Tweede Wereldoorlog Tweede slag om El Alamein

De Tweede Slag om El Alamein werd uitgevochten van 23 oktober 1942 tot 5 november 1942 tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) en was het keerpunt van de campagne in de Westelijke Woestijn. Nadat ze in 1942 door Axis-troepen naar het oosten waren gedreven, hadden de Britten een sterke verdedigingslinie opgezet in El Alamein, Egypte. Herstellend en versterkend, begon nieuw leiderschap aan Britse zijde met het plannen van een offensief om het initiatief te herwinnen. De tweede slag om El Alamein, die in oktober werd gelanceerd, zag Britse troepen door de vijandelijke verdedigingslinies schuren voordat de Italiaans-Duitse linies werden vernietigd. Asvoorraden en brandstof moesten Axis-troepen zich terugtrekken in Libië. De overwinning maakte een einde aan de dreiging voor het Suezkanaal en gaf een aanzienlijke impuls aan het geallieerde moreel.

Achtergrond

In de nasleep van zijn overwinning in de Slag om Gazala (mei-juni 1942), duwde veldmaarschalk Erwin Rommel's Panzer Army Africa Britse troepen terug over Noord-Afrika. Generaal Claude Auchinleck trok zich terug binnen 50 mijl van Alexandrië en kon in juli het Italiaans-Duitse offensief in El Alamein stoppen. Een sterke positie, de El Alamein-lijn liep 40 mijl van de kust naar de onbegaanbare Quattara-depressie. Terwijl beide partijen pauzeerden om hun troepen opnieuw op te bouwen, arriveerde premier Winston Churchill in Caïro en besloot het commando te wijzigen.

Nieuw leiderschap

Auchinleck werd vervangen als opperbevelhebber Midden-Oosten door generaal Sir Harold Alexander, terwijl het 8e leger werd gegeven aan luitenant-generaal William Gott. Voordat hij het bevel kon overnemen, werd Gott gedood toen de Luftwaffe zijn transport neerschoot. Als gevolg hiervan werd het commando van het 8e leger toegewezen aan luitenant-generaal Bernard Montgomery. Rommel viel de lijnen van Montgomery aan tijdens de Slag om Alam Halfa (30 augustus - 5 september) maar werd afgeslagen. Rommel koos voor een defensieve houding, versterkte zijn positie en plaatste meer dan 500.000 mijnen, waarvan vele anti-tanktypen.

Veldmaarschalk Harold Alexander.

Legers en commandanten

Britse Gemenebest

• Generaal Sir Harold Alexander
• Luitenant-generaal Bernard Montgomery
• 220,00 mannen
• 1.029 tanks
• 750 vliegtuigen
• 900 veldkanonnen
• 1.401 anti-tank kanonnen

Asmogendheden

• Veldmaarschalk Erwin Rommel
• Luitenant-generaal Georg Stumme
• 116.000 mannen
• 547 tanks
• 675 vliegtuigen
• 496 anti-tank kanonnen

Het plan van Monty

Vanwege de diepte van de verdediging van Rommel plande Montgomery zijn aanval zorgvuldig. Het nieuwe offensief riep infanterie op om over de mijnenvelden (operatie Lightfoot) te komen, waardoor ingenieurs twee routes konden openen voor het pantser. Na het ruimen van de mijnen zou het pantser hervormen terwijl de infanterie de aanvankelijke Axis-verdedigingen versloeg. Over de hele linie leden Rommel's mannen aan een ernstig gebrek aan voorraden en brandstof. Omdat het grootste deel van het Duitse oorlogsmateriaal naar het Oostfront ging, moest Rommel vertrouwen op veroverde geallieerde voorraden. Zijn gezondheid ging achteruit, Rommel nam in september afscheid van Duitsland.

Generaal Erwin Rommel in Noord-Afrika, 1941. Foto met dank aan de National Archives & Records Administration

Een langzame start

In de nacht van 23 oktober 1942 begon Montgomery met een zwaar 5 uur durende bombardement op de aslijnen. Hierachter gingen 4 infanteriedivisies van XXX Corps over de mijnen (de mannen wogen niet genoeg om de antitankmijnen te laten struikelen) met de ingenieurs die achter hen werkten. Tegen 02.00 uur begon de gepantserde opmars, maar de voortgang was traag en er ontstonden files. De aanval werd ondersteund door afleidingsaanvallen in het zuiden. Toen de dageraad naderde, werd de Duitse verdediging gehinderd door het verlies van Rommel's tijdelijke vervanger, luitenant-generaal Georg Stumme, die stierf aan een hartaanval.

