Swahili Towns Middeleeuwse handelsgemeenschappen van Oost-Afrika

Swahili-handelsgemeenschappen waren middeleeuwse Afrikaanse steden bezet tussen de 11e en 16e eeuw CE, en een cruciaal onderdeel van een uitgebreid handelsnetwerk dat de Oost-Afrikaanse kust verbindt met Arabië, India en China. 

Belangrijkste afhaalrestaurants: Swahili Towns

• Tijdens de middeleeuwse periode was de Oost-Afrikaanse kust bezaaid met islamitische Swahili-steden. 
• De vroegste steden waren meestal van aarde en rietwoningen, maar hun belangrijke structuren - moskeeën, stenen huizen en poorten - werden gebouwd van koraal en steen.
• Handel verbond binnenlands Afrika met India, Arabië en de Middellandse Zee uit de 11e tot 16e eeuw. 

Swahili handelsgemeenschappen

De grootste "stenen huis" -gemeenschappen van de Swahili-cultuur, zo genoemd naar hun kenmerkende steen- en koraalstructuren, liggen allemaal binnen 20 km van de oostkust van Afrika. De meerderheid van de bevolking die betrokken was bij de Swahili-cultuur, leefde echter in gemeenschappen die waren opgebouwd uit huizen van aarde en riet. De hele bevolking bleef een inheemse Bantu-visserij- en landbouwlevensstijl voortzetten, maar werd onmiskenbaar veranderd door invloeden van buitenaf die de internationale handelsnetwerken tot stand brachten.

Islamitische cultuur en religie vormden de onderliggende basis voor de bouw van veel van de latere steden en gebouwen in de Swahili-cultuur. Het middelpunt van Swahili-cultuurgemeenschappen waren de moskeeën. Moskeeën behoorden doorgaans tot de meest uitgebreide en permanente structuren binnen een gemeenschap. Een kenmerk dat de Swahili-moskeeën gemeen hebben, is een architectonische nis met geïmporteerde kommen, een concrete weergave van de macht en autoriteit van lokale leiders.

Swahili-steden werden omringd door stenen en / of houten palissades, waarvan de meeste dateren uit de 15e eeuw. Stadsmuren hebben misschien een verdedigende functie gehad, hoewel velen ook dienden om de erosie van de kustzone af te schrikken, of gewoon om te voorkomen dat vee ronddoolde. Causeways en koraalsteigers werden gebouwd in Kilwa en Songo Mnara, gebruikt tussen de 13e en 16e eeuw om de toegang tot schepen te vergemakkelijken.

Tegen de 13e eeuw waren de steden van de Swahili-cultuur complexe sociale entiteiten met geletterde moslimbevolking en een bepaald leiderschap, gekoppeld aan een breed netwerk van internationale handel. Archeoloog Stephanie Wynne-Jones heeft betoogd dat het Swahili-volk zichzelf definieerde als een netwerk van geneste identiteiten, waarbij inheemse Bantoe, Perzische en Arabische culturen werden gecombineerd tot een unieke, kosmopolitische culturele vorm.

Huistypen

De vroegste (en later niet-elite) huizen op Swahili-locaties, misschien al in de 6e eeuw CE, waren aard-en-riet (of acacia) structuren; de vroegste nederzettingen werden volledig uit aarde en riet gebouwd. Omdat ze archeologisch niet gemakkelijk zichtbaar zijn, en omdat er grote stenen gebouwen te onderzoeken waren, werden deze gemeenschappen niet volledig erkend door archeologen tot de 21e eeuw. Uit recent onderzoek is gebleken dat nederzettingen in de hele regio vrij dicht waren en dat aarde en huizen met rieten daken zelfs een deel van de grootste stenen steden zouden zijn geweest.

Latere huizen en andere structuren werden gebouwd van koraal of steen en hadden soms een tweede verhaal. Archeologen die langs de Swahili-kust werken, noemen deze 'stenen huizen', of ze nu in woonhuizen zijn of niet. Gemeenschappen die stenen huizen hadden, worden stenen huissteden of stonetowns genoemd. Een stenen huis was een structuur die zowel een symbool van stabiliteit was als een representatie van de zetel van de handel. Alle belangrijke handelsbesprekingen vonden plaats in de voorkamers van deze stenen huizen, en reizende internationale handelaren konden een verblijfplaats vinden.

