Australopithecus-profiel

• Naam: Australopithecus (Grieks voor "zuidelijke aap"); uitgesproken AW-strah-low-pih-THECK-us
• Habitat: Vlaktes van Afrika
• Historisch tijdperk: Laat-plioceen-vroeg-pleistoceen (4 tot 2 miljoen jaar geleden)
• Grootte en gewicht: Verschilt per soort; meestal ongeveer vier voet lang en 50 tot 75 pond
• Eetpatroon: Meestal herbivoor
• Onderscheidende kenmerken: Bipedale houding; relatief grote hersenen

Over Australopithecus

Hoewel er altijd de mogelijkheid is dat een verbluffende nieuwe fossiele ontdekking de mensachtige appelwagen zal verstoren, zijn paleontologen het er voorlopig over eens dat de prehistorische primaat Australopithecus onmiddellijk voorouder was van het geslacht Homo, dat tegenwoordig wordt vertegenwoordigd door slechts een enkele soort, Homo sapiens. (Paleontologen moeten nog precies vaststellen wanneer het geslacht Homo voor het eerst is geëvolueerd uit Australopithecus; de beste gok is dat Homo habilis afgeleid van een populatie van Australopithecus in Afrika ongeveer twee miljoen jaar geleden.)

De twee belangrijkste soorten Australopithecus waren A. afarensis, vernoemd naar de Afar-regio van Ethiopië, en A. africanus, die werd ontdekt in Zuid-Afrika. Daten tot ongeveer 3,5 miljoen jaar geleden, A. afarensis was ongeveer de grootte van een basisschool; zijn "mensachtige" eigenschappen omvatten een tweevoetige houding en hersenen iets groter dan die van een chimpansee, maar het bezat nog steeds een duidelijk chimpansee-achtig gezicht. (Het beroemdste exemplaar van A. afarensis is de beroemde "Lucy.") A. africanus verscheen een paar honderdduizend jaar later op het toneel; het was in de meeste opzichten vergelijkbaar met zijn directe voorouder, hoewel iets groter en beter aangepast aan de levensstijl van de vlakte. Een derde soort Australopithecus, A. robustus, was zo veel groter dan deze andere twee soorten (met een groter brein ook) dat het nu meestal is toegewezen aan zijn eigen geslacht, Paranthropus.

Een van de meest controversiële aspecten van de verschillende soorten Australopithecus zijn hun vermoedelijke diëten, die nauw verband houden met hun gebruik (of niet-gebruik) van primitieve werktuigen. Jarenlang namen paleontologen aan dat Australopithecus voornamelijk bestond op noten, fruit en moeilijk te verteren knollen, zoals blijkt uit de vorm van hun tanden (en de slijtage aan het tandglazuur). Maar toen ontdekten onderzoekers bewijsmateriaal van het slachten en consumeren van dieren, daterend van ongeveer 2,6 en 3,4 miljoen jaar geleden, in Ethiopië, waaruit blijkt dat sommige soorten Australopithecus hun plantenvoedingen hebben aangevuld met kleine porties vlees - en mei (nadruk op de "mei ") stenen gereedschap hebben gebruikt om hun prooi te doden.

Het is echter belangrijk om niet te overdrijven in hoeverre Australopithecus vergelijkbaar was met moderne mensen. Het feit is dat de hersenen van A. afarensis en A. africanus waren slechts ongeveer een derde van die van Homo sapiens, en er is geen overtuigend bewijs, afgezien van de hierboven aangehaalde omstandigheden, dat deze mensachtigen hulpmiddelen konden gebruiken (hoewel sommige paleontologen deze bewering hebben gedaan voor A. africanus). In feite lijkt Australopithecus een plaats te hebben ingenomen vrij ver beneden in de Plioceen-voedselketen, met talloze individuen die bezwijken aan predatie door de vleesetende megafauna-zoogdieren van hun Afrikaanse habitat.