De derde ventrikel is een nauwe holte tussen de twee hemisferen van het diencephalon van de voorhersenen. De derde ventrikel maakt deel uit van een netwerk van verbonden holtes (cerebrale ventrikels) in de hersenen die zich uitstrekken om het centrale kanaal van het ruggenmerg te vormen. De cerebrale ventrikels bestaan uit de laterale ventrikels, derde ventrikel en vierde ventrikel.
De ventrikels bevatten cerebrospinale vloeistof, die wordt geproduceerd door gespecialiseerd epitheel dat zich in de ventrikels bevindt, de choroid plexus genoemd. De derde ventrikel is verbonden met de vierde ventrikel via het cerebrale aquaduct, dat zich uitstrekt door de middenhersenen.
De derde ventrikel is betrokken bij verschillende functies van het lichaam, waaronder:
Richtinggevend bevindt de derde ventrikel zich in het midden van de hersenhelften, tussen de rechter en linker laterale ventrikels. De derde ventrikel is inferieur aan de fornix en corpus callosum.
De derde ventrikel is omgeven door een aantal structuren van het diencephalon. De diencephalon is een onderdeel van de voorhersenen die sensorische informatie tussen hersengebieden doorgeeft en vele autonome functies aanstuurt. Het verbindt endocriene systeem, zenuwstelsel en limbische systeemstructuren. De derde ventrikel kan worden beschreven met zes componenten: een dak, een vloer en vier muren. De dak van de derde ventrikel wordt gevormd door een deel van de choroid plexus bekend als de tela chorioidea. De tela chorioidea is een dicht netwerk van haarvaten dat wordt omgeven door ependymale cellen. Deze cellen produceren hersenvocht. De vloer van de derde ventrikel wordt gevormd door een aantal structuren, waaronder de hypothalamus, subthalamus, mammillaire lichamen, infundibulum (hypofyse) en het tectum van de middenhersenen. De zijwanden van de derde ventrikel worden gevormd door de wanden van de linker en rechter thalamus. De voorste muur wordt gevormd door de voorste commissuur (witte stof zenuwvezels), lamina terminalis en optische chiasma. De achterwand wordt gevormd door de pijnappelklier en habenular commissures. Aan de buitenwanden van de derde ventrikel zijn interthalamische adhesies (banden van grijze stof) bevestigd die de derde ventrikelholte kruisen en de twee thalami verbinden.
De derde ventrikel is verbonden met de laterale ventrikels door kanalen die interventriculaire foramina of foramina van Monro worden genoemd. Deze kanalen zorgen ervoor dat hersenvocht vanuit de laterale ventrikels naar de derde ventrikel stroomt. Het cerebrale aquaduct verbindt de derde ventrikel met de vierde ventrikel. De derde ventrikel heeft ook kleine inkepingen die bekend staan als uitsparingen. Uitsparingen van de derde ventrikel omvatten de pre-optische uitsparing (nabij het optisch chiasma), infundibulaire uitsparing (trechtervormige uitsparing die zich naar beneden uitstrekt in de hypofyse), borstspuit (gevormd door uitsteeksels van de borstlichamen in de derde ventrikel) en pijnappelknoluitsparing (strekt zich uit tot in de pijnappelklier).
Derde ventrikelkwesties en -afwijkingen kunnen optreden bij verschillende aandoeningen zoals beroerte, meningitis en hydrocefalie. Een relatief veel voorkomende oorzaak van een afwijking van de derde ventrikel treedt op met congenitale hydrocephalus (abnormale contour met een verwijde derde ventrikel).
Het ventriculaire systeem bestaat uit twee laterale ventrikels, de derde ventrikel en de vierde ventrikel.
Zie voor meer informatie over de derde ventrikel:
De hersenen zijn het controlecentrum van het lichaam. Het ontvangt, interpreteert en stuurt zintuiglijke informatie in het lichaam. Meer informatie over de anatomie van de hersenen.