De Peloponnesische oorlog Oorzaken van het conflict

Veel uitstekende historici hebben de oorzaken van de Peloponnesische oorlog (431-404 v.Chr.) Besproken, en nog veel meer zullen dat in de toekomst doen. Thucydides schreef echter de belangrijkste hedendaagse kroniek van de oorlog.

Het belang van de Peloponnesische oorlog

Gevochten tussen de bondgenoten van Sparta en het rijk van Athene, heeft de verlammende Peloponnesische oorlog de weg geëffend voor de Macedonische overname van Griekenland door Filips II van Macedonië en, daarna, het rijk van Alexander de Grote. Vóór de Peloponnesische oorlog hadden de stadstaten (poleis) van Griekenland samengewerkt om de Perzen te bestrijden. Tijdens de Peloponnesische oorlog keerden ze zich tegen elkaar op.

Thucydides over de oorzaak van de Peloponnesische oorlog

In het eerste boek van zijn geschiedenis legden deelnemer-waarnemer en historicus Thucydides de oorzaken van de Peloponnesische oorlog vast:

"De echte oorzaak die ik beschouw als degene die formeel het meest uit het zicht werd gehouden. De groei van de macht van Athene en het alarm dat dit in Lacedaemon inspireerde, maakten oorlog onvermijdelijk."
I.1.23 Geschiedenis van de Peloponnesische oorlog

Hoewel Thucydides er vrij zeker van leek dat hij de kwestie van de oorzaak van de Peloponnesische oorlog voor altijd had opgelost, blijven historici debatteren over de oorsprong van de oorlog. De belangrijkste voorgestelde redenen zijn:

• Sparta was jaloers op andere krachten en wenste meer macht voor zichzelf.
• Sparta was ongelukkig dat ze niet langer alle militaire glorie had.
• Athen pestte zijn bondgenoten en neutrale steden.
• Er was een conflict tussen stadstaten tussen concurrerende politieke ideologieën.

Historicus Donald Kagan bestudeert al decennia lang de oorzaken van de Peloponnesische oorlog. Zijn boek uit 2003 geeft een gedetailleerd overzicht van de politiek, allianties en gebeurtenissen die tot de oorlog hebben geleid.

Athene en de Delian League

Veel historische verslagen maken een korte melding van de eerdere Perzische oorlogen, die hun belang als een bijdragende factor aan de latere oorlog onderwaarderen. Vanwege de Perzische oorlogen moest Athene worden herbouwd en het ging zijn groep bondgenoten politiek en economisch domineren.

Het Atheense rijk begon met de Deliaanse Liga, die was gevormd om Athene het voortouw te laten nemen in de oorlog tegen Perzië, en kreeg uiteindelijk toegang tot Athene wat een gemeentelijke schatkist zou zijn. Athene gebruikte deze gemeentelijke fondsen om zijn marine en daarmee het belang en de macht ervan op te bouwen.

Sparta's bondgenoten

Eerder was Sparta de militaire leider van de Griekse wereld. Sparta had een aantal losse allianties door middel van individuele verdragen die zich uitstrekten tot de Peloponnesos, behalve Argos en Achaea. De Spartaanse allianties worden de Peloponnesische Liga genoemd.

Sparta beledigt Athene

Toen Athene besloot Thasos binnen te vallen, zou Sparta het Noord-Egeïsche eiland te hulp zijn gekomen als Sparta geen natuurramp had doorgemaakt. Athene, nog steeds gebonden door allianties van de Perzische oorlogsjaren, probeerde de Spartanen te helpen, maar werd ruw gevraagd om te vertrekken. Kagan zegt dat deze open ruzie in 465 BCE de eerste was tussen Sparta en Athene. Athene verbrak de alliantie met Sparta en bond in plaats daarvan samen met Sparta's vijand Argos.

Athene krijgt een bondgenoot en een vijand

Toen Megara zich tot Sparta wendde voor hulp in haar grensconflict met Korinthe, weigerde Sparta om hen te helpen. Megara verbrak de alliantie met Sparta en stelde een nieuwe voor met Athene. Athene had een vriendelijke Megara nodig aan zijn grens, omdat het golftoegang bood, dus het ging akkoord in 459 v.Chr. Door dit te doen, richt je helaas blijvende vijandschap op met Corinth. Ongeveer 15 jaar later sloot Megara zich weer aan bij Sparta.

Dertig jaar vrede

In 446 en 445 vGT ondertekenden Athene, een zeemacht, en Sparta, een landmacht, een vredesverdrag. De Griekse wereld was nu formeel in tweeën gedeeld, met twee 'hegemonies'. Bij verdrag konden leden van de ene partij niet schakelen en zich bij de andere aansluiten, hoewel neutrale machten partij konden kiezen. Historicus Kagan schrijft dat, mogelijk voor het eerst in de geschiedenis, een poging werd gedaan om de vrede te bewaren door beide partijen te verplichten grieven aan bindende arbitrage voor te leggen.