Duitse tegenaanvallen

Majoor-generaal Ritter von Thoma nam de situatie onder controle en coördineerde tegenaanvallen tegen de oprukkende Britse infanterie. Hoewel hun opmars vastliep, versloegen de Britten deze aanvallen en werd de eerste grote tankaanslag van de strijd uitgevochten. Nadat Montgomery zes mijl breed en vijf mijl diep in de positie van Rommel was geopend, begon hij de troepen naar het noorden te verplaatsen om het offensief tot leven te brengen. In de loop van de volgende week vond het grootste deel van de gevechten plaats in het noorden nabij een niervormige depressie en Tel el Eisa. Terugkerend merkte Rommel dat zijn leger was uitgerekt met nog maar drie dagen brandstof over.

As Brandstoftekorten

Door divisies naar het zuiden te verplaatsen, ontdekte Rommel al snel dat ze geen brandstof hadden om zich terug te trekken, waardoor ze bloot in de open lucht bleven. Op 26 oktober verslechterde deze situatie toen geallieerde vliegtuigen een Duitse tanker in de buurt van Tobruk zonken. Ondanks de ontberingen van Rommel bleef Montgomery moeilijk doorbreken terwijl de anti-tankkanonnen van Axis een koppige verdediging opzetten. Twee dagen later trokken Australische troepen naar het noordwesten van Tel el Eisa richting Thompson's Post in een poging om door te breken nabij de kustweg. In de nacht van 30 oktober slaagden ze erin om de weg te bereiken en staken talloze vijandelijke tegenaanvallen af.

Britse infanterieaanval op El Alamein, 24 oktober 1942. Public Domain

Rommel Retreats:

Nadat hij de Australiërs opnieuw zonder succes op 1 november had aangevallen, begon Rommel toe te geven dat de strijd was verloren en begon hij een terugtocht van 50 mijl ten westen van Fuka te plannen. Om 1:00 uur op 2 november lanceerde Montgomery Operatie Supercharge met als doel de strijd openlijk te forceren en Tel el Aqqaqir te bereiken. De 2e Nieuw-Zeelandse divisie en de 1e gepantserde divisie vielen aan achter een intens artillerie-spervuur, maar stuitten op hevig verzet, maar dwongen Rommel zijn gepantserde reserves te begaan. In de resulterende tankstrijd verloor de as meer dan 100 tanks.

Zijn situatie hopeloos, nam Rommel contact op met Hitler en vroeg om toestemming om zich terug te trekken. Dit werd onmiddellijk geweigerd en Rommel liet von Thoma weten dat ze snel moesten staan. Bij het beoordelen van zijn gepantserde divisies ontdekte Rommel dat er minder dan 50 tanks over waren. Deze werden snel vernietigd door Britse aanvallen. Terwijl Montgomery bleef aanvallen, werden hele Axis-eenheden onder de voet gelopen en vernietigd door een gat van 12 mijl in de lijn van Rommel te openen. Toen hij geen keus had, beval Rommel zijn resterende mannen zich terug te trekken naar het westen.

Op 4 november lanceerde Montgomery zijn laatste aanvallen met de 1ste, 7de en 10de Gepantserde Divisies om de aslijnen vrij te maken en de open woestijn te bereiken. Bij gebrek aan voldoende transport werd Rommel gedwongen veel van zijn Italiaanse infanteriedivisies te verlaten. Als gevolg hiervan hielden vier Italiaanse divisies op te bestaan.

Nasleep

De Tweede Slag om El Alamein kostte Rommel ongeveer 2.349 doden, 5.486 gewonden en 30.121 gevangen genomen. Bovendien hielden zijn gepantserde eenheden op te bestaan ​​als een strijdkracht. Voor Montgomery resulteerde het gevecht in 2.350 doden, 8.950 gewonden en 2.260 vermisten, evenals ongeveer 200 tanks permanent verloren. Een zware strijd die vergelijkbaar was met die van velen die tijdens de Eerste Wereldoorlog werden gevochten, de Tweede Slag bij El Alamein keerde het tij in Noord-Afrika ten gunste van de geallieerden.

Montgomery reed naar het westen en reed Rommel terug naar El Agheila in Libië. Hij pauzeerde om te rusten en zijn bevoorradingslijnen weer op te bouwen, bleef half december aanvallen en dwong de Duitse commandant zich terug te trekken. Geallieerd in Noord-Afrika door Amerikaanse troepen, die in Algerije en Marokko waren geland, slaagden de geallieerde troepen erin de as uit Noord-Afrika op 13 mei 1943 te verdrijven (kaart).