Gebouw in koraal en steen

De Swahili-handelaren begonnen kort na 1000 CE in steen en koraal te bouwen en breidden bestaande nederzettingen zoals Shanga en Kilwa uit met nieuwe stenen moskeeën en graven. Nieuwe nederzettingen langs de lengte van de kust werden gesticht met stenen architectuur, vooral gebruikt voor religieuze structuren. Binnenlandse stenen huizen waren iets later, maar werden een belangrijk onderdeel van de stedelijke ruimtes van Swahili langs de kust.

Stonehouses zijn vaak nabijgelegen open ruimtes gevormd door ommuurde binnenplaatsen of verbindingen met andere gebouwen. Binnenplaatsen kunnen eenvoudige en open pleinen zijn, of getrapt en verzonken, zoals in Gede in Kenia, Tumbatu op Zanzibar of in Songo Mnara, Tanzania. Sommige van de binnenplaatsen werden gebruikt als ontmoetingsplaatsen, maar andere kunnen zijn gebruikt om vee te houden of hoogwaardige gewassen in tuinen te verbouwen.

Coral Architecture

Na ongeveer 1300 CE werden veel woonstructuren in de grotere Swahili-steden gebouwd van koraalstenen en kalkmortel en bedekt met mangrovepalen en palmbladeren. Steenhouwers hakken porietkoraal uit levende riffen en kleedden ze aan, versierd en ingeschreven terwijl ze nog vers waren. Deze aangeklede steen werd gebruikt als decoratief element, en soms fraai gesneden, op deur- en raamkozijnen en voor architecturale nissen. Deze technologie wordt elders in de Westelijke Oceaan gezien, zoals Gujarat, maar was een vroege inheemse ontwikkeling aan de Afrikaanse kust.

Sommige koraalgebouwen hadden maar liefst vier verhalen. Sommige grotere huizen en moskeeën waren gemaakt met gegoten daken en hadden decoratieve bogen, koepels en gewelven.

Swahili-steden

• Primaire centra: Mombasa (Kenia), Kilwa Kisiwani (Tanzania), Mogadishu (Somalië)
  Stone Towns: Shanga, Manda en Gedi (Kenia); Chwaka, Ras Mkumbuu, Songo Mnara, Sanje ya Kati Tumbatu, Kilwa (Tanzania); Mahilaka (Madagaskar); Kizimkazi Dimbani (eiland Zanzibar)
  Towns: Takwa, Vumba Kuu, (Kenia); Ras Kisimani, Ras Mkumbuu (Tanzania); Mkia wa Ng'ombe (eiland Zanzibar)

Geselecteerde bronnen

• Chami, Felix A. "Kilwa en de Swahili-steden: reflecties vanuit een archeologisch perspectief." Kennis, vernieuwing en religie: herpositionering en verandering van ideologische en materiële omstandigheden onder het Swahili aan de Oost-Afrikaanse kust. Ed. Larsen, Kjersti. Uppsala: Nordiska Afrikainstitututet, 2009. Afdrukken.
• Fleisher, Jeffrey, et al. "Wanneer zijn de Swahili maritiem geworden?" Amerikaanse antropoloog 117.1 (2015): 100-15. Afdrukken.
• Fleisher, Jeffrey en Stephanie Wynne-Jones. "Keramiek en de vroege Swahili: deconstructie van de vroege Tana-traditie." African Archaeological Review 28.4 (2011): 245-78. Afdrukken.
• Wynne-Jones, Stephanie. "Het openbare leven van het Swahili Stonehouse, 14e-15e eeuw AD." Journal of Anthropological Archaeology 32.4 (2013): 759-73. Afdrukken.
• Wynne-Jones, Stephanie en Adria LaViolette, eds. "De Swahili-wereld." Abingdon, VK: Routledge, 2018. Afdrukken.