De natuurlijke geschiedenis van de Galapagos-eilanden:
De Galápagos-eilanden zijn een wonder van de natuur. Deze afgelegen eilanden, gelegen voor de kust van Ecuador, worden het 'laboratorium van de evolutie' genoemd omdat hun afgelegen ligging, isolatie van elkaar en verschillende ecologische zones ervoor hebben gezorgd dat planten- en diersoorten zich ongestoord kunnen aanpassen en evolueren. De Galapagos-eilanden hebben een lange en interessante natuurlijke geschiedenis.
De geboorte van de eilanden:
De Galapagos-eilanden zijn ontstaan door vulkanische activiteit diep in de aardkorst onder de oceaan. Net als Hawaii werden de Galapagos-eilanden gevormd door wat geologen een 'hotspot' noemen. Kortom, een hotspot is een plek in de kern van de aarde die veel heter is dan normaal. Terwijl de platen waaruit de aardkorst bestaat over de hete plek bewegen, verbrandt het in wezen een gat erin, waardoor vulkanen ontstaan. Deze vulkanen stijgen op uit de zee en vormen eilanden: de lavasteen die ze produceren vormt de topografie van de eilanden.
The Galapagos Hot Spot:
In Galapagos beweegt de aardkorst van west naar oost over de hotspot. Daarom zijn de eilanden die het verst naar het oosten liggen, zoals San Cristóbal, de oudste: ze werden vele duizenden jaren geleden gevormd. Omdat deze oudere eilanden niet langer over de hotspot zijn, zijn ze niet langer vulkanisch actief. Ondertussen werden eilanden in het westelijke deel van de archipel, zoals Isabela en Fernandina, pas recentelijk geologisch gecreëerd. Ze zijn nog steeds over de hotspot en nog steeds erg actief vulkanisch. Terwijl de eilanden van de hotspot af bewegen, slijten ze en worden ze kleiner.
Dieren komen aan op Galapagos:
De eilanden herbergen vele soorten vogels en reptielen, maar relatief weinig inheemse insecten en zoogdieren. De reden hiervoor is eenvoudig: het is voor de meeste dieren niet gemakkelijk om daar te komen. Vogels kunnen daar natuurlijk vliegen. Andere Galapagos-dieren werden daar gewassen op vegetatie-vlotten. Een leguaan kan bijvoorbeeld in een rivier vallen, zich vastklampen aan een gevallen tak en naar zee worden geveegd en na dagen of weken op de eilanden aankomen. Zo lang overleven op zee is gemakkelijker voor een reptiel dan voor een zoogdier. Om deze reden zijn de grote herbivoren op de eilanden reptielen zoals schildpadden en leguanen, geen zoogdieren zoals geiten en paarden.
Dieren evolueren:
In de loop van duizenden jaren zullen dieren zich aanpassen aan hun omgeving en zich aanpassen aan elke bestaande "vacature" in een bepaalde ecologische zone. Neem de beroemde vinken van Darwin van Galapagos. Lang geleden vond een enkele vink zijn weg naar Galapagos, waar hij eieren legde die uiteindelijk in een kleine vinkolonie zouden uitkomen. In de loop der jaren zijn er veertien verschillende ondersoorten vink geëvolueerd. Sommigen van hen springen op de grond en eten zaden, anderen blijven in bomen en eten insecten. De vinken veranderden om te passen waar niet al een ander dier of vogel het beschikbare voedsel at of de beschikbare nestplaatsen gebruikte.
Aankomst van mensen:
De komst van mensen naar de Galapagos-eilanden verbrijzelde het delicate ecologische evenwicht dat daar al eeuwen heerste. De eilanden werden voor het eerst ontdekt in 1535, maar werden lange tijd genegeerd. In de 19e eeuw begon de Ecuadoraanse regering de eilanden te vestigen. Toen Charles Darwin in 1835 zijn beroemde bezoek aan Galapagos bracht, was er al een strafkolonie. Mensen waren erg destructief in Galapagos, vooral vanwege de predatie van Galapagos-soorten en de introductie van nieuwe soorten. In de negentiende eeuw namen walvisvaarders en piraten schildpadden voor voedsel, vaagden de ondersoorten van het eiland Floreana volledig uit en duwden anderen op de rand van uitsterven.
Geintroduceerde soorten:
De ergste schade aangericht door mensen was de introductie van nieuwe soorten in Galapagos. Sommige dieren, zoals geiten, werden opzettelijk op de eilanden losgelaten. Anderen, zoals ratten, werden onbewust door de mens gebracht. Tientallen diersoorten die voorheen onbekend waren op de eilanden werden daar plotseling losgelaten met desastreuze gevolgen. Katten en honden eten vogels, leguanen en babyschildpadden. Geiten kunnen een gebied ontdoen van vegetatie en geen voedsel achterlaten voor andere dieren. Planten brachten voor voedsel, zoals de braam, gespierde inheemse soorten. Geïntroduceerde soorten vormen een van de grootste gevaren voor de ecosystemen van de Galapagos.
Andere menselijke problemen:
Het introduceren van dieren was niet de enige schade die mensen hebben toegebracht aan Galapagos. Boten, auto's en huizen veroorzaken vervuiling, waardoor het milieu verder wordt beschadigd. Visserij wordt verondersteld onder controle te zijn op de eilanden, maar velen verdienen hun brood door illegaal te vissen op haaien, zeekomkommers en kreeften buiten het seizoen of voorbij vangstbeperkingen: deze illegale activiteit had een grote negatieve impact op het mariene ecosysteem. Wegen, boten en vliegtuigen verstoren het paringsgebied.
De natuurlijke problemen van Galapagos oplossen:
De parkwachters en medewerkers van het Charles Darwin Research Station werken al jaren om de effecten van menselijke impact op Galapagos om te keren, en ze zien resultaten. Wilde geiten, ooit een groot probleem, zijn op verschillende eilanden geëlimineerd. Het aantal wilde katten, honden en varkens neemt ook af. Het nationale park heeft het ambitieuze doel aangenomen om geïntroduceerde ratten van de eilanden uit te roeien. Hoewel activiteiten zoals toerisme en vissen nog steeds hun tol eisen op de eilanden, zijn optimisten van mening dat de eilanden er beter voorstaan dan ze al jaren zijn.
Bron:
Jackson, Michael H. Galapagos: een natuurgeschiedenis. Calgary: the Universityof Calgary Press, 1993.