Alles over supercontinenten

Het concept van een supercontinent is onweerstaanbaar: wat gebeurt er als de drijvende continenten van de wereld samenkomen in één grote klomp, omringd door een enkele wereldoceaan?

Alfred Wegener, beginnend in 1912, was de eerste wetenschapper die supercontinenten serieus besprak, als onderdeel van zijn theorie van continentale beweging. Hij combineerde een geheel van nieuw en oud bewijs om aan te tonen dat de continenten van de aarde ooit waren verenigd in een enkel lichaam, terug in de late Paleozoïsche tijd. In het begin noemde hij het gewoon "Urkontinent" maar gaf het al snel de naam Pangea ("de hele aarde").

De theorie van Wegener was de basis van de hedendaagse platentektoniek. Toen we eenmaal begrepen hoe continenten zich in het verleden hadden verplaatst, waren wetenschappers snel op zoek naar eerdere Pangaeas. Deze werden al in 1962 als mogelijkheden gezien en vandaag hebben we ons op vier gevestigd. En we hebben al een naam voor het volgende supercontinent!

Wat supercontinenten zijn

Het idee van een supercontinent is dat de meeste continenten van de wereld samen worden geduwd. Het is goed om te beseffen dat de continenten van vandaag patchwork zijn van stukken van oudere continenten. Deze stukken worden cratons ("cray-tonns") genoemd, en specialisten zijn er net zo bekend mee als diplomaten met de naties van vandaag. Het blok van oude continentale korst onder een groot deel van de Mojave-woestijn, bijvoorbeeld, staat bekend als Mojavia. Voordat het onderdeel werd van Noord-Amerika, had het zijn eigen afzonderlijke geschiedenis. De korst onder een groot deel van Scandinavië staat bekend als Baltica; de Precambriaanse kern van Brazilië is Amazonia, enzovoort. Afrika bevat de cratons Kaapvaal, Kalahari, Sahara, Hoggar, Congo, West-Afrika en meer, die allemaal de afgelopen twee of drie miljard jaar hebben rondgelopen.

Supercontinenten zijn, net als gewone continenten, tijdelijk in de ogen van geologen. De gebruikelijke werkdefinitie van een supercontinent is dat het ongeveer 75 procent van de bestaande continentale korst betrof. Het kan zijn dat een deel van het supercontinent uit elkaar viel terwijl een ander deel zich nog aan het vormen was. Het kan zijn dat het supercontinent langlevende kloven en hiaten bevatte - we kunnen het gewoon niet vertellen met de beschikbare informatie, en kunnen het misschien nooit weten. Maar de naam van een supercontinent, wat het ook was, betekent dat specialisten geloven dat er een is iets te bespreken. Er is geen algemeen geaccepteerde kaart voor deze supercontinenten, behalve de nieuwste, Pangea.

Hier zijn de vier meest erkende supercontinenten, plus het supercontinent van de toekomst.

Kenorland

Het bewijs is schetsmatig, maar verschillende onderzoekers hebben een versie van een supercontinent voorgesteld die de cratoncomplexen Vaalbara, Superia en Sclavia combineerde. Er worden verschillende datums voor gegeven, dus het is het beste om te zeggen dat het ongeveer 2500 miljoen jaar geleden bestond (2500 Ma), in de late archean en vroege proterozoïsche aionen. De naam komt van de Kenoran orogeny, of het bouwen van bergen, vastgelegd in Canada en de Verenigde Staten (waar het de Algoman orogeny wordt genoemd). Een andere naam die wordt voorgesteld voor dit supercontinent is Paleopangaea.

Columbia

Columbia is de naam, in 2002 voorgesteld door John Rogers en M. Santosh, voor een verzameling cratons die rond 2100 Ma samenkwamen en rond 1400 Ma uit elkaar gingen. De tijd van "maximale verpakking" was rond 1600 Ma. Andere namen ervoor, of de grotere stukken ervan, omvatten Hudson of Hudsonia, Nena, Nuna en Protopangaea. De kern van Columbia is nog steeds intact als het Canadese Schild of Laurentia, dat vandaag de dag 's werelds grootste craton is. (Paul Hoffman, die de naam Nuna bedacht, noemde Laurentia memorabel "de Verenigde Platen van Amerika".)

Columbia werd genoemd naar de Columbia-regio van Noord-Amerika (de Pacific Northwest, of noordwestelijke Laurentia), die ten tijde van het supercontinent zogenaamd met Oost-India was verbonden. Er zijn zoveel verschillende configuraties van Columbia als er onderzoekers zijn.

Rodinia

Rodinia kwam samen rond 1100 Ma en bereikte zijn maximale verpakking rond 1000 Ma, waarbij de meeste crats van de wereld werden gecombineerd. Het werd in 1990 genoemd door Mark en Diana McMenamin, die een Russisch woord gebruikten om 'te verwekken' aan te duiden om te suggereren dat alle continenten van vandaag ervan zijn afgeleid en dat de eerste complexe dieren in de kustzeeën eromheen evolueerden. Ze werden door evolutionair bewijs naar het idee van Rodinia geleid, maar het vuile werk van het samenstellen van de stukken werd gedaan door specialisten in paleomagnetisme, stollingsgesteunde petrologie, gedetailleerde veldmapping en zirkoon-herkomst.

Rodinia lijkt ongeveer 400 miljoen jaar te hebben geduurd voordat hij voorgoed fragmenteerde, tussen 800 en 600 Ma. De bijbehorende gigantische wereldoceaan die eromheen ligt, wordt Mirovia genoemd, van het Russische woord voor 'globaal'.

In tegenstelling tot de vorige supercontinenten, is Rodinia goed ingeburgerd in de gemeenschap van specialisten. Over de meeste details - de geschiedenis en configuratie - wordt echter sterk gedebatteerd.

Pangea

Pangea kwam samen rond 300 Ma, in de late Carboon-tijd. Omdat het het nieuwste supercontinent was, is het bewijs van zijn bestaan ​​niet verdoezeld door veel latere plaatbotsingen en het bouwen van bergen. Het lijkt een compleet supercontinent te zijn geweest, dat tot 90 procent van alle continentale korst omvat. De bijbehorende zee, Panthalassa, moet een machtige zaak zijn geweest, en tussen het grote continent en de grote oceaan is het gemakkelijk om een ​​aantal dramatische en interessante klimatologische contrasten voor te stellen. Het zuidelijke einde van Pangea bedekte de Zuidpool en was soms zwaar glazig.

Beginnend rond 200 Ma, tijdens de Trias, brak Pangea uiteen in twee zeer grote continenten, Laurasia in het noorden en Gondwana (of Gondwanaland) in het zuiden, gescheiden door de Tethys Zee. Deze zijn op hun beurt gescheiden in de continenten die we vandaag hebben.