De geschiedenis van Gran Dolina in Spanje

Gran Dolina is een grotsite in de Sierra de Atapuerca-regio in Midden-Spanje, op ongeveer 15 kilometer van de stad Burgos. Het is een van de zes belangrijke paleolithische vindplaatsen in het Atapuerca-grottenstelsel; Gran Dolina vertegenwoordigt de langst bezet, met beroepen daterend uit de lagere en midden paleolithische perioden van de menselijke geschiedenis.

Gran Dolina heeft 18-19 meter archeologische afzettingen, waaronder 19 niveaus waarvan elf menselijke bezigheden omvatten. De meeste menselijke afzettingen, die tussen 300.000 en 780.000 jaar geleden dateren, zijn rijk aan gereedschappen voor dierenbotten en stenen.

De Aurora Stratum in Gran Dolina

De oudste laag op Gran Dolina wordt de Aurora stratum (of TD6) genoemd. Teruggewonnen uit TD6 waren stenen kern-hakselaars, brokstukken, dierlijk bot en resten van mensachtigen. TD6 werd gedateerd met behulp van elektronspinresonantie tot ongeveer 780.000 jaar geleden of iets eerder. Gran Dolina is een van de oudste menselijke locaties in Europa, omdat alleen Dmanisi in Georgië ouder is.

De Aurora-laag bevatte de overblijfselen van zes individuen, van een mensachtige voorouder genoemd Homo voorganger, of misschien H. erectus: er is enige discussie over de specifieke mensachtigen in Gran Dolina, gedeeltelijk vanwege enkele Neanderthaler-achtige kenmerken van de mensachtige skeletten (zie Bermúdez Bermudez de Castro 2012 voor een discussie). Elementen van alle zes vertoonden snijtekens en ander bewijs van slachten, inclusief het uiteenvallen, defleshing en villen van de mensachtigen en dus is Gran Dolina het oudste bewijs van menselijk kannibalisme dat tot nu toe is gevonden.

Botgereedschap van Gran Dolina

Stratum TD-10 in Gran Dolina wordt in de archeologische literatuur beschreven als overgang tussen Acheulean en Mousterian, in Marine Isotope Stage 9, of ongeveer 330.000 tot 350.000 jaar geleden. Binnen dit niveau werden meer dan 20.000 stenen artefacten teruggewonnen, meestal van chert, kwartsiet, kwarts en zandsteen, en denticulaten en zijschrapers zijn het primaire gereedschap.

Bot is geïdentificeerd binnen TD-10, waarvan wordt aangenomen dat een handvol gereedschappen vertegenwoordigt, waaronder een bothamer. De hamer, vergelijkbaar met die gevonden in verschillende andere paleolithische plaatsen, lijkt te zijn gebruikt voor zachte hamer-percussie, dat wil zeggen als een hulpmiddel voor het maken van stenen werktuigen. Zie de beschrijving van het bewijs in Rosell et al. hieronder opgesomd.

Archeologie bij Gran Dolina

Het complex van grotten in Atapuerca werd ontdekt toen er in het midden van de 19e eeuw een spoorgeul doorheen werd uitgegraven; professionele archeologische opgravingen werden uitgevoerd in de jaren zestig en het Atapuerca-project begon in 1978 en loopt nog steeds door.

Bron:

Aguirre E en Carbonell E. 2001. Vroege menselijke expansies in Eurazië: het bewijs van Atapuerca. Quaternary International 75 (1): 11-18.

Bermudez de Castro JM, Carbonell E, Caceres I, Diez JC, Fernandez-Jalvo Y, Mosquera M, Olle A, Rodriguez J, Rodriguez XP, Rosas A et al. 1999. De site voor mensachtigen van TD6 (Aurora stratum), slotopmerkingen en nieuwe vragen. Journal of Human Evolution 37: 695-700.

Bermudez de Castro JM, Martinon-Torres M, Carbonell E, Sarmiento S, Rosas, Van der Made J en Lozano M. 2004. De Atapuerca-sites en hun bijdrage aan de kennis van de menselijke evolutie in Europa. Evolutionaire Antropologie 13 (1): 25-41.

Bermúdez de Castro JM, Carretero JM, García-González R, Rodríguez-García L, Martinón-Torres M, Rosell J, Blasco R, Martín-Francés L, Modesto M en Carbonell E. 2012. Vroege pleistocene menselijke humeri uit de Gran Dolina-TD6-site (Sierra de Atapuerca, Spanje). American Journal of Physical Anthropology 147 (4): 604-617.

Cuenca-Bescós G, Melero-Rubio M, Rofes J, Martínez I, Arsuaga JL, Blain HA, López-García JM, Carbonell E en Bermudez de Castro JM. 2011. De vroeg-midden Pleistoceen milieu- en klimaatverandering en de menselijke expansie in West-Europa: een case study met kleine gewervelde dieren (Gran Dolina, Atapuerca, Spanje). Journal of Human Evolution 60 (4): 481-491.

Fernández-Jalvo Y, Díez JC, Cáceres I en Rosell J. 1999. Menselijk kannibalisme in het vroege Pleistoceen van Europa (Gran Dolina, Sierra de Atapuerca, Burgos, Spanje). Journal of Human Evolution 37 (3-4): 591-622.

López Antoñanzas R en Cuenca Bescós G. 2002. De Gran Dolina-site (Lower tot Middle Pleistocene, Atapuerca, Burgos, Spanje): nieuwe paleomilieugegevens op basis van de verspreiding van kleine zoogdieren. Paleogeografie, Paleoklimatologie, Paleo-ecologie 186 (3-4): 311-334.