mexico-stad. Het was de hoofdstad van een gebied dat bekend staat als Tlaxcala, een relatief kleine gemeente (1.400 vierkante kilometer of ongeveer 540 vierkante mijl), die tegenwoordig in het noordelijke deel van de regio Pueblo-Tlaxcala in Mexico ligt. Het was een van de weinige koppige hold-outs die nooit door het machtige Azteekse rijk waren veroverd. Het was zo koppig dat Tlaxcallan de kant van de Spanjaarden koos en de omverwerping van het Azteekse rijk mogelijk maakte.

Een gevaarlijke vijand

De Texcalteca (zoals de mensen van Tlaxcala worden genoemd) deelden gedeelde technologie, sociale vormen en culturele elementen van andere Nahua-groepen, waaronder de oorsprongsmythe van Chichemec-migranten die zich in centraal Mexico vestigden en de adoptie van landbouw en cultuur van de Tolteken. Maar ze zagen de Aztec Triple Alliance als een gevaarlijke vijand en verzetten zich fel tegen de plaatsing van een imperiaal apparaat in hun gemeenschappen.

Tegen 1519, toen de Spanjaarden arriveerden, had Tlaxcallan naar schatting 22.500-48.000 mensen in een gebied van slechts 4,5 vierkante kilometer (1.3 vierkante mijl of 1100 acres), met een bevolkingsdichtheid van ongeveer 50-107 per hectare en binnenlandse en openbare architectuur ongeveer 3 km2 (740 ac) van de site.

De stad

In tegenstelling tot de meeste Meso-Amerikaanse hoofdsteden van die tijd, waren er geen paleizen of piramides in Tlaxcallan, en slechts relatief weinig en kleine tempels. In een reeks voetgangersenquêtes, Fargher et al. vond 24 pleinen verspreid over de stad, variërend in grootte van 450 tot 10.000 vierkante meter - tot ongeveer 2,5 hectare groot. De pleinen zijn ontworpen voor openbaar gebruik; enkele kleine lage tempels werden aan de randen gemaakt. Geen van de pleinen lijkt een centrale rol te hebben gespeeld in het leven van de stad.

Elk plein werd omringd door terrassen waarop gewone huizen werden gebouwd. Er is weinig bewijs voor sociale stratificatie; de meest arbeidsintensieve constructie in Tlaxcallan is die van de residentiële terrassen: misschien 50 kilometer (31 mijl) van dergelijke terrassen zijn gemaakt in de stad.

De belangrijkste stedelijke zone was verdeeld in ten minste 20 buurten, elk gericht op zijn eigen plein; elk werd waarschijnlijk beheerd en vertegenwoordigd door een ambtenaar. Hoewel er geen gouvernementeel complex in de stad is, heeft de site van Tizatlan, gelegen op ongeveer 1 km buiten de stad over onbewoond ruig terrein, mogelijk in die rol gespeeld.

Regeringscentrum van Tizatlan

De openbare architectuur van Tizatlan is even groot als het paleis van de Azteekse koning Nezahualcoyotl in Texcoco, maar in plaats van de typische paleisindeling van kleine patio's omringd door grote aantallen woonkamers, bestaat Tizatlan uit kleine kamers omringd door een enorm plein. Geleerden geloven dat het functioneerde als een centrale plaats voor het pre-veroveringsgebied van Tlaxcala, waar het maar liefst 162.000 tot 250.000 personen verspreid over de staat in ongeveer 200 kleine steden en dorpen diende.

Tizatlan had geen paleis of residentie, en Fargher en collega's beweren dat de locatie van de site buiten de stad, zonder woningen en met kleine kamers en grote pleinen, het bewijs is dat Tlaxcala als een onafhankelijke republiek functioneerde. De macht in de regio was in handen van een regerende raad in plaats van een erfelijke vorst. Ethnohistorische rapporten suggereren dat een raad van 50-200 ambtenaren Tlaxcala regeerde.

Hoe zij onafhankelijkheid handhaafden

De Spaanse veroveraar Hernán Cortés zei dat de Texcalteca hun onafhankelijkheid behielden omdat ze in vrijheid leefden: ze hadden geen op regeringen gecentreerde regering en de samenleving was egalitair in vergelijking met veel van de rest van Meso-Amerika. En Fargher en medewerkers denken dat dat klopt.

Tlaxcallan verzette zich tegen opname in het Triple Alliance-imperium ondanks dat het er volledig omheen was en ondanks talloze Azteken militaire campagnes ertegen. Azteekse aanvallen op Tlaxcallan behoorden tot de meest bloedige veldslagen van de Azteken; beide vroege historische bronnen Diego Muñoz Camargo en de Spaanse inquisitieleider Torquemada rapporteerden verhalen over de nederlagen die de laatste Azteekse koning Montezuma tot tranen brachten.

Ondanks de bewonderende opmerkingen van Cortes, zeggen veel etnohistorische documenten uit de Spaanse en de inheemse bronnen dat de voortdurende onafhankelijkheid van de staat Tlaxcala was omdat de Azteken hun onafhankelijkheid toestonden. In plaats daarvan beweerden de Azteken dat ze Tlaxcallan doelbewust hadden gebruikt als een plek om militaire trainingsevenementen voor Azteekse soldaten te verzorgen en als een bron voor het verkrijgen van offerlichamen voor keizerlijke rituelen, bekend als de Flowery Wars.

Er is geen twijfel dat de voortdurende gevechten met de Aztec Triple Alliance kostbaar waren voor Tlaxcallan, waardoor handelsroutes werden onderbroken en verwoesting werd aangericht. Maar toen Tlaxcallan zich tegenover het rijk hield, zag het een enorme toestroom van politieke dissidenten en ontwortelde families. Tot deze vluchtelingen behoorden Otomi- en Pinome-sprekers die op de vlucht waren voor keizerlijke controle en oorlogvoering van andere polities die vielen voor het Azteekse rijk. De immigranten vergrootten de militaire macht van Tlaxcala en waren zeer loyaal aan hun nieuwe staat.

Tlaxcallan Ondersteuning van het Spaans, of vice versa?

De belangrijkste verhaallijn over Tlaxcallan is dat de Spanjaarden de Tenochtitlan alleen konden veroveren omdat de Tlaxcaltecas tekortschoten door de hegemonie van de Azteken en hun militaire steun achter zich wierpen. In een handvol brieven aan zijn koning Karel V beweerde Cortes dat de Tlaxcaltecas zijn vazallen werden en dat ze hem hielpen de Spanjaarden te verslaan.

Maar is dat een nauwkeurige beschrijving van de politiek van de Azteken? Ross Hassig (1999) stelt dat de Spaanse verslagen van de gebeurtenissen van hun verovering van Tenochtitlan niet noodzakelijkerwijs nauwkeurig zijn. Hij beweert specifiek dat de bewering van Cortes dat de Tlaxcaltecas zijn vazallen waren, oneerlijk is, dat ze zeer reële politieke redenen hadden om de Spanjaarden te steunen.